Merkez Bankası faiz kararı ve piyasaya yansıması
Merkez Bankası Para Politikaları Kurumu faiz koridorunun üst sınırında dün 50 baz puanlık indirim yaparak yüzde 9.50'ye indirdi. Bu konuyu değerlendirmesini istediğim bir usta bankacı, "Merkez Bankası PPK'sı ayda bir toplanır. Ama kararını alırken bütün fonksiyonları, piyasa gelişmelerini ele alır. Ayağımı bastığım yer sağlam mı diye bakar. Risk almadan yürür. Bu kararların piyasaya yansımasının da belli bir zaman sonra sonuçları ortaya çıkar" diyerek Merkez Bankası kararları piyasa ilişkisini değerlendirdi.
TCMB Para Politikaları Kurulu dün yaptığı toplantıda faiz koridorunun üst sınırında 50 baz puanlık bir indirim yaparak yüzde 9.50'ye çekti. Beklentilere paralel olarak politika faizini 5.75'te, borçlanma faizini de yüzde 5'te tutmaya devam etti. Borç verme faizini de yüzde 9.50 olarak belirlerken, piyasa yapıcı bankalara repo yoluyla tanınan borçlanma imkanı faizini de yüzde 9.50'den yüzde 9'a indirdi. PPK'nın dünkü toplantısında TL zorunlu karşılıkların döviz ve altın olarak tutulabilecek üst sınırın da da bir değişikliğe gitmedi.
Son dönemde PPK toplantıları öncesi piyasalardan sürekli olarak beklentiler ortaya koyuluyordu. Bu kez de toplantı öncesi değerlendirmelerde üst sınırda 50-100 baz puan indirim bekleniyordu. PPK kararları piyasa beklentilerine paralel sonuç verdi.
Bu karaların piyasaya etkileri açısından sonuçlarının ne olacağını sorduğum Merkez Bankası kararlarını sürekli izleyen bir üst düzey bankacı dostum, Merkez Bankası kararlarının piyasaya yansımasını hemen beklememek gerektiğini belirterek, "Merkez Bankası bir faiz kararı aldığında bunun ekonomideki etkisi 3 ay ile 6 ay arasında ölçülüyor. Fiyatlara geçişkenliği ise 24 ayı bulabiliyor. Merkez Bankasına en çok neden indirim kararlarını 8-9 ay bekledikten sonra aldın deniliyor. Merkez Bankası aldığı kararın piyasadaki etkisini görmeden, tam ölçmeden yeni karar almaz. Almaması da gerekir. Merkez Bankası kararını en az risk sonucuna bağlı alması gerekir. Merkez Bankası PPK'sı ayda bir toplanıyor. Ve zemin sağlam mı, ayağımı bastığım yer sağlam mı diye baka baka ilerliyor. Doğru olanı yapıyor" değerlemesini yaptı.
Faiz Koridoru uygulamasına içeriden ve dışarıdan eleştiriler olduğunu söylediğim de, faiz koridorunun iyi sonuç verdiğine inandığını, ancak, irdelenmesi gerektiğini belirterek, "İMKB'de faiz yüzde 5'in altına düştü. Bu faiz koridorunun faiz baskısını artırdığını gösteriyor. Ama belirsizlik de var. Örneğin insanlar konut yada oto kredisi almak için sabah saatinde bankaya geliyorlar. Şube müdürü o gün faizin ne olacağını bilmiyor. O nedenle faiz koridorunun üst bandını esas alarak fiyat verip kendini sağlama alıyor. Sonuçta koridorun alt bandı yüzde 5 ile şimdi yüzde 9.50'ye inen üst bant arasında paçal maliyetin gün içinde, hatta hafta içersinde ne olacağını bilmediği için banka tavanı baz alıp fiyat veriyor. Çünkü çıksa çıksa oraya kadar çıkabilir diye düşünüyor. Bu beklide faizi yükseltici bir sonuç veriyor."
Aklıma gelen, "Peki bu hesaplanamaz mı?" sorusunu yöneltiyorum. Cevabı bir araştırma isteği oluyor: "Faiz koridorunun ekonomi üzerinde yarattığı faiz maliyeti ile politika faizinin olduğu klasik yöntemin yarattığı faiz maliyetinin etkilerini önemli üniversitelerimizin ilgili bölümlerinde ele alıp tartışmalı ve sonuçlarını ortaya koymalıyız. Ancak, o zaman ben faiz koridoru uygulaması için gönül rahatlığıyla piyasa açısından daha iyi diyebilirim."
Dün karar sonrası piyasa aktörlerinin Finans servisimize yaptığı değerlendirmelerde de 50 baz puanlık bantta üst sınır indirimi, "Merkez Bankasından temkinli duruşa devam" olarak değerlendirildi. Bu da bankacı dostumun kararın piyasaya yansımasının zamana bağlı olduğu değerlendirmesini doğrular nitelikteydi.
Belki de bu nedenden Merkez Bankası hem Anadolu kentlerindeki "Para politikaları konferansları", Ankara'da banka ekonomistleriyle yaptığı toplantılar ve başka açıklamalarıyla piyasaların önünü daha iyi görmesini ve belirsizliği azaltmaya çalışmasına yardımcı oluyor.