Lieberman, İsrail ve Türkiye

Kimileri İsrail Dışişleri Bakanı Avigdor Lieberman'ı İsrail'in Saddam'ı olarak niteliyor. Özgeçmişlerindeki benzerlikler (her ikisi de fedailik benzeri işler yaptı kariyerlerinde) bunun sebeplerinden önemsiz olanı. Lieberman geçen hafta Türkiye'yi PKK'yı desteklemekle ve dahası Ermeni diyasporası ile temasa geçmekle tehdit etti. Bunlar Lieberman tarafından yapılan önceki tehditlerine göre oldukça "medeni" olanları. Önceki tehditleri arasında İsrail Meclisindeki Filistin'li milletvekillerinin öldürülmesi ve Mısır'daki Aswan barajının bombalanması da vardı.

İsrail bazen tehdit etmeden sonuca gidiyor. Örneğin, İngiliz vatandaşı olan İsrailli gizli servis üyeleri Dubai'de bir Filistinli'yi otel odasında boğarak öldürmüşler sonra da güvenlik kameralarına gülümseyerek otelden çıkmışlardı. İsrail eski başbakanı İzak Şamir İsrail'in kuruluşu sırasında önemli rol oynayan bir terörist grubun başkanıydı. Bir diğer başbakan olan Ariel Şaron Lübnan'daki Sabra-Şatilla katliamlarında binlerce Filistinli sivilin öldürülmesinde bizzat ana rolü oynamıştı. Dolayısıyla, Lieberman İsrail siyasi arenasının istisnai bir oyuncusu değil; tehditleri de sorumsuzca yapılmış basit iddialara olarak almamak gerekiyor.

Lieberman koyu bir Siyonist. Siyonizm Theodor Herz isimli Avusturya Yahudisi'nin 19. yüzyılın sonlarında bir ideoloji. Amacı Yahudilerin kendilerine tanrı tarafından vaat edildiğine inandıkları "kutsal toprakları" ele geçirerek oraya yerleşmelerini sağlamak. Nitekim, Osmanlı İmparatorluğu'ndan koparılan Filistin toprakları üzerinde bu proje gerçekleşti. Kutsal toprakların sınırları tam olarak belli değil. Bazı yorumlara göre kutsal topraklar bugünkü Türkiye'nin önemli bir bölümünü de içeriyor. Herzl'in  Ermeni Taşnak komitesiyle temas halinde olduğu iddiaları da oldukça güçlü. Yani Türkiye açısından takip edilmesi gereken bir ideoloji Siyonizm.

İsrail küçük bir ülke. Ancak yurt dışında, hem Avrupa hem de ABD'nde önemli bir diasporası var. Bu diaspora İsrail'e önemli bir lobi gücü sağlıyor. Örneğin İsrail'de halk desteği minimal olan Başbakan Netanyahu ABD kongresinde tüm üyelerce ayakta alkışlanabiliyor. İsrail'in ABD'de çok sayıda irili ufaklı lobi kuruluşu var. Bir dönem ABD Türkiye ilişkilerini bu kuruluşların bazılarının yönettiğini söylemek mübalağa olmayabilir. Bu kuruluşlar ordumuz başta olmak üzere Türk asker ve bürokratlarına burslar sağladılar.

ABD'deki İsrail lobisinin başka fonksiyonları da var. İsrail ekonomisi büyük ölçüde AB ve özellikle ABD ekonomilerinin desteğiyle ayakta duruyor. ABD'nden her yıl İsrail'e milyarlarca dolarlık özel ve resmi yardım giriyor. Bunların bir kısmı resmi, bir kısmı değil.

Kısacası, Lieberman bir siyasi ve tarihi hinterlanda sahip bir ideolojinin siyasi uzantılarından birisi; İsrail de dışarıdan destekle ayakta duran  bir ülke. Binlerce insanın katledilmesinde doğrudan rol oynamış  olan Şamir veya Şaron gibi kişiliklerin başbakanlığa kadar yükseldiği bir politik platformun dokuz sivilin ölümünden pişmanlık duymasını ve en  basit ve kolay çözüm olan özür dilemeyi gerçekleştirmesini beklemek zor. Oysa bu çözüm Türkiye tarafından İsrail'e altın tepside sunulmuştu.

Lieberman İsrail'in katmanlaşmış sosyolojisinde itilmiş bir kesim olan Rus Yahudilerini temsil ediyor. Daha da ezilmiş olan ve İsrail'de neredeyse üçüncü dünya şartlarında yaşayan Fataşalar gibi diğer Yahudi grupları ve Yahudi vatandaşların sahip olduğu standart haklara sahip olduklarından pek bahsedemeyeceğimiz İsrail vatandaşı olan Filistinliler kadar olmasa da bu kesimin İsrail politikasında gücü önümüzdeki dönemde de devam edecek.

Ancak, her şeye rağmen Lieberman tipi aşırı politikacıların İsrail siyasasında hayatta kalması zor. Zira İsrail'de yükselen bir sağduyu da yok değil. Filistinlilerin de Yahudiler kadar insan haklarına sahip olması gerektiğini düşünen savunan çok sayıda Yahudi İsrail vatandaşı var. ABD de dahil diğer ülkelerde yaşayan çok sayıda Yahudi'nin de Lieberman tiplemesiyle özdeşleştirilmek istemedikleri belli. Dahası, ABD kongresindeki alkışları pek önemsemeyin orada da Netanyahu/Lieberman yönetimindeki İsrail'den rahatsızlık büyük.