Kurumsal ihtiyaçların tesbiti nasıl yapılmalı?

Geçen hafta kurum ihtiyaçlarının  saptanmasının bir doktorun işinden farkı yoktur noktasından hareketle “Anket dağıtarak bu iş yapılamaz” demiştim. Tıp biliminden hepimiz biliriz. Önce sorunların neden veya nedenleri araştırılır. Buna teşhis diyoruz. Teşhis yapıldıktan sonra İngilizce ‘prognosis’ (Türkçe‘de prognoz kullanılıyor), denilen sorunlar tedavi edilmezse ne olacağının belirlenmesi çalışması yapılır. Bundan sonra da tedavi seçenekleri incelenerek en uygunu hastaya uygulanır. 

İşletmeciler neden bu işi doğru dürüst yapmıyorlar veya yapamıyorlar. Ayıp olmasın yapamıyorlar tezinden hareket edelim. Yapamıyorlar çünkü ellerinde doktorların ellerinde olan modeller yok. Doktorlar anatomi biliyorlar. İşletmecilerin elinde bir şirket nedir onun tanımı bile yok. Doktorların ellerinde yüzlerce ölçümün ‘normalleri’ var anormal ölçümlerin neden olduğunu ve ne gösterdiğini bildiren veri bankaları var. Ölçüm yapacak aletleri var. Yani ellerinde bir paradigma ve ona dayalı aletler var. İşletmecilerin ellerinde ise kerameti kendinden menkul yazarların eseri bölüm pörçük tezler, kısmi bulgular ve genellemeler var. Bir paradigmaları olmadığı için ölçüm yapacak doğru dürüst aletleri de yok. Bu soruna bir çözüm getirelim. 

Önce sorunların nedenlerini saptayacaksınız. Şirketler üçü pazarlamaya, dördü üretime ait yedi alanda sorun yaşayabiliyorlardı. Şirketlerin bu amaçlara ulaşmak için kullanabileceği yedisi pazarlamaya gerisi üretime ait yirmi altı işletme görevi olduğunu da biliyorsunuz. Yani bunların da bir taksonomisi var. O zaman şirket sorunlar yaşıyorsa bu yirmi altı işin bir kısmını veya hepsini doğru dürüst yapamıyor demek olduğunu da biliyorsunuz. Demek ki önce hangi görevlerin doğru dürüst yapılmadığını saptayacaksınız. Bunları bulduktan sonra da onların neden iyi yapılmadığını veya yapılamadığını bulmanız gerekir. Bunların da bir taksonomisini irdelemiştik: Şirket ya yanlış strateji izliyordur veya, beş kaynağını planlamada, tedarik, dağıtım ve denetimde gerekeni yapamıyordur (yani yönetim hataları vardır). İşletme görevleriyle yönetim hatalarını birbirine bağlayabilirseniz işte o zaman teşhis yapmış olursunuz. Yoksa laf salatası olur. Bu taksonomileri hatırlamıyorsanız ve çalışkansanız geçmiş yazıları araştırın. Yok “Hoca bizi uğraştırma” diyorsanız ve iyi tarafıma denk gelirse yollarım. 
Teşhisi koydunuz yani hangi işletme görevinin veya görevlerinin iyi yürütülemediğini ve bunun hangi kaynağın veya kaynakların planlama, tedarik, dağıtım ve denetiminde yapılan yanlışlar nedeniyle olduğunu buldunuz. Şimdi şirket böyle giderse ne olur ona bakacaksınız. Vatana millete çok faydalı önemli bir fırsat mı kaçacak, şirkete ne olacak irdeleyeceksiniz (prognoz). En sonunda eğer sonuçlar gerektiriyorsa bu şirkete ne tür yardım yapılmalı ona karar vereceksiniz (tedavi). Onun için geçen hafta bu iş zor iştir dedim. Devam edeceğiz.

Sağlıcakla kalın