Meğer İstanbul olmasa, Anadolu aç kalırmış

Bir süreden beri aklımdaydı. Rakamları görünce artık iyice anladım. İktisadi açıdan bakıldığında, Türkiye, tek merkezli bir ülkedir. Amerika ise yine iktisadi açıdan bakıldığında çok merkezli bir ülkedir. Türkiye’nin en büyük ili İstanbul’dur. Amerika’nın en büyük ili ise New York’tur. Türkiye’nin illeri kendi çevrelerindeki illerden önce İstanbul’a entegredir. Amerika’nın illeri ise, New York’tan önce kendi çevrelerindeki illere entegredir. İyidir ya da kötüdür değil. Şimdilik vaziyet böyledir. Daha önce söylemiştim, Türkiye idari açıdan bakıldığında çok merkeziyetçi bir üniter devlettir. Kamu çalışanlarının yüzde 90’ı merkezi idarede, yüzde 10’u yerel idarelerde çalışmaktadır. Aynı biçimde iktisadi olarak bakıldığında, Türkiye’nin tüm illeri ortalama yüzde 34 oranında İstanbul’dan gelecek mal ve hizmetlere bağımlıdır. Neymiş? Meğer İstanbul olmasa, Anadolu aç kalırmış. Şirketlerimiz kendi aralarındaki alışverişleri kimlerle yapıyor diye bakarsanız, ayan beyan görürsünüz. Hesap ortada. İstanbul, Türkiye’nin merkezidir fikrinin ölçülebilir bir temeli varmış.