Mersin'den yükselen ses: "Üretmezsek tükeniriz"
Tarımda yine moralleri bozan, insanları üretimden soğutan, üretimden kaçıran yeni düzenlemeler gündemde. Her yıl tarım politikası değişiyor.
Eskiden hükümet değişince, bir partiden diğerine iktidar geçince tarım politikası değişirdi. Şimdilerde aynı partinin, aynı hükümetin, aynı cumhurbaşkanının tarım bakanı değiştikçe tarım politikası da değişiyor. Birinin ak dediğine diğeri kara diyor. Bundan da vazgeçtik aynı bakan bile yıl içinde politika değişikliğine gidiyor.
Daha bir kaç ay önce Tarımda Milli Birlik Projesi gündemdeydi. Semerat Holding, Milli Birlik Kooperatifi kurulacaktı. Şimdi, tarımda "Yeni Destek Stratejisi" diye bir çalışma ortaya çıktı. Çiftçiyi puana göre desteklemek gündemde. Yakında "niye üretiyorsun" diye çiftçiyi sorguya çekerlerse kimse şaşırmasın.
İşte bu tartışmalar sürerken Mersin'de çok önemli bir toplantı gerçekleştirildi. Mersin Ticaret ve Sanayi Odası, Mersin Büyükşehir Belediyesi, Akdeniz İhracatçılar Birliği, Ziraat Mühendisleri Odası Mersin Şubesi, Mersin Ziraat Odası "Üretmezsek Tükeniriz" diyerek "Türkiye Tarım Politikaları ve Geleceği Konferansı" düzenledi.
Tarım için güçbirliği
Toplantıya sadece Mersin'deki tarım paydaşları değil çevre illerden de çok sayıda tarım sektörünün temsilcisi, çiftçi, sanayici, tüccar, mühendis, veteriner hekim ve duyarlı yurttaşlar katıldı.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Rifat Hisarcıkoğlu Yönetim Kurulu ile toplantıya katıldı. Tarımın önemini anlatarak yatırım yapmak isteyen herkese tarım ve gıdayı önerdiğini söyledi.
Ev sahibi olarak Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Ayhan Kızıltan, Akdeniz Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Nejdat Sin, Mersin Büyükşehir Belediye Başkanı Vahap Seçer konuştu. Mersin Valisi Ali İhsan Su görüşlerini aktardı.
Biz de cumhuriyetten bugüne tarım politikalarını anlattık. İzmir Büyükşehir Belediyesi Önceki Başkanı Azizi Kocaoğlu,Tire Süt Kooperatifi Başkanı Mahmut Eskiyörük, Türkiye Tohumcular Birliği Başkanı Savaş Akcan ve Üretici Mehmet Yaltır görüşlerini paylaştı.
Semerat Holding, puana göre destek sorunları çözemez
Her yönüyle çok başarılı ve verimli bir toplantı oldu. Toplantı öncesinde ve sonrasında yaptığımız görüşmeler doğrultusunda öğrendiklerimizi, izlenimlerimizi kısaca şöyle özetleyebiliriz:
1- Mersin'de üreticiden sanayiciye, tüccardan ihracatçıya, ziraat mühendisinden veteriner hekime, sivil toplum örgütlerinden tüketiciye kadar hemen herkes tarımda istikrarlı bir politika uygulanmasını istiyor. Tarımda Milli Birlik Projesi ile gündeme getirilen Semerat Holding, Milli Birlik Kooperatifi gibi ülke gerçeklerine uygun olmayan projelerin, çalışmaların gündeme gelmesini istemiyor.
2- Tarımsal destekleme modeline yönelik olarak da bazı çalışmaların yapıldığı ve öncelikle bitkisel üretimde en önemli iki girdi olan mazot ve gübrede desteğin kaldırılması yüksek girdi maliyetleri altında üretim yapmakta zorlanan çiftçiyi daha da zor durumda bırakır.. Bu nedenle mazot ve gübre desteği kaldırılarak daha karmaşık olan puanlama sistemi ile çiftçinin kafası karıştırılmamalı.
3- Çiftçinin en önemli sorunu olan yüksek girdi fiyatları mazottaki yüksek vergiler kaldırılarak düşürülmeli. Çiftçiye verilen destekler artırılarak ve zamanında ödenerek üretimin önündeki engeller kaldırılmalı. Destekleme konusunda gündemde olan puanlama sistemi veya yapılmak istenen değişiklikler 3. Tarım ve Orman Şurası'nda ele alınarak sektör paydaşları tarafından tartışıldıktan sonra nasıl bir model uygulanacağına ortaklaşa karar verilmeli. Hayvancılık sektörüne yönelik destekleme modeli de yine sektörün görüşü ve 3.Tarım Şurası'nda ele alındıktan sonra kamuoyuna açıklanmalı.
İthalat politikası terk edilmeli
4- Zorunlu haller dışında tarım ve gıda ürünleri ithalatı yapılamamalı. İthalat, fiyat artışına karşı terbiye edici bir argüman olarak kullanılmamalı. İthalat yapılınca kısa bir dönem için fiyatlar düşse de orta ve uzun vadede fiyatlar tekrar yükseliyor. Çünkü, ithalatla rekabet edemeyen çiftçi, üretimden çekiliyor. Bunun sonucunda üretim azalıyor ve fiyat yükseliyor. Tekrar ithalat yapılarak fiyatlar düşürülmek isteniyor. Bu ithalat sarmalından kurtulmak şart.
5- Türkiye'nin yıllık 18 milyar dolarlık tarımsal ürün ve gıda ihracatı ülkenin gerçek potansiyelini yansıtmaktan çok uzak. İhracat ithalattan bir kaç milyar dolar fazla diye sevinmek yerine ihracatı en az iki üç kat artıracak politikalar uygulanmalı.
Yerel yönetimler- kooperatif modeli uygulanmalı
6- Tarımda yerel yönetimlerin desteği ve rolü artırılmak isteniyor. Belediyeler özellikle ürünün pazarlanmasında etkin rol alması isteniyor. Bu amaçla, İzmir'de başarıyla uygulanan "Yerelde Kalkınma Model"i benzeri bir uygulama Mersin'de yaşama geçirilmesi öngörülüyor. Bunu başaracak güç ve heyecan olduğuna tanık olduk.
7- Sadece üretim aşamasında değil, daha çok da ürünlerin pazarlanmasında yerel yönetimlerin desteğine ihtiyaç duyuluyor. Her belediye, kooperatif ürünlerinin tüketiciye ulaştırılması için "çiftçi market" benzeri satış noktaları açması talep ediliyor.
8- Özellikle yaş meyve ve sebze ihracatçılarını kongre heyecanı sarmış. Dünya Turunçgil Kongresi 2020'de Türkiye'de ilk kez Mersin'de yapılacak. Kongre için çalışmalar titizlikle yürütülüyor.
Özetle, sahip olduğu potansiyel, ürün çeşitliliği, limanı ve altyapısı ile Mersin ülke tarımının en önemli merkezlerinden birisi. Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Ayhan Kızıltan'ın söylediği gibi, savaşlar arık cephede değil, tarımda, tohumda, ilaçta, uygulanan yaptırımlarla oluyor. Bu nedenle tarım ve gıda ulusal güvenlik meselesi olarak ele alınması gerekiyor. Üretim için istikrarlı, bakan değiştikçe değişmeyen ülke potansiyeline ve gerçeklerine uygun bir tarım politikasına ihtiyaç var. Mersin'de de söylendiği gibi üretmezsek, tükeniriz.