Maden işletmelerinde sağlık ve güvenlik

Geçtiğimiz hafta Bursa'nın Mustafakemalpaşa ilçesindeki kömür madeninde metan gazı sıkışmasından meydana gelen grizu patlamasında toprak altında kalan 19 işçi vefat etti. Şüphesiz, madenler en fazla iş kazasının meydana geldiği sektörlerin başında geliyor.

Yeraltı ve yerüstü maden işyerlerinde çalışan işçilerin sağlık ve güvenliğinin korunması için uyulması gerekli asgari şartları belirleyen Yeraltı ve Yerüstü Maden İşletmelerinde Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği 21/02/2004 tarih ve 25380 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. Yönetmelik maden işyerlerinde alınması gerekli önlemleri ayrıntılı olarak düzenlemiştir.

İşyerleri tehlikelere karşı yeterli koruma sağlanacak şekilde organize edilecektir. İşçilerin sağlık ve güvenliğini tehlikeye atmamak için işyerindeki tehlikeli veya atık maddeler uzaklaştırılacak veya kontrol altında tutularak işyerinin her zaman düzenli bir durumda olması sağlanacaktır.

İşçilere sağlık ve güvenliklerini sağlayabilmeleri için yeterli bilgi, talimat ve eğitim verilecek ve bu eğitimler tekrarlanacaktır.

İşveren, işçilere verilen talimatların kendilerinin ve diğer çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye atmalarını önleyecek şekilde kolay anlaşılır olmasını sağlayacaktır.

Maden işyerlerinde dikkat edilecek hususlar

Yönetmeliğe göre; yeraltı ve yerüstü maden işyerlerinde, işveren aşağıdaki hususları yerine getirmekle yükümlüdür:

a) İşçilerin sağlık ve güvenliklerini sağlamak amacıyla;

1) Çalışma yerleri, işçilerin işlerini yaparken kendilerinin ve diğer çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye atmayacak şekilde tasarlanacak, inşa edilecek, teçhiz edilecek, hizmete alınacak, işletilecek ve bakımı yapılacaktır.

2) İşyerinde yapılacak her türlü çalışma, yetkili kişinin nezaretinde ve sorumluluğu altında yapılacaktır.

3) Özel riski bulunan işler yalnızca konunun uzmanı kişiler tarafından ve talimatlara uygun olarak yapılacaktır.

4) Tüm güvenlik talimatları işçilerin anlayacağı şekilde olacaktır.

5) Yeterli ilk yardım donanımı sağlanacaktır.

6) Düzenli aralıklarla gerekli güvenlik tatbikatı yapılacaktır.

b) İşveren, 9/12/2003 tarihli ve 25311 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği'nin 6, 9 ve 10 uncu maddelerinde belirtilen hükümler doğrultusunda "sağlık ve güvenlik dokümanı" hazırlanmasını ve güncellenmesini sağlayacaktır.

İşveren, ciddi veya ölümle sonuçlanan iş kazalarını ve ciddi tehlikeli olayları en geç iki iş günü içinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın ilgili bölge müdürlüğüne bildirecektir.

Patlama, yangın ve zararlı ortam havasından korunma

İşveren, patlama ve yangın çıkmasını önlemek, patlama ve yangın başlangıçlarını tespit etmek, yayılmasını önlemek ve mücadele etmek, patlayıcı ve sağlığa zararlı ortam havasının oluşmasını önlemek için yapılan işe uygun önlemler alacaktır.

Kaçış ve kurtarma araçları

İşveren, bir tehlike anında işçilerin çalışma yerlerini en kısa zamanda ve güvenli bir şekilde terk edebilmeleri için uygun kaçış ve kurtarma araçlarını sağlayacak ve kullanıma hazır bulunduracaktır.

Eğer, grizu patlamasının olduğu bu madende uygun kaçış ve kurtarma araçlarını hazırlamış olsaydı 19 canı kaybetmezdik.

İletişim, uyarı ve alarm sistemleri

İşveren, ihtiyaç halinde yardım, kaçma ve kurtarma işlemlerinin derhal uygulamaya konulabilmesi için gerekli uyarı ve diğer iletişim sistemlerini hazır bulunduracaktır. Gaz ölçüm cihazı ve alarm sistemi etkin bir şekilde kullanılmış olsaydı bu kadar sıkıntı yaşanır mıydı?

Patlama riskine önlem alınmalı

Patlayıcı ortam oluşmasına ve birikmesine karşı gerekli tüm önlemler alınacaktır. Patlama riski bulunan yerlerde, patlayıcı ortamın tutuşmasını önlemek için gerekli tüm önlemler alınacaktır.

Zararlı maddelerin ortam havasına karıştığı veya karışabileceği yerlerde;

a) Zararlı maddelerin çıkışının kaynağında engellenmesi veya

b) Kaynağından emilmesi veya uzaklaştırılması veya

c) Bu maddelerin ortam havasındaki yoğunluğunun azaltılması gibi tedbirler alınarak işçilerin risk altında olması önlenecektir.

Bu önlemlerle ilgili uygulanan sistem, işçilerin risk altında olmasını önleyecek şekilde zararlı maddeleri ortam havasından uzaklaştıracak kapasitede olacaktır.