Meydan okuyan teknoloji

Uçak havalanmış. Hoparlörlerden şu ses gelmiş. “New York, Paris seferimize hoş geldiniz. Hepinize güzel bir uçuş dileriz. Bu, tarihi bir uçuştur, bir ilk yaşanıyor. Uçağımızda pilot bulunmamaktadır. Uçağın kontrolü tamamen bilgisayarlar aracılığı ile gerçekleşmektedir. Lütfen telaşa kapılmayınız. Her şey kontrol altındadır. (Ve bilgisayar takılır) Her şey kontrol altındadır. Her şey kontrol altındadır. Her şey...”. 

Bu eski bir fıkradır; gelişen teknolojinin getirebileceklerini ön gören bir fıkra. Şu an biliyoruz ki, yolcu uçaklarında pilotlar tamamen kaldırılmasa da, uçaklardaki birçok işi bilgisayarlar yapıyor. “Otomatik pilotla kalkış, otomatik pilotla iniş ve otomatik pilotla seyir” çok duyduğumuz söylemler. Öte yandan tamamen insansız uçaklar (drones) askeri alanda çok yaygın kullanılıyor. Medyada, sinema dünyasında, reklam sektöründe çekimlerde insansız hava araçlarının kullanımını görüyoruz. Şimdi yeni bir sayfa açılıyor. Amazon şirketi, sattığı malları bu araçlarla müşterilerinin kapısına teslim etmeyi planlıyor. Projenin 2017 yılında hayata geçirilmesi için İngiliz hükümeti ile anlaşmaya varmış durumda. 

Bir araştırma 

Bu teknolojik gelişmeler nereye kadar? Gerçi otomasyondan dolayı pilotlar işlerini (henüz) kaybetmedi. Ama bazı meslekler şimdiden tehlike altında. Acaba otomasyon hangi işleri ne kadar etkileyecek? McKinsey & Company danışmanlık şirketi bu konuda bir araştırma yapmış (Where machines could replace humans—and where they can’t (yet)). Bu araştırmanın ara sonuçları paylaşılmış (McKinsey Quarterly, July, 2016). Amerika’daki 800 meslek incelenmiş. Meslekler icra edilirken kişilerin ortaya koyduğu aktivitelere bakılmış. Tüm aktiviteler için aşağıdaki sınıfl ama yapılmış: Başkalarını yönetmek, uzmanlık bilgi ve becerisini uygulamak, paydaşlarla ilişkiler, rutin olmayan bedensel iş, data toplamak, data işlemek ve rutin bedensel iş. Her bir aktivitenin de insan yerine makine ile yapılıp yapılamayacağını irdelmişler. 

“Bu işlemi insan yapmasın, makine yapsın” diyebilmek her zaman mümkün değil. Önce, bu işin makine ile yapılabilirliği (Feability) gerekli. İkinci faktör, bunu yapacak makinenin ve yazılımının maliyeti. Dikkate alınacak üçüncü faktör, işçilik ücreti. Eğer işçilik, makinenin maliyetine göre ucuzsa makineleşmek ekonomik olmuyor. Dördüncü faktör olarak, otomasyonun getireceği daha fazla üretim, kalite ve daha az hatayı göz önüne almak gerekiyor. Beşinci faktör ise, işin sosyal kabul; örneğin, robot hastabakıcı olabilir, ama hastalar bir makineyi istemeyebilirler. 

Araştırma onu gösteriyor ki, insan yerine makine ile teknik olarak yapılabilirliği en yüksek aktiviteler rutin bedensel işler; örneğin, kaynak işleri, montaj hattı, yiyecek hazırlama, paketleme. Bu tür işlerde aktivitenin %78’i mevcut teknoloji olanakları ile otomasyona geçebilir. Öte yandan, yapılan işlerin otomasyona geçebilme, makine ile yapılabilme teknik olasılığı en düşük iş de kişileri yönetmek çıkmış. Burada oran %7. 

Sektörel bazda işlere bakıldığında, makineleşme olasılığının en yüksek olduğu sektörler: Otelcilik, yiyecek, imalat, tarım, ulaşım, madencilik, perakende ticaret. Öte yandan, makineleşme olasılığının en düşük olduğu sektörler ise: Eğitim işleri, yönetim, profesyonel hizmet, enformasyon, sağlık. 

Sonuç 

Teknoloji gelişiyor. Bu gelişmeler sonucu bazı meslekler piyasadan silinecek ve bazı yeni meslekler de ortaya çıkacak. Teknolojinin gelişmesine karşı durmak mümkün değil. Ne demişler “Rüzgarı durduramazsın, ama yelkenlerini ayarlayabilirsin.” Önemli olan teknolojiye bu teknolojik gelişmelerin getireceği değişimlere hazır olmak. Bir profesyonel olarak öyle niteliklere sahip olmalısınız ki, teknoloji ile yeriniz doldurulamasın. Yaratıcılık ve insanca insan ilişkileri belki ilk sırada sayabileceğim şeyler. 

Görüyoruz ki, teknoloji bir mesleği tamamen ortadan kaldırmasa da, o mesleğin içine teknoloji giriyor. Mesleği başarı ile sürdürmek için teknolojiye ayak uydurmak şart. Bu nedenle, teknolojiyi izlemek, kendini yeni teknolojiye adapte etmek çok önemli bir çaba. Bunun için de 21.yüzyıl profesyonelinin, meraklı ve öğrenmeye açık olması, kendini eğitmesi gerekiyor. 

Teknolojinin bu meydan okumasına hazır mısınız? Her şey kontrol altında mı? Her şey kontrol altında mı? Her şey....