Malulen emekliler çalışabilir mi?

Engelli haklarında Avrupa ülkelerinin maalesef çok gerisindeyiz. Özellikle bu ülkelere giden okurlarımızın konuyu daha net şekilde gözlemlediklerini söyleyebiliriz. Özellikle son yıllarda engellilere ilişkin yapılan düzenlemeler olumlu olmakla birlikte, yine de yetersiz olduğunu söylemeliyiz.

5510 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği tarihten önce sigortalı olanlardan yaşlılık sigortasından aylık alanlar herhangi bir işte çalışabilmektedir. Ancak bunların sigortalı çalışmaları sosyal güvenlik destek primi ödeyerek mümkün olabilmektedir. Ancak Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre 4/a kapsamındaki sigortalılık sonucu malul sayılan (eski SSK emeklileri) ve malullük sigortasından aylık alanların her ne ad altında olursa olsun çalışmaları mümkün değildir. Çalışabilir durumda olanlar, zaten malul sayılmayacaktır. Kurum tarafından malullük aylığı alırken çalıştığı tespit edilenlerin aylıkları hemen kesilmektedir.

Malullük aylığı almakta iken bu Kanuna göre veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaya başlayanların malullük aylıkları, çalışmaya başladıkları tarihi takip eden ödeme dönemi başında kesilir. Bunlardan işten ayrılarak yeniden malullük aylığı bağlanması için yazılı istekte bulunan ya da emekliye ayrılan veya sevk edilenlere; kontrol muayenesine tabi tutulmak ve ilk aylığına esas malullüğünün devam ettiği anlaşılmak kaydıyla, 4/c bendi kapsamında çalışıyorsa görevinden ayrıldığı tarihi, diğerlerine ise istek tarihlerini takip eden ödeme döneminden itibaren yeniden malûllük aylığı hesaplanarak bağlanır. (5510 sK, m.27/III)

4/a Kapsamında malullük aylığı alan sigortalının 4/a çalışmaya başlamaları halinde aylıkları kesilmektedir. Oysa 4/b ve 4/c şartlarından malullük aylığı alanların çalışmaya başlamaları halinde malullük aylığı alıp alamayacakları sigortalı olduğu ve malullük aylığı bağlandığı tarihe göre farklılık göstermektedir.

5510 sayılı Kanun’un malullük aylığının kesilmesine ilişkin 27. maddesinde, malullük aylığının, sigortalının 5510 sayılı Kanun’a göre veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaya başlamaları veya kontrol muayenesi sonucu malullük durumunun ortadan kalkması, hallerinde kesileceği öngörülmüştür. 5510 sayılı Kanun’un geçici 1. maddesinde, kanunun yürürlük tarihinden önce 1479 ve 2926 sayılı kanunların mülga hükümlerine göre aylık bağlananlar ile 5510 sayılı Kanun’un yürürlük tarihinden önce sevk talebinde bulunanların aylıklarının kesilmesi ve yeniden bağlanmasında Kanunla yürürlükten kaldırılan ilgili kanun hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiştir.

5510 sayılı Kanunun Geçici 14. maddesinde, bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce iştirakçi veya sigortalı olanlar, vazife malûllüğü, malûllük ve yaşlılık veya emekli aylığı bağlananlar ve bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihte sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışmaya devam edenler hakkında sosyal güvenlik destek primine tabi olma bakımından bu kanunla yürürlükten kaldırılan ilgili kanun hükümlerinin uygulanmasına devam edileceği hüküm altına alınmıştır.

Kanun hükmü doğrultusunda malulen emekli olan sigortalıların SGDP’ye tabi çalışmalarında belirleyici olan üç ana unsur bulunmaktadır. Bunlardan ilki aylığın 5510 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği 2008/Ekim ayı başından önce bağlanması ve aylığın bağlandığı sigortalılık niteliğidir. İkincisi aylığın 5510 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği 1 Ekim 2008 tarihinden sonra bağlanmış olması, üçüncüsü ise sigortalılığın 5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihi olan 2008/Ekim ayı başından sonra başlamasıdır.

5510 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği 2008/Ekim ayı başından önce malullük aylığı bağlananların yeniden çalışmaya başlamaları halinde malullük aylığına esas sigortalılık türüne göre ya malullük aylığı kesilmekte ya da haklarında SGDP hükümleri uygulanmaktadır. Bu durumda olanları da haftaya yazmaya devam edeceğiz.