Limited ortaklık genel kurullarında sirküler tipi karar almada iptal davası açma süresi başlangıcı
Prof. Dr. Oruç Hami ŞENER - Ticaret Hukuku Uzmanı
Sermaye ortaklığı niteliğini haiz limited ortaklıkta, karar organı genel kuruldur. Genel kurulda alınan kararlar, genel kurul toplantısına katılmayan, katılan fakat olumsuz oy veren ortakları da bağlar. Ancak genel kurul kararlarına karşı azınlıkta kalan ortaklar savunmasız değillerdir. Onlar (şartları varsa) iptal davası açmak suretiyle genel kurul kararlarının uygulanmasına engel olabilirler.
Limited ortaklıkta genel kurul kararlarına karşı iptal davası açılması bakımından kanun koyucu Türk Ticaret Kanunu’nun (TTK) 622. maddesinde temel bir kural getirmiştir. Bu düzenlemeye göre, TTK’nın anonim ortaklık genel kurul kararlarının iptaline ilişkin hükümleri kıyas yoluyla limited ortaklıklarda da uygulanır. Yani böylelikle kanun koyucu limited ortaklıklarda açılacak iptal davalarının, anonim ortaklıklardaki ilke ve esaslara göre açılmasını ve mahkeme tarafından görülerek karara bağlanmasını istemektedir. Dolayısıyla anonim ortaklıklarda genel kurul kararlarının iptali davasını düzenleyen, TTK 445 ve devamı kuralları limited ortaklıklarda da uygulama alanına sahiptir.
TTK 445/I’de iptal davası açma süresi bakımından kanun koyucu önemli bir hüküm getirmiştir. Bu kurala göre, iptal davasının “karar tarihinden” itibaren üç ay içerisinde açılması gerekir. Burada önemli olan nokta, üç aylık sürenin genel kurul kararının alındığı günden itibaren başlamasıdır. Örneğin 15 Mart tarihinde bir genel kurul kararı alınmışsa, üç aylık süre 15 Haziran tarihinde sona erer. Bu ana kadar genel kurul kararının iptali davası açılması gerekir. Şayet bu süre geçirilirse, artık genel kurul kararının iptali istenemez. Bu açıdan üç aylık dava açma süresi hak düşürücü niteliktedir.
Temel kural bu şekilde iptal davasının “karar tarihinden” itibaren üç ay içerisinde açılması olmakla birlikte, bu hususta bazı istisnalar da yok değildir. Gerçekten de burada önemli bir istisna genel kurulda sirküler tipi karar alma bakımından karşımıza çıkmaktadır. Anonim ortaklıktan farklı olarak limited ortaklıkta ortakların genel kurul olarak toplanması zorunluluğu yoktur. Elektronik ve fiziki genel kurul olarak toplanmadan da, genel kurul kararı alınabilir. TTK 617/IV buna olanak sağlamaktadır. Bu düzenlemeye göre, herhangi bir ortak sözlü görüşme isteminde bulunmadıkça, genel kurul kararları, ortaklardan birisinin gündem maddesi ile ilgili önerisine diğer ortakların yazılı onayları alınmak suretiyle de verilebilir. Bu yolla karar alınmasına “sirküler tipi karar alma” denmektedir. Bu şekilde yazılı oylama yapılması, limited ortaklıklara özgü kollektif iradenin teşkiline yönelik bir usuldür ve toplantı yaparak oy verilmesi yerine, ortakların yazılı oy vermeleri söz konusu olmaktadır.
Limited ortaklıkta sirküler tipi alınan kararlara karşı da iptal davası açılabilir. Gerçi ortak TTK 617/IV’de belirtildiği gibi, sözlü görüşme talep ederek, sirküler tipi karar almayı en baştan engelleyebilir. Ancak ortak herhangi bir sebeple bu yola gitmemiş ve yazılı yapılan oylama sonucunda kanuna, ortaklık sözleşmesine veya dürüstlük kuralına aykırı bir karar ortaya çıkmışsa, ortağın bu karara karşı (olumsuz oy kullanması şartıyla) iptal davası açması olanaklıdır. Fakat üç aylık iptal davası açma süresinin hangi andan itibaren başlayacağına ilişkin olarak TTK’da bir açıklık yoktur. Burada sorunu çözebilmek için sirküler tipi karar alınmasındaki önemli bir özelliğe işaret etmek istiyorum: Gerçekten de, sirküler tipi karar almada oylama sonucunun ortaklara bildirilmesi gerekir. Aksi takdirde genel kurulda alınan karardan ortakların haberdar olmaması gibi bir durumla karşılaşılır. Bunun limited ortaklığın niteliğine ve genel kurulun ortakların karar aldığı bir organ olduğu gerçeğine uygun olmadığı açıktır. İşte sirküler tipi karar almada iptal davası açma süresinin oylama sonucunun ortağa bildirildiği günden itibaren başlayacağını kabul etmek gerekir.
Bu kısa çalışmadan ortaya çıkan sonuçları şöyle özetleyebilirim: Limited ortaklıkta genel kurul kararlarına karşı “karar tarihinden” itibaren üç ay içerisinde iptal davası açılabilir. Ancak genel kurul sirküler tipi karar almışsa, dava açma süresi, oylama sonucunun ortağa bildirildiği günden itibaren başlar.