Mevduat ve kredi faizleri artacak
Merkez Bankası faiz artırdı. Merkez Bankasının faiz indirim kararları, kredi faizinin hemen ucuzlamasını sağlamaz ama, faiz artışı, mevduat ve kredi faizlerinde hemen yükselişe yol açar.
Merkez Bankası’nın faiz artırımı kararı, bugüne kadar iktidarın ucuz faiz isteği doğrultusunda, faizleri ve özellikle konut kredilerini, kredi kartı ve tüketici kredisi faizleri ile KOBİ kredileri faizlerini aşağıya çekmeye, ihracatçıya ucuz faizle kredi vermeye yönelen banka sisteminde de önemli politika değişikliğine yol açacak. Mevduat faizlerindeki gerilemeyi durduracak.
Açık anlatımla Merkez Bankası’nın kararının döviz fiyatında tırmanışı durdurmada ne kadar etkili olacağı henüz belli değil ama, mevduat ve kredi faizlerinin artması kaçınılmaz.
Faiz konusunda bir ikilem var. (1) İktidar ilke olarak faizin düşürülmesinden yana. Ekonomideki yavaşlamayı hızlandırmak, tüketimi, üretimi, yatırımları artırmak, borçluları rahatlatmak için faizi aşağıya çekmek istiyor. (2) Döviz fiyatları tırmanışa geçti. Ülkeye döviz girişi yavaşladı. Döviz çıkışı ve dövize talep var. İktidar bu gelişmelerden rahatsız. İstemeye istemeye iktisatçıların dövizdeki olumsuz gelişmeyi önlemek için faizlerin artırılması konusundaki görüşlerine uyarak, faiz artırımına göz yumdu.
Bekleyiş, TL’nin faizinin artırılması ile Türkiye’ye döviz girişinin başlaması, döviz çıkışının yavaşlaması.
Normal şartlarda faiz oranları içeride talep üzerinde, yatırımlar üzerinde etkili olur. Yabancıların ülkeye döviz getirmeleri ve ülkede dövizlerini TL’ye çevirerek değerlendirmeleri konusunda etkili olur.
Ama unutmayalım, Türkiye ciddi sorunlarla boğuşuyor. İçeride PKK, İŞİD, FETÖ belaları ve terör devam ediyor. Komşu iki ülkede sıcak çatışmalarda ordumuz sorumluluk taşıyor. İçeride başkanlık ve referandum tartışmaları nedeniyle ekonomide olan bitenle ilgilenmeye vakit kalmıyor.
Bu tabloda acaba Merkez Bankası’nın faiz artırımı ile döviz arzı artar, talebi yavaşlar mı? Döviz fiyatındaki tırmanış durur mu?
Önceki gün DÜNYA’da Merkez Bankası’nda Başkan Yardımcılığı görevinde bulunan iktisatçı Fatih Özatay’ın bu konuda çok güzel değerlemesi yayınlandı. Fatih Özatay, dünyada doların değer kazanmasına yol açan gelişmelere, bizim iç ve dış politikadaki sorunlarımızın katkısını çok güzel anlattı.
(1) Başkanlık tartışmaları ve tez zamanda referandum olasılığı, (2) Irak ve Suriye, terör, zayıflayan ekonomi, (3)15 Temmuz ile birlikte kurumlarımızın yıkılmanın eşiğine geldiğini görmemiz, (4) demokrasi açısından içinde bulunduğumu durum ve (5) AB ile ilişkilerin sertleşmesi dünyadaki döviz fiyatı artışının üzerine bize özgü bu sorunlar önemli büyüklükte risk priminin binmesine yol açıyor. Bütün bunlar yetmiyormuş gibi AB ile ilişkilerimizi de soğutmak için elimizden geleni yapıyoruz.
Merkez Bankası’nın faiz artırarak ya da döviz satarak bu koşulları değiştirmesi mümkün değil.
Bu anlamda Merkez Bankası’nın TL’nin değerindeki gidişata karşı koyma şansı yok.
Merkez Bankası’nın aldığı faiz artırımı kararı dış finans çevrelerinin ve iktisatçıların bekleyişleri doğrultusunda bir karar. Önemli olan faiz artışının hiç olmazsa döviz girişini artırıcı, çıkışı engelleyici ve son olarak da döviz fiyatlarında tırmanışı önleyici etkilerinin görülmesi.