Makinalara fısıldayan adamlar
Sensörlerin çağına girdiğimizi, artık makinaların birbirleri ile haberleşeceklerini birkaç yıldır konuşuyoruz. Tekrar hatırlatmak gerekirse, bundan sonra taşıma araçları, iş makinaları ve hatta beyaz eşyalarınız, sensörleri ile elde ettikleri verileri sizden bağımsız olarak başka makinalar ile paylaşabilecekler. Böylece bu makinaların olası arızaları, performansları ve verimleri uzaktan denetlenebilecek, önceden aksiyon alınabilecek.
Eğer bir bilimkurgu meraklısı iseniz makinaları bu kadar kendi hallerine bırakmanın size vereceği en büyük korku Terminator veya Matrix benzeri filmlerde görmeye alışık olduğumuz bir makine devriminin gelebileceği korkusu. Şimdilik bu olasılıkları aklımıza getirmemeye çalışıyoruz. Çünkü çok daha önemli bir sıkıntı var; Makinalara bir başkasının fısıldamaya başlaması.
Bu konudaki en son haber, güvenlik danışmanlığı ve hizmetleri konusunda uzmanlaşmış IOActive firmasından gelen. Firmanın iddiasına göre günümüzde birçok modern enerji santralini 40 mil uzaktan kapatmak mümkün.
Enerji üretim tesisleri ve bunları şehirlere yayan santral ve hatlar, günümüzde dijital sensörlerin en çok kullanıldığı endüstrilerden biri. Bu sensörler hem ölçüm yapıyorlar (ısı, nem, basınç gibi) hem de dağıtım noktalarında sayaç takibi, enerji hatlarının yönlendirilmesi, arıza tespit ve hat kapama işlevlerini yürütebiliyorlar. Ülkemizde de enerji hatlarında sensör uygulamaları ve uzaktan kontrol noktasında ciddi yatırımlar yapılıyor. Çok yakın zamanda görüştüğüm biri Anadolu diğeri İstanbul merkezli iki enerji dağıtım şirketi, makinalar arası iletişim ve smart grid üzerine büyük yatırımlar yapıyordu.
Son günlerde siber saldırıları daha sık konuşmaya başladık. Hatırlarsanız İran’ın nükleer programına Stuxnet isimli virüs saldırmış ve ciddi zarar vermişti. Kişisel bilgisayarlara saldırmaktan sıkılmış olan saldırganlar için özellikle akıllı enerji hatları yeni hedef olabilir. Yaşanabilecek böyle bir saldırı ile ilgili ilk kurgu film de hali hazırda yapılmış durumda. Eğer aksiyondan hoşlanmıyorsanız bile Die Hard 4 filmini bir de bu bakış açısı ile izlemenizi tavsiye ederim.
Kurguyu bırakıp gerçeğe dönecek olursak, IOActive firması, farklı radyo antenleri ile yaptıkları denemelerde, bu sensörlere 64 kilometre uzaktan erişebilmenin yolunu bulmuşlar. Hatta yazılımlar üzerindeki açıklardan faydalanarak kimi sensörleri etkisiz hale getirmeyi bile başarmışlar. Daha büyük tehlike ise şu, saldırılar internet üzerinden değil de, standart radyo dalgaları ile yapıldığı için saldırganlar tam bir gizlilik içerisinde istediklerini yapabiliyorlar. İzleri sürülemiyor, konumları tespit edilemiyor. Firma sensör üretici ve uygulayıcı firmaya gerekli geri bildirimi yapmış durumdalar. Tüm dünyaya yayılmış olan cihazlar ile ilgili güncellemelerin gelmesi bekleniyor. Yani dikkatli olmakta fayda var.
Makinaları konuşturacağız, işleri rahatlatacağız derken, onlara başka şeyler fısıldayanlar v işlerimizi zorlaştıranlar olabilir.