Merkez'in beş aylık enflasyon tahmini yüzde 1.7

Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı yılın üçüncü enflasyon raporunu açıklarken "Son beş ayda yüzde 1.7 enflasyon bekliyoruz" şeklinde doğrudan bir oran vermiş değil elbette. Ama, M.Ö. 200'lü yıllarda yaşayan Arşimet'in "Bana dayanacak bir yer gösterin, Dünya'yı yerinden oynatayım" sözündeki gibi, Merkez Bankası dayanacak bir oran verince, son beş ayın enflasyonunu hesaplamak basit bir işlemden öteye gitmeyecek kadar kolaylaşıverdi.

Merkez Bankası Başkanı Başçı, yılın üçüncü enflasyon raporu çerçevesinde 2013 enflasyon tahminlerini yüzde 5.3'ten yüzde 6.2'ye revize ettiklerini açıkladı. Merkez Bankası, enflasyonu 5.2 ile yüzde 7.2 arasında bekliyor, orta nokta da yüzde 6.2 düzeyinde. Daha önceki tahminde orta nokta yüzde 5.3 olmak üzere yüzde 4.1 ile yüzde 6.5 arasında bir beklenti vardı.

Yüzde 6.2'lik oranın ne kadar gerçekçi olabileceğine dönük bir dizi soru var ve Başkan Başçı, bu soruları geniş biçimde yanıtladı. Para politikası duruşu, petrol fiyatları, tütün ve enerjide ek vergi ayarlaması yapılmayacağı gibi bir dizi etken dikkate alınıyor ve enflasyon yüzde 6.2 olarak tahmin ediliyor.

Biz biraz başka bir cepheden bakalım ve bulunduğumuz nokta itibariyle yüzde 6.2'nin ne kadar gerçekçi bir tahmin olduğunu irdelemeye çalışalım istedik.

"Yüzde 9'a çıkacak"

Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, TÜFE'nin temmuz ayında yıllık bazda yüzde 9'a yaklaşacağını, daha sonra ise inişe geçeceğini söyledi. Haziran sonunda yüzde 8.3 olan yıllık TÜFE'nin temmuzda yüzde 9'a yaklaşması demek, temmuz ayındaki TÜFE artışının yüzde 0.4 olması demek. Önce bu tespiti yapalım.

Temmuz ayındaki yüzde 0.4'lük artış da TÜFE'nin ilk yedi aydaki artışının yüzde 4.4'ü bulması demek. İlk yedi aydaki bu artıştan sonra, yılın tümündeki yüzde 6.2 için nasıl bir marj kalıyor derseniz, hesaplaması çok kolay tabii ki, yalnızca yüzde 1.72.

İşte "Merkez Bankası'nın son beş aydaki enflasyon tahmini yüzde 1.7" derken bunu kastediyoruz.

Olanaksız gibi

Ekli tabloda 2005'den bu yana ilk altı ay ve ikinci altı ay ile ilk yedi ay ve son beş ayın, ayrıca yıl toplamının TÜFE artışları var. Rakamlar öylesine açık ki...

İlk yedi aydaki artış yüzde 4.4 olursa, dokuz yılın en yüksek üçüncü artışı gerçekleşmiş olacak. Yedi aydaki yüzde 4.4 artıştan sonra yılı yüzde 6.2'de tamamlamak için son beş aydaki artışı yüzde 1.72'de tutturmak zorunda olduğumuzu belirttik. Peki, geçmiş yıllarda hiç bu düzeyde, hatta buna yakın bir artış söz konusu olabilmiş mi?

Son beş ay itibariyle en düşük artış 2010 yılında gerçekleşmiş, o da yüzde 3.21; yani bu yıl için öngörülenin neredeyse bir kat fazlası. Bırakınız daha yüksek gerçekleşmeler olan diğer yılları, son beş ayda daha önceki en düşük oran olan yüzde 3.21 kadar bir artış olsa bile 2013'ün TÜFE artışı yüzde 7.8'i bulacak demektir.

Yüzde 8'in altı çok zor

Merkez Bankası aslında gerçekleşmenin daha yukarıda olacağını görmekle birlikte yüzde 5.3'lük tahminini birden çok yukarı çekmemek uğruna yüzde 6.2'yi tercih etmiş olabilir mi, sanmıyoruz tabii ki.

Ancak, Merkez Bankası çeşitli varsayımlarla yüzde 6.2'lik bir tahmin dile getirmiş olsa da tüm göstergeler yüzde 8'in altında bir gerçekleşmenin çok ama çok zor olduğunu ortaya koyuyor. Üstelik, dünya konjonktürü de aleyhte.

Biz, daha önce de dile getirdiğimiz gibi yıllık TÜFE artışının yılsonuna kadar yüzde 8-9 bandında seyredeceği görüşümüzü koruyoruz.

Yıllık oran 2014'ün başında Merkez Bankası Başkanı Başçı'nın dikkat çektiği gibi bu yılın ocak ayında tütün fiyatlarına yapılan yüksek zamların devreden çıkmasıyla yüzde 5'lere doğru iner mi bilinmez. Gerçekleştiği takdirde yüzde 6.2'den yüzde 5'lere inmek kolay. Ama ya 2013 gerçekleşmesi yüzde 8-9 bandında olursa... Tütün devreden çıktı, diye öyle birden yüzde 5'ler görülemez.

Bu arada yeri gelmişken, Merkez Bankası'nın 2014 yılı enflasyonunu orta noktası yüzde 5 olmak üzere yüzde 3.3 ile yüzde 6.7 arasında tahmin ettiğini belirtelim.