Merkez Bankası enerji işine girsin!
Görevi fiyat istikrarını sağlamak olan Merkez Bankası'nı herkes, kendi pozisyonuna göre eleştirmeye devam ediyor.
* *
X + Y = Z ise…
'Z' sonuçtur.
Matematik kuralıdır bu; gerçektir.
"Sonuç A olacak", "Sonuç B olacak", "Sonuç C olacak" demek, hayalden ibarettir.
Sonucun A veya B veya C olması için:
X'i veya Y'yi yada yapılan işlemi değiştirmen gerekir.
* * *
Ülkelerin kendini kurtarmaya çalıştığı ve bu nedenle kuralları altüst ettiği bir süreçten geçiyoruz.
* * *
Kural deyince ve son günlerde cari açıktaki tehlike ile ilgili yorumlarla yatıp kalkınca, makro iktisat derslerinde gördüğüm en kolay denkleme gitti aklım.
ÜA + HA + YGA + DTA = CA
Yani ürün açığı, hizmet açığı, yatırım gelirleri açığı ve döviz transferleri açığını topla cari açığı bul.
* * *
Öğrenciyken sorulan sorularda dahi 'cari fazla'yı bulamadık hiç!
* * *
Yurtdışına sattığımız ürünlerden elde ettiğimiz döviz gelirleri ile yurtdışından aldığımız ürünlere ödediğimiz döviz arasındaki eksi farkı gösterir ürün açığı (ÜA)…
Yabancılara verdiğimiz nakliye, turizm gibi hizmetlerden elde ettiğimiz döviz gelirleri ile yabancılardan aldığımız benzeri hizmetlere karşılık ödediğimiz döviz arasındaki eksi farkı gösterir hizmetler açığı (HA)…
Yurtdışında yaptığımız doğrudan sermaye yatırımları karşılığında elde ettiğimiz kârlar, portföy yatırımları karşılığında elde ettiğimiz faizler ile yabancıların ülkemizde yaptığı benzer yatırımlar karşılığında elde ettiği kâr ve faiz biçimindeki döviz gelirleri arasındaki eksi farkı gösterir yatırım gelirleri açığı (YGA)…
Gurbetçi işçilerimizin gönderdiği/getirdiği döviz girdileri ile yabancı işçilerin çıkardığı döviz arasındaki eksi farkı gösterir döviz transferleri açığı (DTA).
Toplamın sonucu cari açık (CA).
* * *
Kısacası, 4 bilinmeyenli denklemin 1 bilinmeyenine önem verip diğerlerini unutursak, cari fazlayı bulamamaya devam edeceğiz.
Madem kurallardan uzağız/ madem kurallardan herkes uzak/ madem herkes hayalci:
Merkez Bankası elindeki döviz rezervini uzaklarda/düşük getiri ile değerlendireceğine, enerji yatırımlarında kullansın.
Hem kârını katlasın, hem geleceğe ışık versin hem de reel sektöre rekabet avantajı sağlasın.