Makine ve teçhizat işalatı ve harcamalarında artış devam ediyor
ılk üç ayda ekonomi yüzde 6.6 büyüdü. Milli gelir (sabit fiyatlarla/enflasyondan arındırılmış olarak) yüzde 6.6 oranında arttı.Cevabı aranan 2 soru var: (1) Nasıl büyüdük? Neyin üretimi arttı? (2) Gelir arttı ise, bu geliri kim nasıl harcadı? Gelir artışından kimler yararlandı?
Yılın ilk 3 ayında sanayi yüzde 7.0 büyüdü. Bu sektör ekonominin temel sektörüdür.
Sanayinin toplam ekonomideki ağırlığı yüzde 25.8 oranında. Bu nedenle sanayi yüzde 7.0 büyüyünce, milli gelir artışını hızlandırıyor.
Sanayinin milli gelir artışını hızlandırmadaki bir başka gücü, ekonomide yüzde 14.1 ağırlığı olan ticareti, yüzde 15.4 ağırlığı olan ulaştırmayı ve yüzde 10.3 ağırlığı olam mali sektörü de harekete geçirmesi. Sanayi üretimi artınca ticaret, ulaştırma ve mali sektörün büyümesine de kapı açıyor.
2008 yılının ilk 3 ayındaki 6.6 oranındaki büyümenin 1.8 puanı sanayiiden, 1.4'ü ticaretten, 1.2'si ulaştırma ve haberleşmeden, 0.9 puanı mali kuruluşlardan kaynaklandı.
Geçen yılın ilk 3 ayında yüzde 7.6 oranındaki büyümeye 0.6 puan katkısı olan inşaat kesiminin katkısı bu yıl 0.2 puana düştü.
Milli gelir yüzde 6.6 oranında artarken hanehalkı tüketimi yüzde 7.3 oranında artmıştır. Açık anlatımıyla hanehalkı, ekonomideki genel gelir artışının üzerinde tüketim yapmıştır.
Hanehalkı tüketimi yılın ilk 3 ayında toplam harcamaların yüzde 73.8'ini oluşturmuştur. Toplam harcamaların yüzde 25.7'si ise yatırıma gitmiştir.
Toplam harcamalarda yüzde 14.7 payı olan özel sektörün makine ve teçhizat harcamalarının bir yıl önceye göre yüzde 15.6 oranında artması, önce tereddüt yaratan bir bulgudur. Fakat dış ticaret istatistikleri incelendiğinde, 2008 yılının ilk 3 ayında (1) ışalatın patladığı (2) Bütün rakamlarda yatırım malı işal edildiği görülmektedir.
2007 yılının ilk 3 ayında işalatdaki artış yüzde 17.6, yatırım malı işalatndaki artış yüzde 5 iken, 2008 yılının ilk 3 ayında işalat yüzde 39.5 oranında, yatırım malı işalatı yüzde 36.0 oranında artmıştır.
2008 yılında beklenenin aksine işalat artışı sürmektedir. Son işalat rakamları nisan ayına aittir. Nisan ayın da toplam işalat artışı yüzde 39.3 ulaşmıştır. Yatırım malı işalatında yüzde 30.7 artış vardır.
Hammadde ve ara malı işalatındaki artışı anlamak kolaydır. Ama acaba yatırım malı işalatındaki bu büyük artışın arkasında ne vardır?
Bu konu üzerinde durulmuyor.
Yatırım malı işalatı
Artış oranları
Yatırım malı Yatırım Toplam
işalatı malı işalat
(Milyar YTL.) (Yüzde) (Yüzde)
2007
Ocak-Mart 5.132 5.0 17.6
2008
Ocak-Mart 6.979 36.0 39.5
Ocak-şubat 4.456 45.2 46.9
Ocak 2.180 45.1 53.9
Kaynak: Dış Ticaret göstergeleri