Kuşak ve Yol yatırımları için “yeşil finansman yol haritası”

İpek Yolu, tarih boyunca sadece tüccarların değil, kültürlerin de yolu olarak, günümüz medeniyetinin oluşmasında önemli bir rol oynadı.

Tarihi İpek Yolu’nu modernleştirerek yeniden hayata geçirmeye hazırlanan Çin, Bir Kuşak Bir Yol adını verdiği bu girişimle, kara ve denizden Batı’ya yönelik bir ekonomik atılım hamlesi başlatıyor.

Bir Kuşak Bir Yol girişimi, dünya nüfusunun yüzde 60'ına ve küresel ölçekteki GSYİH'nin dörtte birine denk gelen bir coğrafyayı kapsıyor. Bu nedenle doğru bir strateji ile, düşük karbonlu ve iklim değişikliğine dirençli bir kalkınmayı destekleyebilecek güçlü bir platforma dönüşebilir.

Kuşak ve Yol girişimine anlaşmalarla bağlı olan yaklaşık 65 ülke bulunuyor. Girişim kapsamında bu ülkelerde 2050 yılına kadar 2 trilyon dolar değerinde altyapı yatırımlarının hayata geçirilmesi planlanıyor. Bu yatırımların karbondan arındırılmaması durumunda ise, Paris Anlaşması’nda belirlenen 2 derece hedefinin hayata geçmesi neredeyse imkansızlaşacak.

Önümüzdeki dönemde hayata geçirilecek yatırımların oluşturacağı iklim riskini fiyatlandırmak, bu yatırımların etkin ve hızlı bir şekilde düşük karbonlu altyapı seçeneklerine evrilmesi için yeterli olmuyor. Bu yetersizliğin ana nedenleri ise enerji altyapısının devlete ait olması, ihracat kredileriyle riskin bertarafı ve ulusal ölçekteki çevre yönetiminin zayıflığı olarak sıralanıyor.

Tsinghua Finans ve Kalkınma Merkezi, Vivid Economics ve ClimateWorks tarafından hazırlanan yeni rapor da bu konuya odaklanıyor ve dünyada yapılan ilk niceliksel çalışma olma özelliğini taşıyor.

Raporda “Kuşak ve Yol Girişimi, girişim dahilindeki ülkelerde yeşil yatırımların hayata geçirilmesi ve finansal sistemlerin temiz enerjiye yönelmesi için önemli bir platform sağlayabilir” vurgusu yapılıyor.

Raporun yazarlarından Tsinghua Finans ve Kalkınma Merkezi kıdemli araştırması Dr. Simon Zadek’in de dediği gibi, ‘’Girişim kapsamında bugün tasarımı ve uygulaması yapılan projeler onlarca yıllık emisyona sebep olacak. Paris Anlaşması’nın hedefini yerine getirebilmek ve 3 derecelik küresel ısınma ihtimalinden kaçınmak için, Kuşak ve Yol Girişimi'ne dahil olan ülkelerde planlanan altyapı yatırımlarının acilen karbondan arındırılması gerekiyor.”

Yatırımcı kararları yerkürenin iklimini kalıcı olarak değiştirebilir

ClimateWorks Vakfı Sürdürülebilir Finansman Programı Direktörü Ilmi Granoff’un dikkat çektiği nokta da önemli. Granoff , “Kuşak ve Yol Girişimi’nin alacağı yatırım kararları, Çin'in ve girişimin diğer ortaklarının izleyeceği kalkınma patikalarını, dolayısıyla yerkürenin iklimini kalıcı olarak değiştirebilir. Bu bilgiyle sahip sermayedarlar, Kuşak ve Yol ülkelerinin, geçmişin yüksek karbona dayalı ekonomisi yerine geleceğin düşük karbonlu sistemlerini geliştirmesinden sorumlu konumdalar. Bu rapor, ihtiyaç duyulan hızlı eylem planının çerçevesini oluşturmaya başlayacak” diyor.

Rapor, 17 önemli Kuşak ve Yol ülkesi için üç kategoride emisyon artış senaryoları oluşturuyor. Bu senaryolar, ‘en kötü senaryo’, ‘işlerin olağan seyrettiği senaryo’ ve ‘ideal senaryo’ olarak adlandırılıyor. Oluşturulan senaryolar, Uluslararası Enerji Ajansı'nın Enerji Teknolojileri Perspektifleri kapsamında geliştirilen 2 Derece Senaryosu’yla karşılaştırılıyor. Buna göre, girişimde yer alan 17 ülkenin 2050'ye kadar izleyeceği farklı kalkınma patikalarının, toplam emisyon projeksiyonlarında önemli bir etkisi olacağı görülüyor. Raporda yer alan"2 derece senaryosu" na, yani işlerin olağan seyrettiği senaryoya göre, Kuşak ve Yol ülkelerinde 2050 yılına kadar emisyonların yüzde 68 azaltılması gerekiyor. Dolayısıyla, yatırımların da bu bakış açısı ile planlanması şart.

İklim değişikliğinin kaderini belirleyecek 5 öneri

Raporda yer alan beş aşamalı ‘yeşil finansman yol haritası’, finansmanın karbonsuzlaştırılmasını büyük ölçekli aksiyonlar için en etkili politika olarak öne çıkarıyor. Kuşak ve Yol altyapı yatırımlarının karbondan arındırılması amacıyla önerilen yeşil finansman yol haritası; politika önerilerini, yatırımcı taahhütlerini ve bunların şeffaflığını, iş dünyasının dönüşümünü ve uluslararası işbirliğini bir araya getiriyor. Raporda yer alan beş aşamalı yol haritası şöyle: