“Memlekete dön, beş yıl gelir vergisinden muaf ol”

Bir çocuğu doğumundan eli ekmek tuta­cak seviyeye dek yetiştirmenin maliye­ti ne kadar? Yani yaklaşık 20 yıllık bir dö­nemde ne harcanıyor? Türkiye için bunun hesabını yapan oldu mu bilmiyorum, ama mesela ABD ve İngiltere’de yapılmış araş­tırmalar var.

Eski bir rapor olsa da ABD Tarım Bakanlı­ğı (USDA), bir çocuğu 0-17 yaş arasında ye­tiştirmenin maliyetini 2015’te ortalama 233 bin 610 dolar olarak hesaplamıştı. Buna üni­versite eğitimi gibi ek masraflar dahil değil.

İngiltere’de ise bir çocuğun 0-21 yaş ara­sındaki maliyeti ortalama 250 bin sterlin çıkmış. Orada üniversite eğitimi ve öğren­cinin iş gücüne katılana kadar olan sürede­ki diğer masraflar dahil edilmiş.

Bu mevzuyu düşünüp bu verileri aktar­mak nereden aklıma geldi?

Ucuz iş gücü getiriyor

Avrupa’da artan iş gücü açığı ekonomile­ri zorluyor. Ama manzaranın tuhaf yönle­ri var. Mesela Hırvatistan gibi AB’nin orta halli ülkelerinde kalifiye iş gücü daha yük­sek gelir vadeden zengin AB ülkelerine ka­çıyor. Onlardan boşalan yerleri doldurmak için bu kez Hırvatistan, üçüncü dünya ülke­lerinden rekor sayıda ucuz iş gücü getiriyor.

Ama bunun sosyal dengeleri bozacağı, ülkenin geleceğini sıkıntıya sokacağı en­dişesiyle hükümet artık manevra peşin­de. Yurt dışındaki Hırvat vatandaşlarına “Memlekete dön, beş yıl gelir vergisinden muaf ol” kampanyası başlatılıyor.

“Rekabet etmemiz gerekiyor”

Merakla beklenen yeni vergi reformu bu hafta açıklandı. Hırvat vatandaşlarının ge­ri dönüşünü teşvik etmek ve ülkedeki iş gücü açığını gidermek amacıyla en az iki yıl üst üste yurtdışında yaşayan kişilerin, döndükleri tarihten itibaren beş yıl boyun­ca gelir vergisinden muaf tutulacağı duyu­ruldu. Hırvatistan Maliye Bakanı Primo­rac, "Diğer AB ülkeleriyle iş gücü için reka­bet etmemiz gerekiyor. Birçok komşu ülke benzer adımlar atıyor” diye izahat getirdi.

2021 yılında Hırvatistan'da 80 binin bi­raz üzerinde yabancı işçi vardı. Bu sayı 2022'de 120 bini, 2023'te 170 bini geçti. Bu yıl yaklaşık 200 bin çalışma izni başvurusu bekleniyor.

Diğer yandan ülke dışında yaklaşık 3,4 milyon Hırvat vatandaşı ve Hırvat kökenli var. Ülkenin nüfusu ise hepi topu 3.8 milyon!

Başka topraklara uçup gidiyorlar

İşte hüzünlü tuhaflık burada. Her mem­lekette bir bebeği eli ekmek tutan bir adam yapmak için en az 20 yıl maddi manevi tüm imkanlar seferber ediliyor, ebeveynler zor­lukla kazandıkları paraları bu yolda dökü­yor, devletler halktan toplanan vergiler­le okulları kuruyor. Sonra insanlar kendi memleketlerinde arzuladıkları hayatı ya­şayamadıklarında, bunu vaat eden başka topraklara uçup gidiyor. En kalifiye ele­manlar ülkeyi terk ederken, yerlerine ge­tirilen ucuz yabancı iş gücü çoğu kez adap­tasyon-asimilasyon ikileminde toplumsal sorunların fitilini ateşliyor. Sonra siz ken­dinizi “Gidenleri nasıl geri döndürürüm?” diye düşünürken buluyorsunuz.

“Önleyici hekimliğe” kafa yormayanlar “tedavi edici” hekimliğe mahkum oluyor. “İş gücü yetmezliği” hastalığı bu gerçekten azade değil.