Limitet şirket pay (hisse) senetlerinin menkul kıymet olup olmadığı
Limitet şirket pay (hisse) senetlerinin menkul kıymet olup olmadığı ve vergi hukuku karşısındaki durumu
VERGİ PORTALI / Tayfun ERCAN
[email protected]
6102 sayılı yeni Ticaret Kanunu'nun limitet şirketlere pay senedi çıkarma imkanı tanımasıyla birlikte limitet şirket pay senetlerinin satışında vergilendirme yönünden önemli bir durum ortaya çıkmıştır.
Yeni Ticaret Kanunu ile limitet şirketlere pay senedi çıkarma imkanı getirilmesinin vergisel yönü, sayısı oldukça fazla olan limitet şirket sahiplerini yakından ilgilendirmektedir.
Limitet şirketlere pay senedi çıkarma imkanı getirilmesi, limitet şirket hisselerinin satışının hisse senedi devri şeklinde yapılması durumunda anonim şirketlerde olduğu şekilde iki yıllık süre geçtikten sonra vergilendirilip vergilendirilmeyeceği ve pay devri sırasında hisse senedi varsa devir işleminin katma değer vergisine tabi olup olmadığı tartışmalarını gündeme getirmektedir.
Limitet şirket pay senetlerinin devrinin gelir vergisi karşısındaki durumu
Limitet şirket pay senetlerinin, menkul kıymet olarak kabul edilip edilmeyeceği konusunda sağlıklı bir değerlendirme yapılabilmesi için öncelikle "menkul kıymet" in tanımına bakılması gerekmektedir. 6362 sayılı yeni Sermaye Piyasası Kanunu'nun menkul kıymetin tanımının yapıldığı 3'üncü maddesiyle "menkul kıymet" in tanımında değişiklik yapılmıştır. Yeni Sermaye Piyasası Kanunu'na göre menkul kıymetler, para, çek, poliçe ve bono hariç olmak üzere; paylar, pay benzeri diğer kıymetler ile söz konusu paylara ilişkin depo sertifikalarını, borçlanma araçları veya menkul kıymetleştirilmiş varlık ve gelirlere dayalı borçlanma araçları ile söz konusu kıymetlere ilişkin depo sertifikalarını ifade etmektedir.
Yeni Sermaye Piyasası Kanunu'nda yapılan "menkul kıymet" tanımlamasında para, çek, poliçe ve bonolar açıkça menkul kıymet olarak kabul edilmemesine rağmen limitet şirket pay senetleri bu kapsama alınmamıştır. Ayrıca, "paylar, pay benzeri kıymetler" denilmek suretiyle menkul kıymetin kapsamı genişletilmiştir. Sermaye Piyasası Kanunu'nun lafzından limitet şirket pay senetlerinin de menkul kıymet niteliği taşıdığı sonucuna varılmaktadır ki, bu tür bir yaklaşım, limitet şirket pay senetlerinin devrinin Gelir Vergisi Kanunu'nun mükerrer 80/1'inci maddesinde yer alan istisnadan yararlanacağı sonucuna götürmektedir.
Yeni Ticaret Kanunu'nda anonim şirket pay senetleri "Menkul kıymetler" başlığı altında düzenlenmişken, limitet şirket pay senetleri "Ortakların hak ve borçları" başlığı altında düzenlenmiştir. Ayrıca limitet şirket pay senetleri menkul kıymet olmanın kriterlerini taşımamaktadır. Yeni Ticaret Kanunu'nun limitet şirket pay senetlerine ilişkin madde gerekçelerinde, limitet şirketlerde pay senetlerinin paya devir ve dolaşım kolaylığı sağlamayacağı belirtilmiştir. Bu durum, kanun koyucunun, limitet şirket pay senetlerine menkul kıymet niteliği kazandırma iradesinin olmadığını göstermektedir. Dolayısıyla limitet şirket pay senetlerinin menkul kıymet olmadığı ve hisse devrinin GVK mükerrer md. 80/1'de yer alan istisnadan yararlanamayacağı kabul edilmelidir.
Limitet şirket pay senetlerinin devrinin katma değer vergisi karşısındaki durumu
Katma değer vergisi bakımından ise farklı bir değerlendirme yapılması gerekmektedir. Katma Değer Vergisi Kanunu'nun katma değer vergisi istisnasını düzenleyen 17'inci maddesinin 4-g bendinde menkul kıymet olan anonim şirket hisse senedi ve menkul kıymet olmayan limitet şirket hisse senedi ayrımı yapılmamış, doğrudan "hisse senedi" kavramına yer verilmiştir. Bu bakımdan, limitet şirket pay senetlerinin katma değer vergisi istisnası kapsamına girmesi mümkündür.
Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 17'inci maddesinin 4-g bendinde hisse senetlerinin yanı sıra değerli kağıtların tesliminin de katma değer vergisinden istisna olduğu düzenlenmiştir. Limitet şirket pay senetlerinin, Kanunun tanımladığı tarzda bir pay senedi olmadığı yorumu yapılacaksa dahi bu defa limitet şirket pay senetlerinin en azından kıymetli evrak olarak kabul edilmesi gereği ortaya çıkmaktadır. Dolayısıyla kıymetli evrak niteliğindeki limitet şirket pay senetleri değerli bir kağıt olduğu için bu yönüyle pay senedi devir işlemi, katma değer vergisi istisnasından yararlanmalıdır.
Sonuç
Limitet şirket pay senetlerinin Gelir Vergisi Kanunu'nun mükerrer 80/1. maddesinde düzenlenen istisnadan yararlanması mümkün değilse de Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 17/4-g düzenlenen istisnadan yararlanmalıdır. Ancak, bu değerlendirmeler konuyla ilgili kişisel görüşlerimiz olup uygulamayı içtihatlar, doktrin görüşleri ve mali idarenin yaklaşımı belirleyecektir.