Maliyenin izaha davet yağmuru :Tavsiyeler ve sorunlu konular

8 Nisan 2024 Pazartesi tarihli yazımızda izaha davet konusunu ele almış ve bu uy­gulamanın çok yaygınlaşacağı haberini ver­miştik.

Vergi idaresi kayıp ve kaçakları azalmak için bu yolu yaygın ve etkin bir şekilde kul­lanmaya başladı.

İzaha davet, çeşitli konularda mükellefle­ri doğrudan vergi incelemesine almak yeri­ne, ilk etapta mükellefin konuya ilişkin açık­lamalarını alma, açıklamaları inceledikten sonra ya mükellefi haklı bulup konuyu kapat­ma ya da mükellefe izahatının kabul edilme­diğini bildirip, kendiliğinden beyanda bulun­ması halinde %80 indirimli ceza uygulama imkânı veren bir müessese.

İzaha davet süreci üç aşamalı

İzaha davet yazısının tebliği

İzaha davet komisyonları ya Gelir İdare­si Başkanlığı’na ya da Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı’na bağlı olarak iki şekilde oluştu­ruluyor. Üç kişiden oluşan komisyon adına mükellefe vergi ziyaı şüphesine ilişkin ya­zılar gönderiliyor ve 30 gün süre verilerek açıklama isteniyor.

İzahın değerlendirilmesi sonucu izahın kabulü veya beyana davet

Komisyon mükelleften gelen izahatları 45 gün içinde değerlendirip bir sonuca varıyor. İzah kabul edilmişse dosya kapatılıyor.

İzah kabul edilmemişse, komisyon mükel­lefe ikinci bir yazı gönderiyor ve ikinci bir 30 günlük düzeltme beyanı-ödeme imkânı veri­yor. Bu ikinci yazı üzerine(davet yazısındaki referans numarasını da bu beyanda belirte­rek) beyan ve ödemede bulunanlara ceza %20 uygulanıyor. Bu ceza için uzlaşmaya başvur­mak veya VUK’un 376.maddesinde öngörü­len indirimden faydalanmak mümkün.

İncelemeye sevk yazıları

İzahı kabul edilmeyen ve kendilerine veri­len sürede beyan ve ödemede bulunmayan­lara incelemeye sevk edilecekleri bir yazıyla bildiriliyor.

Mükelleflere tavsiyeler

-Mutlaka şirketin tüm üst yönetimi ha­berdar edilmeli ve sürece dahil edilmeli.

l Vergi inceleme tutanağı için gösterilen önem ve özen bu sürece de gösterilmeli.

-Konunun, izahat istenilen yıl ve zama­naşımı dönemlerindeki diğer yıllar için olası risk boyutu çıkarılmalı.

-Cevap sürecine muhasebe bölümü dışın­da, mali müşavir ve avukat da dahil edilmeli.

-Yazılı cevap yanında komisyona sözlü izahat talebinde de bulunulabilecektir.

-Komisyonla fikir ayrılığına düştüğünü­zü hissettiniz ve haklı olduğunuzu düşünü­yorsanız komisyonun bağlı olduğu birime (Defterdarlık, vergi dairesi müdürlüğü, vergi denetim ilgili birim veya başkanlığı) ilave ya­zı ve açıklamalarla başvurmakta fayda olabi­leceğini düşünüyoruz.

-İzahat yazısı olabildiğince ayrıntılı, açık, kolay anlaşılır şekilde, dayanağı kayıt, belge, karar, mukteza, literatür vb. ile destekli şekil­de hazırlanmalı ve mutlaka başında da bir ne­vi yönetici özetine yer verilmelidir.

-Konunun önemi ve olası riskin büyüklü­ğü ile mütenasip, adeta davaya hazırlanır gibi detaylı bir çalışma yapılıp, özenli, dava dilek­çesi ağırlığında cevap dosyası hazırlamak ya­rarlı olacaktır.

Sorunlu konular

-Şayet mükellefler izaha davet sürecinde beyan ve ödemede bulunurlarsa iyi mükellef indirimi imkanını kaybedecekler mi?

Biz, daha önce verilen bir beyana ek olarak verilen ilave beyan ve ödemeler nedeniyle %5 iyi mükellef indiriminin zedelenmemesi gerektiğini düşünüyoruz.

-Sahte belge kullanma iddiası ve izaha davet

2024 yılı için 500.000 TL yi veya bu tutarı aşsa bile yıllık mal ve hizmet alımları toplamı­nın %5’ini aşmayan sahte belge kullanımı iddi­alarında, ilgili tutara ilişkin vergi beyan edilir ve ödenirse, normalde üç kat alınması gereken ceza %20 olarak uygulanıyor ve bu tutar için uzlaşmaya başvurulamıyor ancak VUK 376 çerçevesinde indirimli olarak ödenebiliyor.

Mali idare gerek KDV iade süreçlerinde yaptığı kontroller sırasında gerekse izaha da­vette, beyan ve ödemede bulunan mükellefler için suç duyurusunda bulunmuyor.

Bir yorumla bu uygulama fiilen böyle sür­dürülmekle birlikte, bizce bu konuda yasal bir boşluk var. Sanki, izaha davet üzerine be­yan ve ödemede bulunan,%20 ceza uygula­nan mükelleflerin pişmanlık hükümlerinden yararlanmış sayılacaklarının ilave bir düzen­leme ile kabulü gerekiyor gibi geliyor.

Mali İdarenin, izahata davet istatistikleri­ni ve izahat istedikleri konuları yayınlaması­nın da müessesenin amacına hizmet edeceği­ni düşünüyoruz.