Mevduat faizi yüzde 25’e, kredi faizi yüzde 35’e oturdu
Tüketici fiyatlarındaki yıllık artış ağustos sonunda yüzde 18’e dayandı, yurtiçi üretici fiyatlarındaki artış yüzde 32’ye ulaştı. Bu hafta açıklanacak eylül sonuna ilişkin verilerde tüketici fiyatlarındaki yıllık oranı yüzde 20’nin üstünde görme olasılığımız var. Hem zaten yeni ekonomi programında da yılın tümü için yüzde 21’e yakın artış beklentisi içinde olunduğu belirtiliyor. Fiyatların böylesine artış gösterdiği bir dönemde faiz oranları çok aşağılarda kalmazdı elbette ve nitekim kalmadı da...
Bankaların mevduat ve krediye uyguladıkları ortalama faize ilişkin veriler artışın giderek ivme kazandığına işaret ediyor.
Bankalar mevduat ve krediye uyguladıkları faizi Merkez Bankası’na bildirmek durumundalar. Bizim bu verilerle ilgili kaynağımız da tek tek bankalar değil tabii ki, Merkez Bankası. İşte Merkez Bankası kayıtlarına göre faiz, hem mevduatta, hem kredide giderek yükselmekte.
Yazımızın başlığında da işaret ettiğimiz gibi mevduatta ortalama faiz yüzde 25’e, kredide yüzde 35 dolayına oturmuş durumda.
Mevduatta zaten tüm mevduatın ortalama faizini görme şansımız var ve bu oran 21 Eylül itibarıyla yüzde 24.99 düzeyinde oluştu.
Kredide ise böyle bir ortalama söz konusu değil. Ama ihtiyaç ve taşıt kredileri ile ticari kredilerin faizi yüzde 35 dolayında seyrediyor. Konut kredisi faizleri ise son verinin oluştuğu 21 Eylül itibarıyla yüzde 26 düzeyinde bulunuyor.
Üç aya kadar vadelide faiz yüzde 27
Bazı bankalar çeşitli adlar altında yüzde 25, yüzde 26 faiz vererek tasarruf sahibi çekmeye çalışıyorlar. Ancak tutara da bağlı olmakla birlikte bu düzeyin çok çok üstünde faiz verildiği ortada.
Tüm bankalar ortalamasına göre 21 Eylül itibarıyla üç aya kadar vadeli mevduata verilen faiz yüzde 27.20 düzeyinde. Bu, tüm bankaların ortalamasını gösteriyor; dolayısıyla çoğunlukla yüzde 27.20’nin altında faiz verildiğine göre demek ki bu düzeyin çok üstüne çıkan faiz de söz konusu.
Bu yüzden tasarruf sahibinin parasını değerlendirirken iyi bir araştırmaya girişmesi, hatta bankalarla pazarlık yapması gerekiyor.
Ortalama faizde bir kat artış
Toplam mevduatın ortalama faizi geçen yılın sonunda yüzde 12.36 düzeyinde bulunuyordu. Aradan yaklaşık dokuz ay geçti ve 21 Eylül’e geldik, artık ortalama faiz yüzde 24.99 düzeyinde. Yani geçen yılsonuna göre tam ikiye katlanmış bir faizle karşı karşıyayız.
Merkez Bankası Para Politikası Kurulu’nun 13 Eylül’deki toplantısında repo faizini 6.25 puan artırarak yüzde 24’e çıkarması mevduat faizini de hareketlendirdi. Merkez Bankası o toplantıda faizi görünürde 6.25 puan artırmış, ancak borçlanmayı gecelikten haftalığa çevirince pratikteki artış 4.75 puan olmuştu.
Mevduat bankalarının ortalama faiz oranı da 7-21 Eylül günleri itibarıyla 5.58 puanlık bir artış gösterdi.
Ticari kredi faizi %18'di, %35’e çıktı
Tüm bankalar ortalaması itibarıyla geçen yıl sonunda ticari kredi faizi yüzde 17.65 düzeyinde bulunuyordu. 21 Eylül’e geldik, artık ticari kredi faizi yüzde 35.37. Yani dokuz aya yaklaşan bu zaman diliminde ticari kredi faizi 1’den 2’ye çıkmış oldu. Bu dönemde en hızlı artış taşıt kredisi faizlerinde gözlendi. Taşıt kredisi faizi tam 20 puan artarak yüzde 13.95’ten yüzde 33.85’e fırladı. En az artış konut kredisi faizinde görüldü. Ne var ki bu düşük artışa rağmen konut kredisi faizi de 21 Eylül’de yüzde 25.70’i buldu. Kabul etmek gerekir ki ve bu oran da konut alımı için hiç de elverişli bir düzeye işaret etmiyor. Nitekim son dönemde ağırlıkla banka kredisi kullanılarak gerçekleştirilen ipotekli konut alımlarında çok belirgin bir yavaşlama var.