Mavi yakaya beceri kazandırmanın önemi fark ediliyor

Üretim sürecindeki çalışanlara yatırım yapmanın önemi her geçen gün anlaşılıyor. Geçmiş yıllara baktığımızda, mavi yaka çalışanların durumunda dikkat çekici değişiklikler olduğunu görüyoruz. 2022 ve 2023 yıllarında mavi yaka pozisyonlarına olan talep önemli ölçüde artmış durumda.

2023 yılında, mavi yaka pozisyonları için açılan iş ilanı sayısında yüzde 21›lik bir artış yaşanırken bu pozisyonlar için personel arayan firma sayısı yüzde 14 oranında arttı. Mercer Marsh Benefits (MMB) tarafından yayınlanan ‘2024 Mavi Yaka Yan Haklar Trendleri Ra­poru mavi yaka çalışanların yaş ortala­masından eğitim seviyelerine, kıdem yıllarından işten ayrılma sebepleri­ne kadar birçok veriyi gözler önüne se­riyor.

Mercer Marsh Benefits Türkiye Ülke Lideri Fuat Ünal, 2024 Mavi Yaka Yan Haklar Trendleri Raporu›nda şirketlerin işgücünü geliştirme ve beceri kazandırmanın önemini giderek daha fazla fark ettiğini belirtiyor. Ünal, rapora göre kişi başına verilen ortalama 27 saatlik eğitimlerle bu farkındalığın net bir şekilde ortaya konulduğunu ifade ediyor. Ünal, “Her iki şirketten birinin mavi yakalı çalışanlar için pozisyon değerlendirme uygulamalarına sahip olduğunu görmek cesaret verici. Bu, kariyer gelişimi ve ilerleme fırsatlarına da odaklanıldığını gösteriyor” diyor.

Bunun yanı sıra, beyaz yakalı ve ma­vi yakalı çalışanlar arasındaki yan hak uygulamaları arasındaki farkların iyi­leştirilmesi gereken noktalar arasında olduğuna dikkat çeken Ünal, şirketlerin yan haklar uygulamalarında daha bü­tünsel bir bakış açısıyla eşitliği ve ada­leti sağlamasının önemini vurguluyor. Ünal, “Artık pek çok şirketin aradaki farkı kapatmak için farklı uygulamalar geliştirmeye ve tüm çalışanlara daha adil yan haklar sağlamaya çalıştığını görüyoruz. Daha kapsamlı ve adil yan haklar, çalışanların refahını ve iş memnuniyetini artıracaktır” diyor.

Profil nasıl? Raporun sonuçlarına gö­re; mavi yakalı erkek çalışan oranı yüzde 79 iken, kadın yüzde 21. Mavi yaka çalı­şan yaş ortalaması yüzde 36,3, mavi yaka çalışanların kıdem yılı ortalaması ise 7,2 yıl olarak görünüyor. Kadın çalışan sayı­sının en çok olduğu sektörler; bankacı­lık ve finansal hizmetler, perakende ve bilgi teknolojileri öne çıkıyor.

Mavi ya­ka çalışanların sadece yüzde 9’u üniver­site mezunu, yüzde 28,60’ı lise mezunu, meslek yüksek okulu mezunlarının ora­nı yüzde 11,10. En çok üniversite mezu­nu mavi yakalının çalıştığı sektörlerin başında teknoloji sektörü gelirken bunu ilaç ve sağlık, enerji ile kimya sektörleri takip ediyor. 2023 yılında şirketler orta­lama 233 mavi yaka çalışanı işe aldı. Pe­rakende sektörü ve lojistik sektörü mavi yakalıya en fazla istihdam sağlayan sek­törler oldu.

Eğitim arttı: Araştırmaya göre; ma­vi yaka çalışana Organizasyon İçi Ka­deme Sistemi ile pozisyon değerlendir­mesi yapan şirketlerin oranı yüzde 51. 2023 yılında kişi başına ortalama 26,9 saat eğitim sağlandı. Verilen eğitimler­de üretim, bakım, depo, tedarik zinciri, kalite ve Ar-Ge’ye yönelik eğitimler ön plana çıktı. En çok eğitim veren sektör­lerin başında otomotiv, lojistik ve üre­tim sektörler yer aldı.

Yan haklarda farklılık var: Şirketle­rin yüzde 69,49’u beyaz yaka ve mavi ya­ka çalışanların yan haklarında farklılık­lar olduğunu söylüyor. Şirketlerin yüz­de 63,3’ünün mavi yaka çalışanları için esnek yan haklar uygulamaları bulun­muyor. Mavi yaka çalışanları için sağ­lanan yan haklar uygulamaları arasında ulaşım yardımı, kreş yardımı ve ısınma / yakacak yardımı ön plana çıkıyor. Şir­ketlerin yüzde 67’sinde özel sağlık sigor­tası planlar arasında yer almıyor Şirket­lerin yüzde 66,7’si mavi yaka çalışanlar için özel sağlık sigortası yapmayı düşün­müyor.

İşten ayrılma nedenleri: Mavi ya­ka çalışanların işten ayrılma nedenle­ri baz ücret, yan haklar, bölgesel dina­mikler (tarımsal bölgede olunması) gibi çeşitli nedenlerden kaynaklanabiliyor. 2023 yılında mavi yaka çalışanlarının yüzde 59,33’ü baz ücret sebebiyle, yüz­de 17,22’si yan haklar sebebiyle işten ay­rıldı. İşten ayrılma oranlarını sendikalı ve sendikasız şirketler kırılımında ince­lendiğinde ise sendikalı şirketlerde bu oranların düştüğü görülüyor.