Merkez Bankası “Ne şiş yansın, ne kebap” dedi
Aslında faizle yatıp faizle kalkıyoruz da, bazen hangi oranın önemli olduğunu, hangi oranı daha fazla dikkate almamız gerektiğini karıştırıyoruz. Şimdi, Merkez Bankası Para Politikası Kurulu dünkü toplantısında bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını değiştirmedi. Faizden yalnızca haftalık repo faizini anlıyorsak, “Merkez Bankası yine bildiğini okudu, ne hükümeti, ne piyasayı dinledi” diyebiliriz. Her ne kadar genel beklenti de faizin indirilmeyeceği yönündeyse de, belki 0.25 puanlık bir indirime gidilebilir, şeklinde yorumlar da yapılıyordu. Ama Merkez Bankası haftalık faizi değiştirmeyerek yüzde 8.25’te tutmayı tercih etti.
Ama öbür tarafta marjinal fonlama oranı olarak geçen gecelik faiz oranı, yani Merkez Bankası’nın borç verme faiz oranı yüzde 12.00’den yüzde 11.25’e indirildi. Gecelik fonlama oranında piyasa yapıcı bankalara tanınan bir olanak var; bu bankalar daha düşük faizle fon kullanabiliyorlar. Piyasa yapıcı bankalara dönük gecelik fonlamadaki faiz de yüzde 11.50’den yüzde 10.75’e çekildi. Bunlar, bankaların Merkez Bankası’ndan borç aldıkları durumlarda geçerli oranlar. Bankaların ellerindeki parayı gecelik olarak Merkez Bankası’nda değerlendirmek istediklerinde alacakları faiz ise değiştirilmedi ve yüzde 7.50 düzeyinde sabit tutuldu.
Bir oran daha var, ancak pratikte pek uygulandığı söylenemez. Bankalararası para piyasasında saat 16.00-17.00 arası gecelik vadede uygulanan borç verme faiz oranı yüzde 13.50’den yüzde 12.75’e indirildi. Bu faiz oranı, Merkez Bankası’nın borçlanması halinde eskiden olduğu gibi sıfır düzeyinde bulunuyor.
Oranlar böyle... Temel olan iki oran ya da iki karar var. Gecelik borç verme faiz oranının yüzde 12.00’den yüzde 11.25’e indirilmesi, haftalık faiz oranının ise yüzde 8.25 düzeyinde sabit tutulması.
Hükümet istiyor ki, tüm faiz oranları aşağı çekilsin. Tabii ki haftalık oran da. Böylece bankalar Merkez Bankası’ndan yüzde 8.25 ile değil de daha düşük maliyetle borçlansın, onlar da faiz oranlarını aşağı çekebilsin. Zincirleme bir faiz indirimi yaşansın, maliyetler düşsün, maliyet düşüşüyle fiyat artış hızı yavaşlasın (yavaşlarsa) ve sonuçta tüketim canlansın.
Merkez orta yolu buldu
Merkez Bankası dünkü kararıyla, ne hiç faiz indirimine gitmeyerek hükümeti ve piyasaları karşısına almış oldu, ne de politika faizini aşağı çekerek, hele hele yüksek oranda aşağı çekerek “Bunlar da iyiden iyiye hükümetin emrine girdi” dedirtti. Merkez Bankası’nın aldığı bu karar için yapılacak “Orta yol bulundu” nitelemesi, herhalde yanlış olmaz.
Bu arada, en azından kamuoyuna yansıyan demeç furyası açısından değerlendirirsek Merkez Bankası Para Politikası Kurulu belki de son dönemlerin en rahat toplantısını yaptı. Daha önce Merkez Bankası’na faizi daha yüksek oranda indirmediği gerekçesiyle, “Görev süreleri bitince gösteririz” denilecek kadar, artık aba altından bile değil, açıktan sopa gösterilen dönemler yaşamıştık. Ama bu toplantı öncesinde dikkatler Cumhurbaşkanı seçimi ve yeni hükümet sürecine kayınca, Merkez Bankası adeta unutuldu, hükümet cephesinden faize dönük herhangi bir açıklama duymadık bile.
Yine gıda enflasyonu vurgusu
Merkez Bankası Para Politikası Kurulu’nun dünkü toplantısından sonra yapılan açıklamada daha önce olduğu gibi yine gıda maddelerinden enfl asyona gelen baskıya dikkat çekildi. “Gıda fiyatlarındaki yüksek seyir, enfl asyon görünümündeki iyileşmeyi geciktirmektedir” görüşünün dile getirildiği açıklamada, “Kurul, bu çerçevede kuraklığın ve jeopolitik risklerin enfl asyon görünümü üzerindeki etkilerini de ele almıştır” denildi. Açıklamada daha sonra şu görüşlere yer verildi:
“Bu değerlendirmeler doğrultusunda Kurul, kısa vadeli faizlerdeki mevcut duruşun daha simetrik bir faiz koridoru içinde sürdürülmesine karar vermiştir. Enfl asyon beklentileri, fiyatlama davranışları ve enfl asyonu etkileyen diğer unsurlar yakından izlenecek ve enflasyon görünümünde belirgin bir iyileşme sağlanana kadar getiri eğrisini yataya yakın tutmak suretiyle para politikasındaki sıkı duruş sürdürülecektir.”