MB'ye göre bankaların 83.4 milyar dolar şirketlerin 193.7 milyar do

Merkez Bankası özel sektörün kısa ve uzun vadeli döviz kredileri ile ilgili rakamları yayınlıyor.

BDDK, bankaların kullandırdığı toplam krediler içinde yabancı para cinsi kredilerin toplamını açıklıyor.

Bu veriler toplu olarak şöyle:

- BDDK'nın açıklamalarına göre 2011 yılı Temmuz ayı sonunda bankaların toplam kredileri 627.6 milyar TL'dir. Bu toplam krediler içinde Türkiye'deki kamu-özel, yerli-yabancı bankaların kullandırdıkları döviz cinsi kredilerin TL karşılığı 178.9 milyar TL. (Temmuz ayı ortalama döviz kuru ile 100 milyar dolar dolayında.)

Ancak bu kredilerin bir bölümü bankaların yurtdışındaki şubelerce kullandırılan krediler.

Yurtdışı bankaların Türk müşterilerine kullandırdıkları kredilerin toplamının 26.5 milyar dolar olduğu ve bunun aynı zamanda özel sektörün yurtdışından kullandırdığı krediler toplamına da girdiği belirtiliyor.

O halde bu rakamı bankaların yurtiçinde kullandırdıkları yabancı para cinsi kredilerden düşmek gerekir. Demek ki, 100.0-26.5= 73.5 milyar dolar rakamı özel sektörün yurtiçinde kullandığı yabancı para toplamını ifade eder.

- Özel sektörün yurtdışından kullandığı kısa vadeli dış kredi rakamını Merkez Bankası 26.7 milyar dolar olarak açıklıyordu. Şükrü Kızılot, Hazine ile Merkez Bankası verileri arasındaki farkın üzerinde durdu. Hürriyet'teki köşesinde düzeltilmiş rakamları yayınladı

Düzeltilmiş rakamlara göre özel sektörün dışarıdan kullandığı kısa vadeli kredilerin toplamı 50.3 milyar doları bankaların, 28.8 milyar doları şirketlerin olmak üzere 79.1 milyar dolardır.

- Özel sektörün yurtdışına uzun vadeli döviz kredisi borcu ise 124.5 milyar dolar. Bunun içinde bankaların kullandıkları kredinin payı 33.1 milyar dolar.

- Demek ki bankaların yurtdışına 33.1 milyar doları uzun vadeli + 50.3 milyar doları kısa vadeli, toplam 83.4 milyar döviz borcu var.

- Özel sektörün ise içerideki bankalara 73.5 milyar dolar + dışarıya 28.8 milyar dolar kısa vadeli + 91.4 milyar dolar uzun vadeli olmak üzere toplam (banka dışı finansal müesseseler dahil) 193.7 milyar dolar borcu var

Tüketicilerin yurtiçindeki bankalara döviz kredisi borçlarının miktarı büyük boyutta değil. Bankaların kullandırdıkları 158 milyar TL tutarındaki tüketici kredilerinde yabancı kredinin payı 33 milyon TL dolayında. (Yaklaşık 20 milyon dolar kadar.)

Kredi kartı toplam borcu 53 milyar TL'nin içinde döviz borcu 66 milyon dolar. (O da 40 milyon dolar kadar.)

Yurtiçindeki bankalardan özel sektörce kullanılan döviz kredilerinin 3 kredi türünde ağırlık kazandığı görülüyor. Bunlar 73 milyar karşılığı işletme kredileri, 38 milyar TL karşılığı ihracat kredileri ve 26 milyar TL karşılığı yatırım kredileri.

Merkez Bankası uzun vadeli dış kredi kullanımında hangi sektördeki firmaların ne kadar borcu olduğunu belirliyor.

Reel kesimin 84 milyar dolarlık toplam uzun vadeli dış kredi borcunun yüzde 13.3'lük kısmı gayrimenkul için alınan kredilerden oluşuyor. Daha sonra ulaştırma, haberleşme için alınan 14.3 milyar dolar kredi var. İnşaat kesimi de yurtdışından 7.4 milyar dolar kredi kullanmış. Elektrik, gaz su işi yapanların kullandıkları 9.4 milyar dolarlık kredi dikkati çekiyor.

Döviz fiyatlarındaki tırmanış, döviz ile borçlu olanların borçlarının TL karşılığını artırıyor.

Dolar 1.50 TL iken borçlanan 1.000 dolar borcunu 1.500 TL ödeyecekti. Dolar 1.85 TL olunca, ödeyeceği TL'nin miktarı 1.850 TL oluyor.

Döviz fiyatının uzun yıllar sabit olması, döviz kredisi faizinin düşük olması karşısında çok sayıda özel sektör kuruluşu, KOBİ olsun büyük sanayi kuruluşu olsun yabancı para kredisi kullandı.

Döviz fiyatındaki hızlı artış döviz kredisi kullanan özel sektör kuruluşlarının TL nakit akışını önümüzdeki dönemde zorlayacak.