Mali tatil

VERGİNİN GÜNDEMİ / Akif AKARCA - Dr. Mehmet ŞAFAK

Bilindiği üzere 28.03.2007 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 5064 sayılı "Mali Tatil İhdas Edilmesi Hakkında Kanun"un 1'inci maddesi ile "mali tatil" uygulanmaya başlamıştır. 2009 yılında mali tatil 1 Temmuz Çarşamba günü başlamış olup 20 Temmuz Pazartesi gününe kadar (bu tarih dahil) devam edecektir.

Peki mali tatil ne anlama geliyor? Mali tatil boyunca beyanname verilmeyecek, vergiler ödenmeyecek mi? İncelemeler yapılmayacak mı? Meslek mensupları ya da mükellefler bu süre boyunca hangi sorumluluklarını erteleyebilecekler?

I- Mali tatil kapsamında olmayan süreler

Gümrük idareleri, il özel idareleri ve belediyeler tarafından tarh ve/veya tahsil edilen (ithalde alınan katma değer vergisi, emlak vergisi, çevre temizlik vergisi gibi) vergi, resim ve harçlar hakkında mali tatil uygulanmayacaktır.

Ayrıca, kaynak kullanımını destekleme fonu kesintilerine ilişkin olarak verilmesi gereken bildirimlerin verilme ve ödeme süreleri de mali tatil nedeniyle uzamayacaktır.

Aşağıda belirtilen sürelerin de 1 sıra numaralı "Mali Tatil Uygulaması Hakkında Genel Tebliğ" uyarınca mali tatil nedeniyle uzaması söz konusu olmayacaktır.

- İcra yoluyla yapılan satışlarda katma değer vergisi uygulamasına yönelik (5) no'lu Katma Değer Vergisi Beyannamesi'nin verilme ve ödeme süresi,

- Özel tüketim vergisi, banka ve sigorta muameleleri vergisi, özel iletişim vergisi ile şans oyunları vergisine ilişkin olarak verilmesi gereken beyannamelerin verilme ve ödeme süreleri,

- Sürekli beyanname vermek zorunda olanlar dışındaki resmi kuruluşlar tarafından müzayede mahallerindeki satışlar dolayısıyla tahsil edilen katma değer vergisinin, 15 seri no'lu KDV Genel Tebliği'nin (I/3) bölümünde belirtilen ödeme süresi, 

- 1512 sayılı Noterlik Kanunu'nun 118'inci maddesine göre noterler tarafından tahsil edilen damga vergisi ve harç bedellerinin anılan kanunun 119'uncu maddesi uyarınca ilgili vergi dairesine bildirilmesine ilişkin olarak verilecek beyannameler ile süreksiz yükümlülük şeklinde değerlendirilen ve 492 sayılı Harçlar Kanunu'na göre verilen (1), (2) ve (4) no'lu beyannamelerin verilme ve ödeme süreleri, 

- Kanuni süresinden sonra kendiliğinden veya pişmanlık talepli olarak verilen beyannamelerin ödeme süresi.

II- Mali tatil nedeniyle uzayan süreler

5604 sayılı kanunun 1'inci maddesinin (2) numaralı fıkrasına göre, son günü mali tatile rastlayan aşağıda belirtilen süreler, mali tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren yedi  (7) gün uzamış sayılacaktır.

1. Beyana dayalı tarhiyatta, kanuni süresinde verilmesi gereken beyannamelerin verilme süreleri

Yukarıda "I- Mali tatil kapsamında olmayan süreler" başlıklı bölümde belirtilenler hariç olmak üzere, beyanname verme süresinin son günü mali tatil süresi içerisinde kalan vergi, resim ve harçlara ilişkin beyannamelerin verilme süreleri, mali tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzayacaktır.

Buna göre, verilme süresi sonu mali tatile rastlayan beyannameler 27 Temmuz 2009 akşamına kadar verilebilecektir.

Diğer taraftan, mükelleflerin mali tatil süresinin sonunu beklemeden beyannamelerini vermeleri de mümkündür.

2. İkmalen, re'sen veya idarece yapılan tarhiyatta, vadesi mali tatile rastlayan vergi, resim ve harçlar ile vergi cezaları ve gecikme faizlerinin ödeme süresi

213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 112'nci maddesine göre ikmalen, re'sen veya idarece tarh olunan vergiler taksit zamanlarından evvel tahakkuk etmişse taksit süreleri içinde; taksit süreleri kısmen veya tamamen geçtikten sonra tahakkuk etmişse; geçmiş taksitler, tahakkuk tarihinden itibaren bir ay içinde ödenir.

İkmalen, re'sen veya idarece yapılan ve yargı organlarına intikal etmiş olan tarhiyatlarda ise yargı organlarınca tasdik veya tadilen tasdik edilen tutarların ödeme süresi, "Vergi mahkemesi/Bölge idare mahkemesi/Danıştay kararına göre vergi/Ceza ihbarnamesinin (Bildirim)" mükellefe tebliğ tarihinden itibaren bir aydır.

İkmalen, re'sen veya idarece yapılan tarhiyata ilişkin olup vadesi mali tatile rastlayan vergi, resim ve harçlar ile vergi cezaları ve gecikme faizlerinin ödeme süresi, mali tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzamış sayılacaktır.

3. Tarh edilen vergilere ve/veya kesilen cezalara karşı uzlaşma talep etme veya cezada indirim hükümlerinden yararlanmak amacıyla yapılacak başvurulara ilişkin süreler

İkmalen, re'sen veya idarece yapılmış olan tarhiyatlara karşı mükelleflerin uzlaşma talep etme veya cezada indirim talebinde bulunma süresi, vergi/ceza ihbarnamesinin tebliğ tarihinden itibaren 30 gündür. Başvuru süresinin son gününün mali tatile rastlaması halinde söz konusu süre, mali tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzamış sayılacaktır. 

Dileyen mükelleflerin, adlarına tarh edilen vergi ve kesilen cezalara karşı mali tatil süresi içinde de uzlaşma veya cezada indirim talebinde bulunabilmesi mümkündür.

Öte yandan, gerek tarhiyat öncesi gerekse de tarhiyat sonrası uzlaşmayla ilgili olarak, mükelleflerin bu yönde bir talebi olmadığı müddetçe, mali tatil süresi içinde uzlaşma günü verilemeyecektir.

4. Devamlı bilgi verme hükümleri kapsamında verilmesi gereken bilgilerin verilmesine ilişkin süreler

Kamu idare ve müesseseleri (Kamu hizmeti ifa eden kurum ve kuruluşlar dahil) ile gerçek ve tüzel kişilerden Maliye Bakanlığınca yapılan düzenlemeler çerçevesinde veya re'sen, vergilendirmeye ilişkin olaylarla ilgili olarak Maliye Bakanlığı'nca veya vergi dairesince devamlı bilgi verme çerçevesinde istenecek bilgilerin verilmesine ilişkin sürenin son gününün mali tatile rastlaması halinde anılan süre, mali tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzamış sayılacaktır.

5. Form Ba ve Form Bs bildirimlerinin verilme süresi

381 sıra no'lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğ hükümleri uyarınca, bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerin; belli haddi aşan mal ve hizmet alımlarını "Mal ve Hizmet Alımlarına İlişkin Bildirim Formu" (Form Ba) ile mal ve hizmet satışlarını ise "Mal ve Hizmet Satışlarına İlişkin Bildirim Formu" (Form Bs) ile bildirmeleri gerekmektedir.

Bu yükümlülüğe ilişkin olarak, Mayıs/2009 dönemine ilişkin olup 06 Temmuz 2009 tarihine kadar verilmesi gereken "Form Ba" ve "Form Bs" bildirimlerinin, öngörülen sürenin mali tatile rastlaması nedeniyle 27 Temmuz 2009 günü saat 24.00'e kadar verilebilmesi mümkün bulunmaktadır.

III- Mali tatil nedeniyle işlemeyen süreler

Mali tatil fatura, sevk irsaliyesi, fatura yerine geçen belgeler, perakende satış fişleri, gider pusulaları, serbest meslek makbuzları gibi belgelerin düzenlenme sürelerinde bir değişiklik yapmamaktadır. Dolayısıyla mali tatil süresi içinde de bu belgeler düzenlenmeye devam edilecektir. Ancak, aşağıdaki süreler mali tatil boyunca işlemeyecek, mali tatilin bitiminden itibaren ise süreler tekrar işlemeye başlayacaktır.

1. Muhasebe kayıt süreleri

Vergi Usul Kanunu'nun 219'uncu maddesine göre; muamelelerin, defterlere işin hacmine ve icabına uygun olarak muhasebenin intizam ve açıklığını bozmayacak bir zaman zarfında kaydedilmesi gerekmekte olup, bu gibi kayıtların on günden fazla geciktirilmesi uygun değildir.

Muamelelerin muhasebe fişlerine kaydedilmesi ve defterlere kayıtların bu fişler üzerinden yapılması halinde ise muamelelerin fişlere kaydedilmesi, defterlere kaydedilmesi hükmündedir. Bu durumda, muhasebe fişlerinde yer alan muamelelerin esas defterlere en geç 45 gün içinde işlenmesi gerekmektedir.

Söz konusu kayıt sürelerinin mali tatile rastlaması halinde ise süre, mali tatil süresince işlemeyecektir.

2. Bildirme süreleri

Bildirmeler, Vergi Usul Kanunu'nun 153 ila 170'inci maddeleri arasında düzenlenmiş ve kanunun 168'inci maddesinde de bildirmelerin hangi süreler içinde yapılacağı belirlenmiştir. Bildirim sürelerinin mali tatile rastlaması halinde ise süre, mali tatil süresince işlemeyecektir.

3.Dava açma süreleri

İkmalen, re'sen veya idarece yapılmış olan tarhiyatlara karşı mükelleflerin dava açma süresi, tarhiyata ilişkin vergi/ceza ihbarnamesinin tebliğ tarihinden itibaren 30 gündür. Dava açma süresinin mali tatile rastlaması halinde süre, mali tatil süresince işlemeyecektir. Mali tatil nedeniyle uzayan dava açma süresinin son gününün 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu uyarınca çalışmaya ara verme süresine rastlaması durumunda ise dava açma süresi, çalışmaya ara vermenin sona erdiği günü izleyen günden itibaren yedi gün uzayacaktır.

Örneğin; yapılan ikmalen tarhiyat sonucu düzenlenen vergi/ceza ihbarnamesinin 18 Haziran 2009 tarihinde mükellefe tebliğ edilmesi durumunda, söz konusu tarhiyata karşı dava açma süresi 18 Temmuz 2009 tarihinde sona erecektir. Ancak, 2009 yılı için mali tatil 1 Temmuz 2009 tarihinde başladığından, söz konusu sürenin mali tatile rastlayan 18 günlük kısmı işlemeyecek ve dava açma süresi mali tatilin sona erdiği tarihten itibaren 18 gün uzamak suretiyle 7 Ağustos 2009 tarihi mesai saati bitiminde sona erecektir. 7 Ağustos 2009 tarihinin de 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu uyarınca çalışmaya ara verme süresine rastlaması nedeniyle dava açma süresi, çalışmaya ara vermenin sona erdiği günü (5 Eylül 2009) izleyen günden itibaren yedi gün uzayacak ve söz konusu sürenin son günü 12 Eylül 2009 tarihi olacaktır. Ancak bu tarih de cumartesi gününe geldiğinden 14 Eylül 2009 Pazartesi günü mesai sonuna kadar dava açılabilecektir.

IV- Mali tatil süresince defter ve belgelerin ibrazının istenilememesi, vergi incelemesine başlayamama

5604 sayılı kanunun 1'inci maddesinin (4) numaralı fıkrasında, "Mahkeme kararı veya cumhuriyet savcılıklarının talebi üzerine ya da Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre yapılan aramalı incelemeler hariç olmak üzere, malî tatil süresince inceleme amacıyla defter ve belgelerin ibrazı talep edilemez, mükellefin işyerinde incelemeye başlanılmaz" hükmüne yer verildiğinden, mali tatil süresince (fıkrada yer alan haller dışında) mükellefin işyerinde incelemeye başlanılmayacak ve inceleme amacıyla defter ve belgelerin bu süre içinde ibrazı istenilmeyecektir.

Mali tatil süresinden önce başlanılmış olan bir incelemeye bu süreden önce ibraz edilen defter-belge üzerinde devam edilebilecek; ancak, bu süre zarfında mükelleften ilave defter, belge ve bilgi talep edilemeyecek, mükellef veya vergi sorumlusu, inceleme sonucunda yapılacak tespitlerin yer aldığı tutanağı imzalamaya davet edilemeyecektir.

Öte yandan, vergi inceleme elemanları tarafından mali tatil süresinden önce yapılan tebligat ile mükelleften defter ve belgelerinin ibrazının talep edilmesi ve söz konusu talebe ilişkin olarak da mükellefe tanınan sürenin son gününün mali tatile rastlamış olması halinde, bu süre mali tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren 7 gün uzamış sayılacaktır.

V- Mali tatil süresince bilgi isteme ve tebligat işlemleri

Vergi/ceza ihbarnameleri mali tatil süresi içinde mükellefler ile vergi ve ceza sorumlularına bildirilmeyecek; tatil süresi içinde gerçekleşen tebligat işlemlerinde ise süre mali tatil süresince işlemeyecektir.

İkmalen, re'sen veya idarece yapılmış olan tarhiyatlara karşı mükelleflerin kendilerine tanınan yasal haklardan (dava açma, cezada indirim ve uzlaşma talep etme) herhangi birini kullanma süresi bu tarhiyatlara ilişkin vergi/ceza ihbarnamesinin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün olup, tebligatın mali tatil süresi içinde yapılması halinde süre, mali tatilin son gününden itibaren işlemeye başlayacaktır.

Mahsup taleplerine yönelik bilgi isteme talepleri ise mali tatil süresi içerisinde de muhataplarına bildirilebilecek olup, gerek mali tatil süresinden önce gerekse de mali tatil süresi içerisinde gerçekleşen söz konusu bilgi isteme taleplerine ilişkin tebligat işlemlerinde sürenin, mali tatil nedeniyle uzaması söz konusu olmayacaktır.

VI- Malî tatilin sona erdiği günü izleyen yedi gün içinde biten kanuni ve idari süreler

5604 sayılı kanunun 1'inci maddesinin (6) numaralı fıkrasında, "Malî tatilin sona erdiği günü izleyen yedi gün içinde biten bu madde kapsamındaki kanuni ve idari süreler, malî tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren yedinci günün mesai saati bitiminde sona ermiş sayılır." hükmüne yer verilmiştir.

Söz konusu fıkra hükmüne göre, mali tatilin sona erdiği günü izleyen yedi gün içinde biten kanuni ve idari süreler, tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren yedinci günün mesai saati bitiminde sona erecektir.

Örneğin; vergi sorumlusunun, Haziran/2009 vergilendirme dönemine ait gelir (stopaj) vergisine ilişkin muhtasar beyannamesini 23 Temmuz 2009 gününün mesai saati sonuna kadar vermesi gerekmekle birlikte, bu tarih mali tatil süresinin sona erdiği günü izleyen yedi gün içinde yer aldığından, söz konusu beyannamenin verilme süresi, 27 Temmuz 2009 tarihine kadar (bu tarih dahil) uzayacaktır.

VII- Beyanname verme süresi malî tatil nedeniyle uzamış olan vergilerde ödeme süresi

2009 yılı Temmuz ayında verilmesi gereken muhtasar beyannameler, katma değer vergisi beyannameleri, damga vergisi beyannameleri 27 Temmuz 2009 günü akşamına kadar verilebilecek, bu beyannamelere göre tahakkuk eden vergiler ise 30 Temmuz 2009 günü mesai saatinin bitimine kadar ödenebilecektir.