Kurumlar vergisi oranı yüksek mi?

Kurumlar vergisi oranı yüksek mi?

Kurumlar vergisi oranı %20. 2018-2020 dönemini kapsayan üç yıllık bir süre için oran %22 olarak uygulanacak.

Bu oran yüksek mi sorusuna benim cevabım, özellikle %20 oranı için yüksek değil. %22 oranının biraz yüksek olduğu söylenebilir.

Kurumlar vergisi oranı rekabetçi mi?

Kurumlar vergisi oranımız rekabetçi değil. Türkiye’nin yatırımların çekilmesi konusunda rekabet ettiği birçok ülkede kurumlar vergisi oranı bize göre oldukça düşük. Gelişmiş ve bize yatırımların geldiği birçok ülkede uygulanan kurumlar vergisi oranı bize göre daha yüksek. Ancak bu konuda da gidiş olumlu değil. Bu ülkelerin neredeyse tamamında oranlar indiriliyor ve ara hızla kapanıyor. Hatta bazılarında oran bize göre oldukça da aşağıya inmiş durumda.

Türkiye ve diğer ülkelerde oranın seyri

Türkiye 2006 yılından itibaren geçerli olmak üzere kurumlar vergisi oranını %20’ye indirerek önemli bir iş yaptı. Aynı tarihte oran indirimiyle birlikte yatırım indirimi de kaldırıldıysa da, yeni oran o günün koşullarında oldukça rekabetçiydi.

2006’dan bu güne ne oldu diye bakarsak, çok sayıda ülke oran indirimi yaptı. Birçok ülkenin oranı bize göre çok düşük hale geldi, birçok ülke ile bizim lehimize olan oran farkı azaldı. Aşağıda Tablo-1’de seçtiğim bazı ülkelerin 2005 ve 2018 oranları yer alıyor. Tabloda gözükmeyen birkaç ayrıntıyla beraber ifade etmek gerekirse, şunlar söylenebilir:

İngiltere’de 2006 yılında kurumlar vergisi oranı %30’du. 2006’dan bugüne sekiz defa oran indirimi yapıldı. Oran 2008’de %28’e, 2011’de %26’ya, 2012’de %24’e, 2013’de %23’e, 2014’de %21’e, 2015’de %20’ye, 2017’de %19’a indirildi. 2020’de oran %17 olacak. Son derece çarpıcı.
ABD’de oran bu yıla kadar %40’a yakındı. Şimdi % 21. Bir defada çarpıcı bir oran indirimi.
Oran 2006’da Hollanda’da %31.5, İspanya’da %35 idi, şimdi %25.
İtalya’da 2006’da %37.25 iken şimdi % 24.

Düşük oranlı ülkeler

Doğu Avrupa ülkeleri kurumlar vergisi oranlarının en düşük olduğu ülkeler. Bizim kurumlar vergisi oranımız bu ülkelere göre hiç de rekabetçi değil. Bu ülkelerin bir kısmı Avrupa Birliği üyesi, bir kısmı da Avrupa Birliği’ne oldukça yakın. Dolayısıyla rekabet koşullarını etkileyen çok faktör var ama bu ülkelerdeki kurumlar vergisi oranlarının düşüklüğü, rekabet koşullarını ayrıca kötüleştiriyor.

Doğu Avrupa ülkelerinin bazılarında uygulanan kurumlar vergisi oranları aşağıda Tablo-2’de. Tablodan görüldüğü üzere, bazı ülkelerde oran bizim oranımızın yarısı kadar bile değil.

Oranı indirmek vergi gelirlerini artırır mı?

2006 yılında kurumlar vergisi oranı %30’dan %20’ye indi ancak kurumlar vergisi hasılatı oran indirimi ölçüsünde azalmadı. Hatta sonraki yıllarda dikkat çekici bir artış da oldu. Bu veriye bakılarak da zaman zaman oran indiriminin vergi gelirlerinde artış sağladığının görüldüğü söyleniyor. Ancak ben bu konuda yapılmış bir çalışmaya da rastlamadım. Benim, kişisel görüşüm, bunun mümkün olmadığı yönünde.

Kurumlar vergisinin büyük bir bölümü az sayıdaki kurumsal işletme tarafından ödeniyor. Bu verginin gelir vergisi veya katma değer vergisi kadar tabanı geniş değil. Dolayısıyla oran indiriminin vergi hasılasını kısa vadede artırması bence mümkün değil. Bu çerçevede kurumlar vergisi oran indiriminin vergi hasılasını kısa vadede azaltacağını düşünüyorum.

Ne yapılabilir?

Yatırım için, üretim için, uluslararası rekabet için, özetle ekonomik nedenlerle kurumlar vergisi oran indirimini değerlendirmeye ihtiyaç var. Mali disiplin için de bütçe gelirlerinden taviz verilmemesi gerekiyor. Dolayısıyla bir denge çerçevesinde stratejinin belirlenmesi kaçınılmaz. Bana en makul çözüm olarak;

- Öncelikle %22 oranının üç yıl beklenmeksizin %20’ye indirilmesi,

- Başta kararlı bir kayıt dışı ekonomiyle mücadele programının başlatılması ve vergi indirim ve istisnalarının daraltılması olmak üzere gelir artırıcı önlemler alınması,

- Kurumlar vergisi oranının, makul bir süre sonrasında yürürlüğe girmek üzere, psikolojik sınır olan %20’nin altına indirilmesi, buna ilişkin düzenlemenin şimdiden yapılarak orta ve uzun vadeli stratejinin ilan edilmesi,
gözüküyor.

Ülke Kurumlar vergisi oranı Ülke Kurumlar vergisi oranı
2005 (%) 2018 (%) 2005 (%) 2018 (%)
ABD 40 21 İngiltere 30 19
Almanya 38,31 32 İspanya 35 25
Danimarka 28 22 İtalya 37.25 24
Estonya 24 20 Portekiz 27.5 21
Finlandiya 26 20 Rusya 24 20
Hırvatistan 20 18 Slovakya 29 21
Hollanda 31.5 25 Ukrayna 25 18

Ülke Kurumlar vergisi oranı (%) Ülke Kurumlar vergisi oranı (%)
Macaristan 9 Arnavutluk 15
Bulgaristan 10 Romanya 16
Makedonya 10 Slovenya 17
Kosova 10 Hırvatistan 18
Bosna Hersek 10 Ukrayna 18
Litvanya 15 Çek Cumhuriyeti 19
Sırbistan 15 Polonya 19