Merkez Bankası döviz pozisyon raporu ertelendi
TCMB bünyesinde reel sektörün döviz pozisyonunu etkileyen işlemlerini izlemek amacıyla, kredi kullanan işletmelerden değişik zamanlarda döviz pozisyonlarına ilişkin raporlar talep ediliyordu.
Vaktiyle istenen çeşitli raporlar bir defaya mahsus veya şartların oluşması halinde talep ediliyordu. Ancak, şimdiki süreçte artık raporların her ay talep edilmesi söz konusu. Bu defa, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın 2 Temmuz 2023 tarihli ve 1220 sayılı yazısı ile kredi bakiyesi 50 milyon TL üzerinde olan tüzel kişilerin de özet döviz pozisyon raporu verilerini, bildirim yükümlülüğü Ocak 2024 ayından başlamak üzere ertelenmiştir.
Kurallar daha önce esnetilmişti
Raporlama sürecinde ilgili taraflardan alınan geri bildirimler değerlendirilmiş, geçiş sürecinin kolaylaştırılması için söz konusu raporlamanın kapsam ve süresinde aşağıda belirtilen değişiklikler, TCMB’nin 12 Nisan 2023 tarihli yazısı ile yapılmış olup;
-Merkezi olağanüstü hâl ilan edilen deprem ilerinde bulunan firmalar, olağanüstü halin devamı süresince raporlama zorunluluğundan muaf tutulmuştu.
-Raporlama yükümlülüğü kapsamına girecek firmaların belirlenmesinde esas alınan, yurt içi tüm bankalardaki nakdi ve gayri nakdi toplam kredi bakiyesi alt sınırı 5 milyon TL'den 10 milyon TL'ye yükseltilmişti.
-Aylık özet döviz pozisyon raporu için bildirim süresi "takip eden ayın ilk 10 iş günü" yerine "takip eden ayın son günü" olarak değiştirilmişti. Ayrıca;
a) Yurt içi tüm bankalardaki nakdi ve gayri nakdi toplam kredi bakiyesi 10 milyon TL ile 50 milyon TL arasında olan firmaların raporlama yükümlülüğü 2024 yılı Ocak ayına ilişkin raporla başlamak üzere ertelenmişti.
b) Yurt içi tüm bankalardaki nakdi ve gayri nakdi toplam kredi bakiyesi 50 milyon TL ve üzerinde olan firmalar için ise Mart ve Nisan 2023 aylarına ilişkin raporlamaların en geç bildirim süresi 30 Haziran 2023'e uzatılmıştı.
c) Mayıs 2023 ayı ve sonrasına ilişkin bildirimlerin de izleyen ayın son iş gününe kadar yapılması talep edilmişti
Tüm raporlamalar Ocak 2024’e ertelenmiş oldu
Bu defa Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın 2 Temmuz 2023 tarihli ve 1220 sayılı yazısı ile kredi bakiyesi 50 milyon TL üzerinde olan tüzel kişilerin de özet döviz pozisyon raporu verilerini, bildirim yükümlülüğü Ocak 2024 ayından başlamak üzere ertelenmiştir.
Bildirimde dikkat edilmesi gereken hususlar
Yükümlülüğün belirlenmesinde yalnız kredi anapara tutarları esas alınıyor. Faiz tahakkukları ise yükümlülüğün belirlenmesinde dikkate alınmıyor. Yurt içi tüm bankalardan nakdi ve gayri nakdi toplam kredi bakiyesi 10 milyon TL altında olduğu aylarda bildirim yükümlülüğü bulunmuyor.
Hesapların ölçümü ve değerlemesinde Vergi Usul Kanunu ve ilgili diğer düzenlemeler dikkate alınacak. Özet Döviz Pozisyonu Formu, raporlama yükümlülüğünün doğduğu ayın sonundaki mevcut döviz pozisyonu raporlanacak. Ayrıca tüm vadelere ilişkin pozisyon durumu da bilgi amaçlı olarak doldurulacak. Alacak ve borç hesapları için reeskont hesaplanmayacak.
Stoklar, alacak ve borçlar kalemleri en son kesinleşmiş veri ile diğer parasal kalemler en güncel haliyle bilançoya yansıtılacak. Bildirimlerde dikkat edilmesi gereken hususların detayı için, “tcmb.gov.tr” nin sayfasındaki Özet Döviz Pozisyon Raporuna ilişkin “Sıkça Sorulan Sorular” başlıklı çalışmasından takip edilebilir.
Şartların esnetilmesi olumlu, ancak bildirimlerin kolaylaştırılması gerekiyor
Şartların esnetilmesi ve tüm bildirimlerin Ocak 2024’e ertelenmesi olumlu. Ancak; bildirimlerin yapılabilmesi için talep edilen verilerin çokluğu, muhasebe işlem süreçleri göz önünde bulundurulduğunda, bir aylık döneme ilişkin tüm muhasebe kayıtlarının ve mutabakatlarının bir sonraki ayın son gününe kadar tamamlanabilmesi bazen mümkün olamayabilir. Kaldıki, bu bildirimler nedeniyle SMMM/YMM meslek mensuplarına ilave bir iş yükü gelmiş bulunuyor. Dolayısıyla, bildirimlerin daha sağlıklı olabilmesi için;
-Bildirimlerin üçer aylık dönemler halinde ve takip eden ayın son gününe kadar yapılması,
-Bildirimlerde bilanço hespaları yerine, sadece kredi tutarları, dövizli borçlar, dövizli alacaklar ve döviz stokları talep edilmeli.