Maliyetler için ‘fırsat’ ve ‘model’
“Maliyetlerimiz çok yüksek”… Çiftçiden turizm işletmecisine, sanayiciden esnafa tüm ekonomi aktörlerinin ilk cümlesi/düşüncesi…
★ ★ ★
Tüm dünyada… Tarımda da, turizmde de, madende de (vb) “yüksek doğal kaynak potansiyeli”ni “doğru girişim”, “gerçekçi politika” eksiği nedeniyle kullanamayanlar da var/ vardı…
Bu nedenle yüksek maliyetlerle karşı karşıya kaldı…
★ ★ ★
Örneğin Özbekistan…
Doğalgaz, uranyum, bakır, altın, gümüş, pamuk (vb)… Bu ürünlerin rezerv sahipliğinde dünyada ilk sıralarda…
Ve…
Organik tarım için bakir tarım arazileri ile rezerv tespiti yapılmamış madenlerle yabancı yatırımcının radarındaydı…
★ ★ ★
Ancak, 2017 yılına kadar bu potansiyelini kullanamadı…
★ ★ ★
2017 yılından itibaren ekonomik reformlar başladı…
Ve…
Bugün Türkiye’de iş dünyasının temsilcileriyle de bir araya gelecek olan Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev Taşkent’te çoğunluğunu Çin ve AB’den gelen 2 bin 500’ün üzerinde yabancı yatırımcıya anlattı:“Her yatırımcının kendini özgür ve güvende hissedebilmesi için büyük çaplı reformlar gerçekleştirdik ve daha da geliştiriyoruz…
Adil rekabet için koşulların oluşturulmasını, özel mülkiyetin dokunulmazlığını ve yargı sisteminin bağımsızlığını amaçlıyoruz…”
★ ★ ★
“Adaletten eğitime kadar” neredeyse her alanda yapılan ve 6 yıla sığdırılan reformlar ne sağladı? Örneğin 30 milyar dolar olan dış ticaret hacmi 90 milyar dolara çıktı…
Yıllık büyüme ortalaması yüzde 6’ya çıkarken, enflasyon yüzde 9’a düştü…
★ ★ ★
Adım atıldığında, atıl potansiyelin ‘kısa dönemde’ ekonomiye kazandırılabileceğini gösteren bir model oldu yani Özbekistan…
VELHASIL
Özbekistan, Türkiye’nin deneyimlerinden de yararlanmak isteyen ve bunu her zaman dile getiren bir ülke…
4 yıldır tanıdığım ve var gücüyle “karşılıklı yatırımlar”ı artırmaya çalıştığına onlarca kez şahit olduğum Büyükelçi Alişer Agzamhodjayev, maliyetleri düşürecek/üretimi artıracak fırsatları anlatmak için neredeyse her gün bir sanayi bölgemizde, bir şehrimizde…
★ ★ ★
OSTİM’in, Özbekistan’da kendi modeliyle bir sanayi bölgesi kuruyor olması; Eczacıbaşı, Çalık, Cengiz, Anadolu Grubu, Aksa gibi şirketlerimizin yaptığı dev yatırımlar ve 2 bine yakın şirketimizin yatırımları tabi ki sevindirici…
Ancak maliyetler en büyük derdimizken; ; Türk yatırımcısını kendi yatırımcısından ayırmayan ve maliyetleri düşürmek için fırsat olan bir ülkeye daha fazla ilgi göstermemiz gerekmez mi?