Lojistik Maliyetlerine İlişkin Düzenleme

Hepimizin bildiği üzere ithalat ve ihracat işlemlerinde lojistik maliyetleri dış ticaret erbabı açısından oldukça önemli bir yer tutuyor. Taşıma, depolama, yükleme, boşaltma ve benzeri bir çok unsuru kapsayan lojistik işlemleri dış ticaret yapan işletmelerin maliyetlerini etkileyen önemli bir unsur. Özellikle ihracata ve döviz girdisine dayalı büyüme modeli benimseyen Türkiye gibi ülkeler bakımından lojistik maliyetlerin en aza indirilmesi, ihraç fiyatları için rekabet avantajı elde edilmesi ve böylece ihracat gelirlerinin arttırılması anlamını taşımakta.

Lojistik Performans İndeksi (LPI)

Lojistik performans indeksi, Dünya Bankası tarafından ülkelerin lojistik alanındaki performanlarını ölçen uluslararası bir gösterge. Bu gösterge de ülkelerin dış ticaret işlemlerini gerçekleştirirken, zamanlama, gümrük işlemleri, altyapı, izleme ve takip gibi çeşitli parametreleri dikkate alınmak suretiyle bir sıralama yapılmakta. Ülkemiz 2016 yılı lojistik performans indeksine göre 160 ülke arasında 3,42 puan ile 37. sırada bulunuyor. Listenin üst sıralarına baktığımızda ise Almanya, Hollanda, Lüksemburg ve İsveç gibi gelişmiş ülkelerin bulunduğunu görüyoruz. Her ne kadar sıralama itibariyle kötü bir noktada bulunduğumuz söylenemez ise de daha bu alanda yol almamız gereken çok mesafe olduğu da ortada.

Lojistik Maliyetleri ile İlgili Düzenleme

İşte tam da bu noktada 10.03.2018 tarihli 30356 sayılı Resmi Gazete’de Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair 7099 sayılı Kanun yayımlandı. Kanunun bazı maddeleri 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 218 ve 241’inci maddelerine ilişkin yeni düzenlemeler içermekte. Söz Kanunun 12’inci maddesi ile Gümrük Kanunu’nda Liman ve Antrepo işleticilerine yönelik hükümleri düzenleyen 218’inci maddesine; “Türkiye ile diğer ülkeler arasında deniz ve havayolu ile yapılan eşya ve yolcu taşımalarında yararlanılan deniz ve havalimanlarını işleten kuruluşlar ile geçici depolama yeri işleticileri, gümrüklü sahalarda 26/9/2011 tarihli ve 655 sayılı Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname kapsamı dışında bulunan gümrük iş ve işlemleri ile ilgili tahmil, tahliye, ardiye, saha içi taşıma ücretleri ve benzeri masrafların belirlenen azami bedellerine uymakla yükümlüdür. Bakanlık tarafından azami bedeller belirlenirken özelleştirme uygulamaları çerçevesinde yapılan sözleşmelerde yer alan düzenlemeler dikkate alınır” fıkrası eklenmiş bulunmakta.

Dolayısıyla bundan böyle gümrüklü sahalarda liman, antrepo, geçici depolama veya benzeri yerleri işleten işletici kuruluşlar, gümrük iş ve işlemleri ile ilgili olarak verdikleri hizmetlerde birbirlerinden çok farklı tarife ve fiyatlar uygulamayacaklar. Bu hizmetler ile ilgili olarak Bakanlıkça azami belirlenen azami bedeller içinde kalmak kaydıyla işleticiler dış ticaret erbabından ücret talep edilebilecekler. Bununla birlikte 7099 sayılı Kanun gümrüklü sahalardaki işleticilerin yukarıda getirilen hükme uygun hareket etmemeleri halinde 13’üncü maddesi ile 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun usulsüzlük cezalarını düzenleyen 241’inci maddesine bir yaptırım da eklemekte. Dolayısıyla 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 218’inci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca Bakanlıkça belirlenen azami bedellere uyulmaması halinde her bir işlem için işletici kuruluş nezdinde beş bin Türk lirası usulsüzlük cezası uygulanması öngörülmekte.

Sonuç

İthalat ve ihracat işlemleri yapan firmaların gümrüklü sahalardaki lojistik maliyetlerinde her bir lokal liman veya gümrüklü sahada farklı fiyat tarifeleri ve uygulamaları ile karşılaşmaları yıllardır dile getirilen ve oldukça uzun zaman önce ele alınması gereken bir problemdi. Söz konusu hizmetlere ilişkin ücretler hakkında Bakanlıkça yakın vadede azami bedelleri belirlenmesi, hem dış ticaret yapan işletmelerin operasyonlarında lojistik maliyetlerini daha öngörülebilir kılacak hem de aynı hizmet türleri ile ilgili birbirinden çok farklı uygulamaların önüne geçecektir. Yatırım ortamının iyileştirilmesi amacıyla 7099 sayılı Kanun’da lojistik maliyetlerinin regüle edilmesine yönelik düzenlemelerin bu şekilde okunması gerektiğini değerlendiriyorum. Umarız getirilen düzenlemenin uygulanması Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından sıkı bir şekilde takip edilir ve bu durum ülkemizin lojistik performans indeksinde daha üst sıralara ilerlemesine katkıda bulunur.