Matematiği Çin öğretecek
PISA 2015 ölçütünde ülkemizin durumu hakkında yazıldı, çizildi. Bizdeki tepki veya tepkisizlik ile, başka ülkelerdeki tepki arasındaki farka bakmak daha anlamlı. Örneğin İngiltere, matematikte 27’nci (Türkiye: 49). İngiltere, okumada 22’nci (Türkiye: 50). İngiltere, fende 15’inci (Türkiye: 52). İngiltere hükümeti, PISA ve benzeri ölçütlerde aldığı “düşük” puanları iyileştirecek çareler geliştiriyor: 16 bin ilkokulun 8 bininde matematik, Çin öğretim metoduna göre değiştirilecek. Madem ki Çinliler, PISA’da en üstteler, demek ki bir şeyleri iyi yapıyorlar? Ve biz, yapamıyoruz? O halde, iyi yapan, kötü yapana öğretsin. Bu kadar basit.
Hükümet, medyanın “Şangay Matematiği” adını verdiği bu yeni düzenlemeye, 4 yılda 41 milyon sterlin (49 milyon euro) harcayacak. Ama bu girişim, “dün” olmadı: Geçmişi var.
2014’te İngiltere’de, matematik öğreniminde başarısız gençlerin ülke ekonomisine yılda 20.2 milyar sterlin (24.4 milyar euro) zarar verdiği hesaplandı. Bu miktar, İngiltere GSYH’sinin yüzde 1.3’üne karşılıktı.
Araştırma sonuçlarına göre, rakamlardan anlamayan, matematiği bilmeyen gençlerin iş bulma olasılığı yok. Devletten işsizlik ödeneği alarak bütçeye yük oluyorlar. Bu kitleye başka beceriler kazandırmak uğruna, işsiz gençlerin yarattığı asayişsizlikle başa çıkmak için milyonlarca sterlin harcanıyor. İşsizlikten kaynaklanan evlilik dışı çocuk sahibi olma, uyuşturucu, fuhuş gibi durumlar ekonomiye zarar veriyor. İşsizlikten dolayı depresyona girenlere devlet yardım ediyor. Fatura toplamına bakıyoruz: Vatandaşın kaybı 8.8 milyar sterlin. Devletin kaybı 8.2 milyar. İşverenin kaybı 3.2 milyar.
Bu sonucu ciddiye alan İngiltere Eğitim Bakanı Liz Truss, “Biz matematik eğitiminde nerede hata yapıyoruz? Neden Çin Şangay düzeyinde değiliz?” diye anlamak için, Çin’e gitti. Matematik eğitimini Çinlilerin nasıl verdiğini yerinde görmeye. Bakan Hanım döndü geldi, bakanlık ilk ve orta eğitimde her hafta bir saat ek matematik dersi koymaya karar verdi. Çünkü, İngiltere’de yılda 188 saat matematik öğretiliyormuş (Türkiye’de 126 saat). Bu süreyi artırmak gerekiyormuş.
Bu da yetmedi. Şanghay’dan 30 öğretmen İngiltere’deki matematik eğitimini yerinde izlemeye davet edildi. 140 İngiliz öğretmen Çin’e eğitime gönderildi. Şimdi de Şanghay “usûlü” matematik öğretimine geçilecek – kısmen. Bu yöntemle, Şangay’daki öğrencilerin en yoksul yüzde 30’u bile, İngiltere’deki öğrencilerin en varlıklı yüzde 10’undan daha iyi matematik öğreniyor. Ders süresi 35 dakikayla sınırlı. Daha sonra 15 dakika sürede çocuklar oyun oynuyor. İngiliz sisteminde ise bir matematik dersi 70 dakikaya kadar uzuyor.
Çin kültürüne uygun “askeri bir disiplin” içinde yapılan öğretimin, bireysel farkılıklara önem veren İngiliz eğitim kültürüne ne kadar uyacağı şimdilik soru işareti. Ayrıca, Çinli matematik öğretmeni üniversitede matematik okumak, hatta yüksek lisans yapmak zorunda. Günde sadece 2 saat ders veriyor. Geri kalan süreyi kendisini geliştirmek için okuma ve öğrenmeye ayırıyor.
İngiliz eğitim sistemi, Çin-işi yöntemlere kapıyı açarken, Londra Bilim Müzesi de yepyeni bir Matematik Galerisi açtı geçen gün. Yıldız mimar Zaha Hadid’in (ölümünden sonra da aynı isimle süren) mimarlık ofisinin tasarladığı galeri, dünyada matematiğe odaklı müzelerin en yenilikçisi, en tasarımlısı oldu. Sadece matematiğe ayrılmış, Bonn (Arithmeum), Viyana (math. space), New York (MoMATH), Washington (MathAlive!), Floransa’da (Giardino di Archimede) uzman müzeler var.
Ve günün sorusu: Acaba İngiltere, PISA’da Türkiye’den 22 puan daha yukardayken 20 milyar sterlin (87 milyar TL) zarara uğruyorsa, 49’uncu sıradaki Türkiye’nin zararı nedir?