Midas dokunuşu
Paskalya tatili nedeniyle Avrupa ve ABD piyasaları tatildeyken, Çin'den arka arkaya önemli açıklamalar geldi. Geçtiğimiz hafta sonu bir Yuan revalüasyonu bekleyenler (yüzde 40'lar havada uçuşuyor), karşı ataklar yaşadılar. Önce Çinli yetkililer, düşen ABD tahvil fiyatlarına karşı önlem alınması gerektiğini vurguladılar. Daha sonra, Çin Merkez Bankası(ÇMB), üç trilyon dolara ulaşan rezervlerin düşünülen rakamın çok üzerinde olduğunu söyledi. Son olarak, devlete bağlı bir yatırım fonunun başkanı, rezervlerin 1,3 trilyon dolara indirilmesi gerektiğini belirtti.
Çin, açık bir şekilde, Amerikan tahvillerindeki yatırımlarını 1,7 trilyon dolar azaltmakla tehdit ediyor. Fed'in tahvil alım programlarının 2,6 trilyon dolar, ABD'nin toplam borcunun 14 trilyon dolar olduğu düşünülürse, ABD açısından rakam azımsanmayacak büyüklükte. Pazartesi günü ABD Hazinesi, 9-10 Mayıs tarihlerinde ABD-Çin görüşmesinin yapılacağını açıkladı. Sürpriz olmadı. Çin, ABD'nin 'Yuan'ın değerini artır' baskısını azaltmak için, manevra yapıyor. Manevra dışında, Çin rezervlerde gerçekten ayarlamaya da gidebilir. Doğal kaynaklara ve bunlarla ilgili şirketlere yatırım yapabilir. Tarıma elverişli araziler başta olmak üzere, gayrimenkul yatırımlarını artırabilir. Politik açıdan maksimum etkinlik sağlayabilecek finansal araçlara girebilir. Gelişmekte olan ülkelerin yanı sıra, Avustralya, Kanada, AB'nin sorunlu ülkeleri de bu konuda kadraj içinde kalabilir.
Farklı bir açıdan bakarsak; Çin'in sıkıştığını da söyleyebiliriz. ÇMB, enflasyon hesaplamasında oynama yapmasına rağmen, enflasyonu kontrol altına alamıyor. Tabii ne kadar sertlikte önlemler aldığı da tartışılabilir. Faizleri yüzde 1 artırmakla bu iş olsaydı, enflasyondan muzdarip her ülke bunu yapardı. Türkiye dışındaki ekonomilerde enflasyon yükseliyor. Merkez bankaları, enflasyonu kontrol etme adına ciddi tedbirler almıyor. Genel olarak, bugünkü merkez bankacılar enflasyon dışındaki konularla ilgileniyor. Gordion şehri kralı Midas'ın her dokunduğunu altın ettiği efsanedeki gibi, merkez bankaları piyasaları Midas Dokunuşları ile mutlu etmeye çalışıyor. Oysa göz ardı edilen enflasyon, önümüzdeki dönemin en büyük sorunu olabilir. Gelişmekte olan ülkelerdeki reel faiz oranları negatif kaldıkça, enflasyondaki yükseliş trendi devam edebilir. Tarihte belki de ilk kez, dünyadaki reel faiz oranları eş zamanlı olarak negatif seviyelerde bulunuyor. Enflasyon korkusu, piyasalardaki likiditenin değerli metallere ve diğer emtialara gitmesine yol açıyor. Bu emtialar, enflasyondan korunma aracı olarak düşünülüyor. Altın, gümüş, petrol gibi emtialardaki rekor seviyelerin en önemli nedeni de bu.
Enflasyon tehlikesine rağmen, Fed'in politikasını ilginç buluyorum. İnsanın aklından farklı düşünceler geçiyor. Mevcut politika, ABD'nin Çin'e karşı bir hamlesi olabilir. Çin'in uyguladığı kur politikası, Fed'in enflasyon politikasını şiddetlendiriyor. Yuan, Dolar karşısında dar bir bant içinde hareket ediyor. Bu dinamik içerisinde, Çin'in daha önemli bir enflasyon sorunu oluyor. Enflasyon ABD'de politik bir sorun haline gelene kadar, Çin ekonomisi yavaşlayabilir. Çin ekonomisinin hız kesmesi emtia fiyatlarını düşürebilir, bu durumda ABD'deki enflasyon baskısı azalabilir. Çin enflasyonu kontrol altına alamadıkça, Fed bu politikasını sürdürebilir.
Çin elini güçlendiriyor. ABD zaman kazanmaya çalışıyor. Bu iki ülke arasındaki akıl oyunları tüm dünyayı etkiliyor.