Mayıs cari açığı yeni ekonomi yönetimi için önemli

Cari işlemler hesabı, mayısta 5 milyar 885 milyon dolar açık verdi. 12 Aylık açık 57 milyar 637 milyon dolara yükseldi.

Cari açık 3 ana kaynaktan finanse ediliyor; 1) Doğrudan yatırım (gayrimenkul yatırımı dahil) için dışarıdan gelen dövizler. 2) Hisse senedi, devlet tahvili için yabancıların getirdikleri dövizler. 3) Yurtdışından bulunan krediler.

Doğrudan yatırımlar, bu kaynak hemen hemen kurumuş durumda.

Hisse senedi, devlet tahvili satın almak için gelen dövizlerde büyük huzursuzluk var. Hızla giriyorlar, hızla çıkıyorlar.

Cari açığın finansmanında yurtdışından daha fazla kredi kullanma zorunluluğu ortaya çıkıyor.
Mayıs ayında 5 milyar 885 milyon dolar cari açığa karşı yurtdışından gelen doğrudan yatırım 429 milyon dolar. Portföy yatırımından net çıkış 1 milyar 15 milyon dolar. Kullanılabilen net kredi 225 milyon dolar.

Sermaye hareketi ile cari açığın finansmanına 3 kaynaktan gelen döviz sadece net olarak 331 milyon dolar. Nereden geldiği belli olmayan 3 milyar 383 milyon dolar eklendiği halde toplam döviz geliri, cari açığın finansmanını sağlayamadığından mayıs ayında döviz rezervlerinden 2 milyar 823 milyon dolar kullanılması zorunluluğu ortaya çıktı.

Ekonomimizde hemen tüm olumsuzlukların kaynağı cari açığımızın büyüklüğüdür. Cari açığın büyüklüğü kadar finansmanı da önemlidir.

Çünkü cari açık sermaye hareketi ile finanse edilemez ise açığın finansmanı için döviz rezervlerimizi kullanıyoruz. Zorlukla biriktirdiğimiz döviz rezervi eriyor.

Cari açık, basit anlatımıyla olağan döviz giderleri (ithalat gibi) ile olağan döviz gelirleri (ihracat, turizm gelirleri gibi) arasındaki farktır.

İthalatın enerji bölümü kontrolümüz dışında büyüyebiliyor. Ama enerji dışı ithalata yön verebilme imkanına sahibiz. Uzun süredir ihracata önem veriyoruz. İhracatta önemli olan ekonomi mevcut imkanları ile ne üretebiliyorsa, bu ürünleri ihraç etmektir.

Bu arada, uzun dönemde yatırım politikaları ile önce ithal ettiğimiz başlıca ürünleri içeride üretmek, daha sonra da dış pazarda talebi olan malların üretimine geçmek gerekiyor.

Cari açık sorunumuz uzun süredir devam ediyor. Ancak giderek büyüyor ve ekonominin tüm sorunlarının kaynağı haline geliyor.

Cari açık sorunu yeni ekonomi yönetiminin gündeminin başında yer alırsa, ekonominin temel sorunlarının çözümüne rehber olur.