MB faiz indiriminde artık çok rahat hareket edemeyecek

Merkez Bankası Para Politikası Kurulu geçen yıl 13 Eylül’de faizi görünürde yüzde 17.75’ten, pratikte ise yüzde 19.25’ten yüzde 24’e yükseltti. Ancak faizi artırmak için geç kalınmış ve bunun faturası çıkmış, dolar çoktan kısa süreliğine de olsa 7 lirayı aşmış ve ekonomi bu kur şokunun altında ezilmeye başlamıştı bile...

Kur artışı fiyatları tetikledi, adeta zincirleme bir reaksiyon oluştu, mevduat ve kredi faizleri de yükseldi, ekonomi daraldı ve bu olumsuzluğun etkilerini hala yaşıyoruz.

Yüzde 24’lük faiz bu yıl 25 Temmuz’a kadar uygulandı. Merkez Bankası 25 Temmuz toplantısında politika faizini yüzde 24’ten yüzde 19.75’e indirdi. 12 Eylül’de yapılan bir sonraki toplantıda faiz bu sefer yüzde 16.50’ye çekildi.

24 Ekim’de ne olur?

Para Politikası Kurulu’nun 24 Ekim’deki toplantısından nasıl bir karar çıkabilir. Son iki toplantıda sırasıyla 4.25 ve 3.25 puan indirilen faiz, 24 Ekim toplantısında ne kadar aşağı çekilebilir.

Bizim tahminimiz faizin 2.50 puan daha aşağı çekilerek yüzde 14’e indirileceği yönünde. Hatırlayan okurlar çıkacaktır; daha önce Merkez Bankası’nın daha agresif faiz indirimine gidebileceğini dile getiriyorduk.

24 Ekim toplantısına girilirken şu üç koşulun varlığına dikkat çekmiştik:

● Birincisi, eylül sonundaki yıllık TÜFE artışının muhtemelen tek haneye ineceğini söylemiştik. Nitekim tek hane gerçekleşti, faizle fark iyice açıldı.

● İkincisi, faize hep karşı olan Cumhurbaşkanı Erdoğan bir süre önce bu kez faizi tek haneye indireceklerini söylemişti.

● Üçüncüsü de, faiz indirildiği halde kur artışı yaşanmıyordu. Ama koşullar çok değişti...

● Birinci koşul gerçekleşti gerçekleşmeye ama yılı tek hanede kapatmamız söz konusu değildi ve bu YEP’te de kabul edildi, yıl sonu oranının yüzde 12 olarak beklendiği açıklandı.

● İkinci etken durumundaki Erdoğan’ın tek hane isteğinin değiştiğini hiç sanmıyoruz ama Cumhurbaşkanı da şu koşullarda bu konuda ısrarcı olur mu, bilemeyiz.

● Ve üçüncüsü, kurun bir anda nasıl oynayabileceğini hatırladık. Trump bir tweet attı ve dövizde hızlı bir tırmanış gördük. Bizim Merkez Bankası'nın faizi indirerek yapamadığını Trump adeta bir tweet atmak suretiyle yapıverdi. Aslında burada konu ABD’nin sergilediği tutumdan öte Türkiye’nin girişeceği sınır ötesi harekat.

Dolayısıyla Merkez Bankası’nın eli zayıfladı. Merkez Bankası 24 Ekim toplantısında da faizi bir miktar indirecek ve bu indirim bize göre 2.50 puanı aşmayacaktır. Zaten beklenti 2.50 puanı bile bulmuyor; genel kanı indirimin 1.50 puan dolayında tutulacağı yönünde.

Tercih L’ye dönecek

Bu köşede 6 Eylül’de Merkez Bankası’nın faiz indirimini simgeleyen harfin V mi, U mu, L mi olacağını sormuştuk.

V ile kastettiğimiz hızlı indirimi aynı hızda bir çıkışın izleyebileceğiydi.

U ile hızlı sayılabilecek bir indirimden sonra bir süre yatay gidecek faizi yeniden artırmak gerektiğine işaret etmiştik.

L ise faizin daha ılımlı bir indirimden sonra uzun süre yatay tutulacağını simgeliyordu.

Faiz yüzde 24’ten yüzde 16.50’ye gelmiş durumda. 24 Ekim’de yüzde 14 gibi bir orana inildikten sonra bu düzeyin uzun süre korunacağını düşünüyoruz. Faiz yüzde 14’e değil 15’e çekilse bile bu orana uzun süre dokunulmayacağı kanısındayız. Yani öyle görünüyor ki faizde tercih L’ye dönmüştür.

Makul olan da budur. Hele hele eylül sonunda yüzde 10’un çok altına inen, ekimde yüzde 9’un da altına ineceği tahmin edilen yıllık TÜFE değişimini tek ölçü alıp faizi bu düzeylere indirmek tek kelimeyle çılgınlık olur. Faizi indirmek iyidir, hoştur; herkesi mutlu ediyor gibi görünür de ya sonra yeniden artırmak zorunda kalmak yok mu!

İşte Merkez Bankası bu duruma düşmemek için çok büyük olasılıkla 24 Ekim'deki PPK toplantısında faizi uzun süre dokunmayacağı bir düzeyde belirleyecektir.