Marketten ekmek, su alanlar elektronik fatura düzenlemek zorunda

2011 yılında Migros, Carrefour gibi marketlerden ekmek, su vb. mal alan mükellefler faturalarını elektronik ortamda düzenlemek zorunluluğu ile karşı karşıyalar. 

Bilindiği üzere, elektronik fatura kullanımına ilişkin usul ve esaslar 5 Mart 2010 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 397 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile belirlenmişti. Söz konusu tebliğ ile anonim ve limitet şirketlerin elektronik fatura oluşturmalarına, alıcısına iletmelerine, muhafaza ve istenildiğinde ibraz etmelerine izin verilmişti. 
 

Daha sonra, 397 sıra numaralı tebliğde, 416 sıra numaralı tebliğ ile değişiklik yapılarak, elektronik fatura uygulamasından yararlanacak olanların kapsamı genişletilmiş ve Vergi Usul Kanunu'nun 232'nci maddesi kapsamında fatura düzenlemek zorunda olan mükelleflere elektronik fatura uygulamasından yararlanma hakkı tanınmıştı. (VUK'un 232'nci maddesinde belirtildiği üzere, fatura düzenlemek zorunda olanlar; birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ve kazancı basit usulde tespit edilenlerle, defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerdir.) 
 

Başlangıçta isteğe bağlı olarak uygulamaya giren elektronik fatura düzenlenmesi konusunda değişiklik yapılmış ve 24 Ocak 2013 tarihli DÜNYA Gazetesi'nde yayımlanan yazımızda belirtildiği üzere; 14 Aralık 2012 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 421 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile bazı mükellef gruplarına elektronik defter tutma ve elektronik fatura uygulamasına dâhil olma zorunluluğu getirilmiştir. 
 

421 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği'nde yapılan düzenlemeler uyarınca;

a) 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu kapsamında madeni yağ lisansına sahip olanlar ile bunlardan 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31/12/2011 tarihi itibariyle asgari 25 Milyon TL brüt satış hasılatına sahip olan,

b) Özel Tüketim Vergisi Kanunu'na ekli (III) sayılı listedeki malları imal, inşa veya ithal edenler ile bunlardan 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31/12/2011 tarihi itibariyle asgari 10 milyon TL brüt satış hasılatına sahip olan,

mükellef guruplarına elektronik defter tutma ve elektronik fatura uygulamasına dâhil olma zorunluluğu getirilmiştir.

Anılan Tebliği takiben, Gelir İdaresi Başkanlığı, elektronik defter tutma ve elektronik fatura uygulamasına dahil olma zorunluluğu getirilen mükelleflerin durumları hakkında 13/02/2013 tarih ve 58 sayılı Vergi Usul Kanunu Sirküleri ile ilave açıklamalar yapmıştır.

Tebliğin yayımlandığı tarih itibariyle Petrol Piyasası Kanunu kapsamında madeni yağ lisansına sahip olan ve Özel Tüketim Vergisi Kanunu'na ekli (III) sayılı listedeki malları imal, inşa veya ithal eden mükelleflerin listesi www.gib.gov.tr ve www.efatura.gov.tr internet adreslerinde yayımlanmaktadır. 

Anılan sirküler ile yapılan ilave açıklamalara göre, Petrol Piyasası Kanunu kapsamında madeni yağ lisansına sahip olan mükelleflerden 2011 takvim yılı içinde mal alışı yapanlar, satın aldıkları malın türüne, fiyatına, miktarına veya herhangi bir özelliğine bakılmaksızın, 2011 yılı gelir tablolarındaki brüt satış hasılatı rakamları 25 milyon TL veya daha yüksek ise elektronik fatura ve elektronik defter uygulamalarına dahil olacaklardır. Lisans sahibi mükelleflerden alış yapanların, madeni yağ sektöründe veya başka bir sektörde faaliyet göstermesi zorunluluk karşısındaki durumlarını etkilememektedir. 

Keza, Özel Tüketim Vergisi Kanunu'na ekli (III) sayılı listedeki malları ( ki bu mallar; kolalı gazozlar, bira, içki, tütün, sigara ve tütün mamulleridir) imal, inşa veya ithal eden mükelleflerin listesi de www.gib.gov.tr ve www.efatura.gov.tr internet adreslerinde yayımlanmaktadır. Anılan listede yer alanlardan 2011 takvim yılı içinde mal alışı yapanlar, satın aldıkları malın türüne, fiyatına, miktarına veya herhangi bir özelliğine bakılmaksızın 2011 yılı gelir tablolarındaki brüt satış hasılatı rakamları 10 milyon TL veya daha yüksek ise elektronik fatura ve elektronik defter uygulamalarına dahil olacaklardır. Bu kapsamda alış yapanların tütün, alkol, kolalı gazozlar sektörlerinde veya başka sektörlerde faaliyet göstermesi zorunluluk karşısındaki durumlarını etkilememektedir. 

Öte yandan, madeni yağ lisansına sahip olan ve Özel Tüketim Vergisi Kanunu'na ekli (III) sayılı listedeki malları imal, inşa veya ithal eden mükelleflerden sadece "mal alışları" bulunan mükellefler genel tebliğ kapsamında elektronik fatura ve elektronik defter uygulamalarına dahil olacaklardır. "Hizmet alımları" kapsam dahilinde değildir.

Mükellefler brüt satış hasılatlarının hesaplanmasında, sadece madeni yağ, tütün, alkol veya kolalı gazoz satışları değil, gelir tablosunda yer alan bütün satışları gösteren brüt satış hasılatına göre zorunluluk kapsamına alınacaktır.
 

Özel hesap dönemine sahip mükellefler ise brüt satış hasılatlarının hesaplanmasında 2011 takvim yılında sona eren özel hesap dönemi brüt satış hasılatını dikkate alacaklardır.
 

Anılan Tebliğ ile elektronik defter ve elektronik fatura zorunluluğu getirilen mükelleflerin;
 

a) Elektronik fatura uygulamasına 2013 takvim yılı içerisinde (1/9/2013 tarihine kadar Gelir İdaresi Başkanlığı'na başvurulması gerekmektedir.),

b) Elektronik defter uygulamasına ise 2014 takvim yılı içerisinde (Elektronik defter yazılımlarını kendi geliştiren mükelleflerin 1/9/2014 tarihi itibariyle elektronik defter test süreçlerini başarı ile tamamlamış olmaları gerekmektedir.)

geçmeleri zorunlu tutulmuştur.

Elektronik fatura uygulamasından yararlanan kayıtlı kullanıcıların güncel listesi www.efatura.gov.tr internet adresinde yayımlanacaktır. 

Elektronik fatura uygulamasından yararlanan mükellefler fatura düzenlemeden önce muhatabın, www.efatura.gov.tr internet adresinde yer alan kayıtlı kullanıcı listesine kayıtlı olup olmadığını kontrol edecekler, kayıtlı kullanıcı ise elektronik fatura, kayıtlı kullanıcı değilse kağıt fatura düzenleyeceklerdir. 
 

 

Elektronik fatura ve elektronik deftere ilişkin olarak bu tebliğ ile getirilen zorunluluklara uymayanlar hakkında, Vergi Usul Kanunu'nun ceza hükümleri tatbik olunacaktır. 

Elektronik defter tutma zorunluluğu getirilen mükellefler kağıt ortamında defter tutamayacaklardır. Bu mükellefler, kağıt ortamında defter tutmaları halinde, hiç defter tutmamış sayılacaklardır. 

Elektronik fatura uygulamasına dâhil olma zorunluluğu getirilen mükellefler elektronik fatura uygulamasına kayıtlı olan diğer mükelleflere kâğıt ortamında fatura düzenleyemeyecekler; düzenlemeleri halinde kâğıt ortamında düzenlenen bu faturalar hiç düzenlenmemiş sayılacaktır.

Elektronik fatura uygulamasına kayıtlı olan mükelleflerin birbirlerinden aldıkları mallar ve sağladıkları hizmetler için 1/9/2013 tarihinden itibaren elektronik fatura göndermeleri ve almaları zorunludur. 

Öte yandan, elektronik fatura uygulamasına kayıtlı olan mükellefler elektronik fatura uygulamasına kayıtlı olmayan mükelleflere yaptıkları mal teslimi ve hizmet ifası için genel hükümler çerçevesinde kağıt fatura düzenlemeye devam edeceklerdir.

 

 

Yukarıda açıklanan düzenlemeler elektronik fatura ve elektronik deftere geçişi zorlayan düzenlemeler olup, bu düzenlemelerde değişiklik yapılmazsa 2011 yılı satışları belli tutarları - 25 milyon TL ve 10 milyon TL'yi- aşan pek çok mükellef bu kapsama girebilecektir. Çünkü anılan listelerde görüleceği üzere; Migros Ticaret Anonim Şirketi ve Carrefoursa Carrefour Sabancı Tic. Merkezi AŞ gibi şirketler de ÖTV III sayılı listesinde bulunmaktadır. Dolayısıyla, bunlardan 2011 yılında mal alan ve 2011 yılı satışları 10 milyon lirayı aşan bütün kişi ve kurumlar elektronik fatura düzenleme ve elektronik defter tutma zorunda kalacaklardır. Mevcut düzenlemelere göre, listedeki kişi ve kurumlardan alınan malın niteliği de tutarı da önemli değildir. Başka bir deyişle; anılan kişi ve kurumlardan madeni yağ veya ÖTV kapsamındaki kolalı gazozlar, bira, içki, tütün ve tütün mamulleri dışındaki malları- örneğin ekmek, su, sakız- bile alsanız bu zorunluluk kapsamına girmek mümkündür. Dolayısıyla, Mali İdare'nin bu düzenlemeleri gözden geçirmesinde fayda vardır.

Öte yandan, şayet elektronik fatura zorunluluğu getirilecekse, bu zorunluluğu yukarıda belirtilen "listelerde sayılanlardan mal alanlar" gibi dolaylı yollardan belirlemek yerine, net satış tutarı vb. ölçülere bağlaması daha sağlıklı olacaktır.