Merkez’in net döviz rezervi 18.2 milyar dolara indi

Merkez Bankası net döviz rezervi açısından her geçen gün kan kaybediyor. Geçen yılın sonunda 27.6 milyar dolar olan net rezerv, son verinin oluştuğu 31 Ağustos’ta 18.2 milyar dolara geriledi.

Analitik bilanço ve haftalık vaziyette yer alan verilerden yola çıkarak yaptığımız hesaplamalar, Merkez Bankası’nın net döviz rezervindeki kaybın sekiz ayda 9.4 milyar doları bulduğunu gösteriyor.

Türkiye için 9.4 milyar dolarlık kaybın çok da önemli olmadığını söylemek tabii ki mümkün değil. Dikkat edelim; rezerv örneğin 109 milyardan 100 milyara inmiyor. 27.6 milyardan 18.2 milyara düşüş söz konusu.

Yani rezervdeki kaybın oranı çok yüksek. Merkez Bankası sekiz ayda net döviz rezervinin tam yüzde 34’ünü kaybetmiş durumda.

Kabul etmek zorundayız, bu çok yüksek bir oran. Türkiye, örneğin önümüzdeki sekiz ayda mevcut rezervinin üçte birini daha kaybedemez. Artık sınıra gelmiş sayılırız.

İşte bu yüzdendir ya tartışılacak ve eleştirilecek birçok yönü olmasına rağmen Türk Parası Kıymetini Koruma mevzuatında on yıl önceye dönülmesi göze alınarak ihracatçı dövizini yurda getirmek zorunda bırakılıyor.

Anlaşılan bıçak kemiğe bayağı bayağı dayanmış. Çünkü durum gerçekten vahim! Baksanıza Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın net döviz rezervi yalnızca ve yalnızca 18 milyar 151 milyon dolar.

Bu tutarın “net döviz rezervi” olduğunu, dış varlıklardan döviz yükümlülüklerinin düşülmesiyle bulunduğunu belirtelim.

Kaybın üçte biri ağustosta

Net döviz rezervinde sekiz ayda ortaya çıkan 9.4 milyar dolarlık kaybın üçte biri ağustos ayında yaşandı.

Net rezerv, ağustos ayında 3.1 milyar dolar azaldı. Bu azalmanın yarıdan fazlası da 24- 31 Ağustos haftasında oluştu. Merkez Bankası’nın net döviz rezervi, ağustos ayının son haftasında 1.8 milyar dolar geriledi. Rezerv, 10-17 Ağustos haftasında da 1.1 milyar dolarlık düşüş gösterdi.

Merkez Bankası’nın net döviz rezervinde mart ayında 2.5, ocak ayında da 1.7 milyar dolarlık gerileme oldu.

9.4 milyarlık da altın var
Merkez Bankası’nın net döviz rezervinden başka tabii ki net altın rezervi de var. Merkez’in net altın rezerv rezervi 31 Ağustos itibarıyla 9.4 milyar dolar düzeyinde bulunuyor.

Yılın ilk sekiz ayında net döviz rezervi gerilerken, net altın rezervinde bir milyar dolarlık artış kaydedildi.

Merkez Bankası’nın döviz ve altından oluşan net rezervi geçen yıl sonunda 36 milyar dolar düzeyinde bulunuyordu. Net rezerv 31 Ağustos’ta 27.6 milyar dolara geriledi.

Bize ait olmayan dövizle ancak gösteriş yapabiliriz
Zaman zaman döviz rezervimizin 100 milyar doların üstünde olduğunu, hatta 120-130 milyarları bulduğunu söylüyor, bu tutarlarla mutlu oluyoruz. Oysa biliyoruz ki o dövizin tümü Merkez Bankası’nın değil.

Ortada bir varlık var, bir de yükümlülük. Yalnızca varlığı dikkate alarak değerlendirme yapmak doğru olabilir mi? Merkez Bankası’nın brüt rezervi içinde görünen tutarın önemli bir kısmının bankaların zorunlu karşılık olarak tuttukları döviz ve altın olduğu herkesin malumu.
Hem Merkez Bankası’nın gerçekten 100 milyar dolar civarında net döviz rezervi olsa, döviz kurları bırakın böyle tırmanıp gitmeyi çok küçük dalgalanmalar dışında kıpırdamazdı bile.

Ne yabancı yatırımcı Türkiye’ye ilişkin kaygı duyardı o durumda, ne de iş alemi kurun yükseleceğinin endişesiyle hareket edip döviz toplamaya girişirdi.

“Görünür” rezervin 31 Ağustos’taki düzeyini de aktaralım. Söz konusu tarih itibarıyla Merkez Bankası’nın 18.4 milyar doları altın, 70.4 milyar doları da döviz olmak üzere toplam 88.8 milyar dolar rezervi var. Bu altın ve dövizin tümünün Merkez Bankası’nın olmadığını bir kez daha belirtelim.

İşte düşülüyor yükümlülükler ve geriye kala kala dövizde 18.2 milyar, altında 9.4 milyar kalıyor.