Liderlikte dört nitelik
Ünlü Stanford Üniversitesi İş Yönetimi Okulu’nun bu yılki mezuniyet töreninde konuşmacı, Mary Barra adında 54 yaşında bir kadındı. Bu okullarda konuşma yapacak birisi olarak seçilmek kolay değildir. Başarısını kanıtlamış insanları konuştururlar. Mary Barra da öyle birisi.
Mary Barra, General Motor’un (GM) Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO’su. GM’deki kariyeri, 18 yaşında bir co-op öğrencisi olarak başlamış. Elektrik mühendisi olarak 1980 yılında üniversiteden mezun olmuş. Ve 1990 yılında da Stanford Üniversitesi İş Yönetimi Okulu’ndan mastır derecesi almış. Kariyeri başarılı biçimde gelişmiş ve 2014 yılında CEO, 2016 yılında da Yönetim Kurulu Başkanı olmuş. Ve CEO’luğu, General Motors için tam bir başarı örneği. Şirket 2009 yılındaki sarsıntısından sonraki en büyük kârı geçen yıl 9.7 milyar olarak gerçekleştirmiş. Elektrikli araba imalatında pazardaki bütün rakiplerini geride bırakmış. Anlayacağınız, Mary Barra, başarısını kanıtlamış bir lider.
Barra, Stanford Üniversitesi’ndeki konuşmasında dört liderlik niteliğine değinmiş. Aşağıda bu dört liderlik niteliğini ve benim yorumlarımı bulacaksınız.
1) Lider dinler
Lider, tepedeki, kaptan köşkündeki kişidir. Ufuklara bakarak, gemiye yön verir. Ancak geminin durumunu da bilmelidir. Öte yandan, makine dairesinde çalışanlar, geminin durumunu gemide çalışan herkesten, kaptan dahil, daha iyi bilirler. Güvertedekiler de ufuğu gözlemleyebilir ve kaptanın görmediğini görebilirler. Bu nedenle kaptan, gemideki herkesin sesine kulak vermelidir. Örneğin, gemi bir kayaya çarpıp batmış, sığındıkları adada kaptan mürettebattan birisine soruyor; “Sen de bir şeyler geveliyordun ağzında. Neydi mesele?”. Tayfa: “İlerde kaya var, çarpmayalım” diyordum durumuna düşebilir.
Çevrenizde sadece sizi dinleyen, sürekli size yağ yapan riyakâr insanlar mı var? Yoksa sorgulayan, fikir beyan eden, açık fikirli, dinlemeye değer insanlar mı var?
2) Lider önem verir
Lider, çevresine önem verir, değer verir. Kurumun saygınlığını yüceltmekte liderin payı büyüktür. Saygınlık denen şey karşılıklı sağlanır. Siz çevrenize saygı göstereceksiniz ki, çevre de sizi saysın. Saygının da en önemli göstergesi karşı tarafı önemsemek, ona değer vermektir.
Bu fani dünyada değer verdiğiniz kişi sadece kendiniz mi? Her gün aynaya bakıp, “Gerçekten de kendimi beğenmekte haklıyım” mı diyorsunuz? Yoksa temasta olduğunuz kişileri, konumları, unvanları ne olursa olsun önemsiyor, onlara değer veriyor musunuz?
3) Lider ilham verir
Lider, başında bulunduğu birimi, kurumu bir noktadan alır ve daha ileri bir noktaya taşır. Ancak bunu tek başına yapamaz. Gemisindeki her kademedeki insanlarla yapar. Lider, vizyonunu herkese aşılar. Onlara da içindeki ateşi bulaştırır. Gemiyi daha iyi limanlara götürmek için heyecanlanmalarını sağlayacak ilhamı verir.
Çalışanlarınız “Salla başını, al maaşını” cinsten insanlar mı? Sizin vizyonunuzun ışığını onlarda göremiyor musunuz? Yoksa, her bir çalışanınızı vizyonunuzla aydınlatmış mısınız?
4) Lider çalışır
Bazı şeyleri başarmak için yeteneğe ihtiyaç vardır. Ancak salt yetenek yeterli değildir. Yetenek, bir köşede sergilenecek türden, müzelik bir parça değildir. Ancak kullanılırsa bir anlam ifade eder, bir şeyler yaratır. Alın terinin yerine geçecek bir şey yoktur. Çok yetenekli bir piyanist olabilirsiniz. Ancak konsere çalışmadan, ter dökmeden çıkarsanız sahnede rezil olmanız kaçınılmazdır.
“Ben, liderim; yol gösteririm. Vizyonumla her tarafı ışıl ışıl ederim” deyip yalancı somun pehlivanı gibi ortalıkta mı dolanıyorsunuz? Yoksa atılan her adımda alın teriniz mi var?
Sonuç
Bu makale iki yönüyle önemli. Birincisi, başarılı bir iş kadınını tanıtmak açısından. General Motors gibi bir dünya devinin başında bir kadın var. Kadınları dünyaya kapatan, onları sadece çocuk üreten bir kuluçka makinesi olarak görmek isteyen zihniyete karşı bir güzel örnek. İkincisi de, uygulamadan gelen, başarılı bir liderden alınacak tavsiyelerin değeri açısından.
Bu dört nitelikten hangileri çevrenizdeki liderlerde var? Öz eleştiri yaparsanız, sizde hangileri var?