Mevduat ve kredilerde dövizin payı önemli oranda

Kamunun dışarıya döviz borcu 78 milyar dolar.

Merkez Bankası'nın 16 milyar dolar.

Özel sektörün dış borcu 190 milyar dolar.

Bunun 66 milyar doları bankaların/finans kesiminin dış borcu.

Reel kesimin (içerideki bankalara döviz borcu dışında) 28 milyar doları kısa vadeli, 96 milyar doları orta vadeli 124 milyar dolar dış borcu var.

. Bankalarımız bir yanda döviz mevduatı kabul ederken, öte yanda döviz ile borçlandı. Döviz kredileri verdi.

BDDK'nın (Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun) açıkladığı rakamlara göre, temmuz ayı sonu itibariyle:

- Bankalarımızın (aktiflerinin) toplam varlıkları 652 milyar YTL. Bunun yüzde 27.7'si olan 181 milyar YTL karşılığı varlık, döviz varlığı. (Dövize endeksi varlıklar bu rakamın dışında)

- Buna karşılık (pasiflerinin) toplam yükümlülükleri olan 652 milyar YTL'nin yüzde 34.0 ü oranında 222 milyar YTL karşılığı döviz yükümlülükleri var.

- Döviz yükümlülükleri, döviz varlıklarından 41 milyar YTL. (Yaklaşık 31 milyar dolar) daha fazla.

(Açıklama: Bu yazıda aktif/pasif hesapları ile ilgili bilgi veriliyor. Bankaların "yabancı para net genel pozisyonu" daha farklı şekilde hesaplanıyor. BDDK'nın açıklamasına göre "genel pozisyon açığı" sadece 396 milyon YTL'dir)

Bankaların ciddi boyutta döviz açığı yok. Ama bankaların döviz yükümlülükleri vadesiz. (Örneğin döviz mevduatı yatıranlar paralarını her an isteyebilir. Buna karşılık döviz yükümlülüklerinin çözümü zamana bağlı. (Örneğin döviz kredisi kullananlar, öderler ise borçlarını vadesinde ödeyecekler.)

BDBK'nın açıkladığı rakamlara göre, bankalarda temmuz ayı sonunda yaklaşık 110 milyar dolar döviz mevduatı var.

Buna karşılık bankaların kullandırdıkları döviz kredileri yaklaşık 63 milyar dolar dolayında.

Bankalarımızın aktiflerinde ve pasiflerinde döviz bu ölçüde ağırlığa sahip iken, döviz fiyatındaki hızlı (hazmedilemeyecek boyuttaki) değişimlerin bankalar ve müşterileri tarafından ciddiyet ile takip edilmemesi mümkün değil.

Döviz mevduatı olanlar da döviz borcu olanlar da, döviz yükümlülüğü altındaki bankalar da olanı biteni ciddiyetle izliyor. İzlemek zorunda.

Bankaların döviz varlıkları/yükümlülükleri

Temmuz 2008

Aktifler YTL Yabancı para karşılığı YTL Toplam

- Krediler 259 82 341

- Menkul değerler 91 28 119

- Bankalardan Alacaklar 8 31 39

Toplam aktifler 471 181 652

Pasifler   

- Mevduat 262 143 406

- Banka borçları 17 60 76

- Repo işlemleri 25 7 32

- Özkaynaklar 80 - 80

- Diğer pasifler 46 12 58

Toplam pasifler 430 222 652

Kaynak: BDDK