Maliyeden avukatlara ve doktorlara “gözüm üzerinizde” uyarısı
Bu ay gelir vergisi mükelleflerinin beyan ayı.
Mali İdare mükelleflere “Sizi izliyorum, beyanınızı ona göre yapın.” anlamına gelen mektuplar göndererek son uyarılarını yaptı. Öncelikle ifade edeyim ki bu uyarılar boş değil. Mali İdarenin elinde çok çeşitli kaynaklardan gelen bilgiler var. En basiti banka hesaplarınızın tamamını bildiği gibi yakın çevrenizle (akraba ve çalışanlarınızla) de ilişkilendirerek analiz yapabiliyor. Geçen sene çok sayıda avukat ve doktor incelenmişti. Bu yazılardan incelemelerin devam edeceği anlaşılıyor.
Mali İdare, gönüllü uyum adını verdiği çalışmalarını çok yönlü ve çok araçlı sürdürüyor. Yüz yüze ikna görüşmeleri,
genel mektuplar göndererek uyarılarda bulunmak, yıl içinde yaptığı tespitler(örneğin kiralar konusunda yaygın yoklamalar yapılıyor),beyana davet, izaha davet uygulamaları gönüllü uyumu artırmak için kullanılan araçlar.
Doktorlarla yapılan ikna görüşmeleri
Geçen sene doktorlarla inceleme öncesi yapılan görüşmelerde;
-çocuklarının okul ödemelerini,
- tatil harcamalarını,
-oturdukları ev adresini,
-kullandıkları arabaları,
-aylık kredi kartı harcama tutarlarını,
-banka hesapları vb bilgilerini paylaşıp, “Bunlarla beyanlarınız uyuşmuyor, şayet beyanlarınızı kendiliğinden düzeltmezseniz inceleneceksiniz.” dendiğini birinci ağızlardan duymuştum.
Gelen bilgi isteme yazıları
Geçenlerde bir şirketin yönetim kurulu üyesi hanıma vergi müfettişliğinden bilgi isteme başlıklı bir görüşme davet geldi, görüşmeye beraber gittik. Müfettiş 2022 yılında bir doktora yapılan endeskopi uygulaması ödemesini sordu. Kesilen makbuzlardaki tutarların gerçekte ödenen ücretlerle uyuşmadığını, kendi tespit ettiği ortalama ücreti paylaştı ve kendisinin ne ödediğini sordu. Elinde doktorun işlem yaptığı tüm hastaların verileri vardı.
Çapraz kontrol ve yapay zekâ analizi
Gelir İdaresi Başkanlığınca, vergi yükümlülüklerinin yerine getirilmesini sağlamak için verilen tüm beyanlar üzerinden analizler yapılmaktadır. Bu analizlerde çeşitli kurum ve kuruluşlardan alınan veriler karşılaştırılarak beyanların doğruluğu araştırılmaktadır. Ayrıca, yapay zekâ teknolojileri kullanılarak yapılan analiz çalışmalarına, saha denetimlerinden elde edilen bulgular da dahil edilerek, beyan ve yapılan tespitler arasında uyumsuzluk bulunması hallerinde, mükellefler beyanlarını düzeltmeye davet edilmektedir.
Mali İdare beyan öncesi yazdığı, son uyarı mahiyetinde olan yazılarında: “Bu yıl da serbest meslek faaliyetinde bulunan mükellefler tarafından verilen yıllık gelir vergisi beyannameleri çapraz kontroller ve analizlere tabi tutulacak ve düşük beyanda bulunduğu tespit edilen mükellefler, gönüllü uyuma veya izaha davet edilecektir. Uyum göstermeyen veya izahı yeterli görülmeyen mükellefler hakkında vergi incelemesi yapılacak
ve gerekli cezalar uygulanacaktır.” uyarısında bulunuyor.
Geçmiş yılların beyanları ve KDV beyanları düşük bulunmuş
Başkanlıkça avukatlara gönderilen mektuplarda, avukatların geçmiş yıllardaki beyanları ile kamu ve özel kuruluşlarda çalışan avukatların elde ettiği ücret gelirleri analiz edilmiş, serbest çalışan avukatlar tarafından beyan edilen ortalama kazançların çok düşük olduğu tespit edilmiş ve bu durumun çok önemli bir risk unsuru olarak görüldüğü bildirilmiş.
Bu çerçevede, 2024 yılında mesleki faaliyetlerden elde edilen serbest meslek kazancı ile varsa diğer gelir unsurlarından elde edilen kazanç ve iratlarının gerçek tutarları üzerinden beyan edilmesi gerektiği hatırlatılmış.
Hukuk
Dünya ve bölgedeki gelişmelere baktığımızda güçlünün gücü nispetinde ayakta kalabilme şansının olabileceği bir dönemden geçiyoruz. Bir hukukçu olarak, başta seçilmiş İstanbul Baro yönetiminin görevden alınması kararında olduğu gibi, art arda yaşanan ve adalet duygusuna saldırı hissi/algısı yaratan gelişmelerin, ülke içinde birlik/bütünlük ihtiyacının seslendirildiği bu dönemin ihtiyaç ve beklentisiyle tezat bir durum yarattığı düşüncesindeyim.
Toplumun adalet duygularının sarsıldığı, hukuki güvenlik kaygılarının arttığı dönemlerde vergiye uyum da azalacaktır. Devletin birliği ve dirliği için en büyük görev de tüm vatandaşlarını tek/aynı görmek zorunda, buna göre (herkese eşit, adil) muamele etmek zorunda olan devlete, devletin tüm kurumlarına, çalışanlarına düşmektedir. Kayıt dışı ile mücadele yolsuzluk ve kara para ile mücadele ile iç içe yürütülmedikçe bitmeyen senfoni gibi hep aynı şarkıyı çalıp duracak gibiyiz.