Matrah artırımı ve vergi incelemeleri

Değerli okuyucular, kamuoyunun ve iş dünyasının uzunca bir süredir gündeminde olan önemli konulardan biri olan “Yapılandırma ve Matrah Artırımı” konusu, 7440 sayılı kanunla yürürlüğe girmiş bulunmaktadır. 12 Mart tarihli Resmi Gazete yayımlanarak yürürlüğe giren kanun kamuya olan borçların yapılandırılması, ihtilafların sulh yoluyla sonlandırılması, matrah ve vergi artırımı, işletme kayıtlarının düzeltilmesi gibi konuları düzenlemektedir. Kanunun matrah artırımı hükümleri 2018 ile 2022 yıllarını kapsamakta olup, bu yazımızda matrah artırımının vergi incelemelerine etkisini irdelemeye çalışacağız.

Matrah artırımı vergi incelemesini engeller

7440 sayılı kanun uyarınca matrah ve vergi artırımında bulunulması, matrah ve vergi artırımında bulunulan yıllar için gelir vergisi, kurumlar vergisi ve katma değer vergisi yönünden vergi incelemesi ve tarhiyatı engeller. Ancak 2022 yılı için kurumlar vergisi yönünden matrah artırımında bulunulmuş olması, aynı kanunla getirilen Ek Vergi yönünden inceleme ve tarhiyat yapılmasına engel olmayacaktır.

Devreden KDV’si olanlar ve KDV iadeleri incelenebilir

Artırım talebinde bulunulan dönemler için, sonraki dönemlere devreden katma değer vergisi yönünden ve artırım talebinde bulunulan dönemler için ihraç kaydıyla teslimlerden veya iade hakkı doğuran işlemlerden doğan terkin ve iade işlemleri ile müteselsil sorumluluk kapsamındaki işlemlerle ilgili inceleme ve/ veya tarhiyat hakkı saklıdır. Sonraki dönemlere devreden katma değer vergisi yönünden yapılan incelemelerde artırım talebinde bulunulan dönemler için tarhiyat önerilemeyecek, Sonraki Döneme Devreden KDV azaltılarak artırımda bulunulmayan dönemler için tarhiyat yapılacaktır.

Matrah artırımı ve vergi suçu

7440 sayılı kanun uyarınca, matrah ve vergi artırımı hükümlerinden yararlanılması, Vergi Usul Kanununun 367 nci maddesi kapsamında aynı Kanunun 359 uncu maddesinde yer alan kaçakçılık suçlarının işlendiğinin tespitine ve kamu davasının açılmasına engel teşkil etmez. Ancak, bu incelemeler sonucunda matrah veya vergi artırımında bulunulan dönemler ve vergiler için tarhiyat yapılmaz. Düzenlemeye göre, sahte belge kullanan mükelleflerden matrah artırımında bulunanlar hakkında vergi incelemesi yapılarak bu incelemeler neticesinde matrah artırımında bulunulduğu için her hangi bir tarhiyat önerilemeyecek ancak, yapılan inceleme sonucunda sahte belgelerin bilerek kullanıldığına kanaat getirilirse, ilgililer hakkında Cumhuriyet Savcılıklarına suç duyurusunda bulunulabilecektir.

Taksitlerin süresinde ödenmemesi

Matrah ve vergi artırımından faydalanmak isteyenlerin, 31/5/2023 tarihine kadar başvuruda bulunmaları ve ödenecek vergilerin peşin veya ilk taksiti 30/6/2023 tarihine kadar ödenmesi, taksitli ödeme halinde ise 12 eşit taksitte (1,09 katsayısıyla) ödemeleri gerekmektedir. Ödemelerin kanunda belirtildiği şekilde yapılmaması halinde matrah artırımı hükümlerinden faydalanılamayacak, dolayısıyla inceleme ve tarhiyat yapılabilecektir.

Artırımda bulunulması halinde yasal defterlerin muhafazası ve ibrazı

Matrah veya vergi artırımında bulunulması, Vergi Usul Kanunu’nun defter ve belgelerin muhafaza ve ibrazına ilişkin hükümlerinin uygulanmasına engel teşkil etmemektedir. Matrah ve vergi artırımı yapılan dönemlere ilişkin defter kayıtları ve belgeler yasal süresi içinde muhafaza edilmek ve incelemeye yetkili olanlarca talep edilmesi halinde ilgililere ibraz edilmek zorundadır.