Kurumlar vergisi beyannameleri verilme zamanları

Bilindiği gibi, gerçek ve tüzel kişilerde vergilendirme dönemi takvim yılıdır. Yıllık beyan esasında vergilendirilen kurumların vergilendirme dönemi, hesap dönemidir. Ancak, kendilerine öze! hesap dönemi tayin edilenlerin vergilendirme dönemi, özel hesap dönemleridir. Özel beyan zamanı tayin olunan gelirlerle ilgili belirleme yapılan Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 26'ncı maddesi gereğince verilen beyannameler ile bildirilen kazançların vergilendirilmesinde, vergilendirme dönemi yerine kazancın elde edilme tarihi esas alınır. Yıllık kurumlar vergisi beyannamesi, kurumun Türkiye'deki iş yerinin veya daimî temsilcisinin bulunduğu yerin; Türkiye'de iş yeri veya daimî temsilcisi olmadığı takdirde yabancı kuruma kazanç sağlayanların bağlı olduğu yerin vergi dairesine verilir.

Yıllık kurumlar vergisi beyannamesi ve özel haller

Bir hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyanname, hesap döneminin kapandığı ayı izleyen dördüncü ayın birinci gününden yirmi beşinci günü akşamına kadar verilir. Tarhiyatın muhatabının Türkiye'yi terk etmesi halinde ise ülkeyi terk etmesinden önceki on beş gün içinde beyannamenin verilmesi gerekir. Dar mükellefiyete tâbi olan yabancı kurumların vergiye tâbi kazancının Gelir Vergisi Kanunu’nda yazılı diğer kazanç ve iratlardan (telif, imtiyaz, ihtira, işletme, ticaret unvanı, marka ve benzeri gayri maddî hakların satışı, devir ve temliki karşılığında alınan bedeller hariç) ibaret bulunması halinde, yabancı kurum veya Türkiye'de adına hareket eden kimse, bu kazançları elde edilme tarihinden itibaren on beş gün içinde, kanunun özel beyan zamanı tayin olunan gelirlerle ilgili beyannamelerin verilme yerlerini belirleyen 27'nci maddesinde belirtilen vergi dairesine beyanname ile bildirmek zorundadır.

Diğer kazanç ve iratlara İlişkin olarak Türkiye'ye bizzat getirilen nakdî veya aynî sermaye karşılığında elde edilen menkul kıymetler ile iştirak hisselerinin elden çıkarılması sırasında oluşan kur farkı kazancına dair hükümler hariç olmak üzere, Gelir Vergisi Kanunu'nda yer alan vergilendirmeme hususundaki istisna, kayıt, şart ve sürelere ait sınırlamalar dikkate alınmaz.
Üçer aylık dönemleri izleyen 2'nci ayın 14'üne kadar geçici vergi beyannamelerinin de (tasfiye dönemleri hariç) verilmesi gerekir. Kurum kazancının hesaplanacağı hesap dönemleri 12 şer aylık dönemlerdir. Takvim yılı veya Maliye Bakanlığı’nın izniyle belirlenen özel hesap dönemidir. Ancak bazı hallerde hesap dönemleri 12 aydan kısa olmakta ve beyan süresi de daha kısa tutulmaktadır; tasfiye ve birleşme hallerinde olduğu gibi.

Tasfiye, devir ve bölünme hallerinde beyanname

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 17-20'nci maddelerinde tasfiye, birleşme, devir, kısmi ve tam bölünme ile hisse değişimi müesseseleri ve vergileme esasları düzenlenmiştir. Bunların her birinde özel beyan süreleri söz konusudur.

Devir halinde beyan

Devirlerde, aşağıdaki şartlara uyulduğu takdirde, münfesih kurumun sadece devir tarihine kadar elde ettiği kazançlar vergilendirilir; birleşmeden doğan kârlar ise hesaplanmaz ve vergilendirilmez:

a) Şirket yetkili kurulunun devre ilişkin kararının Ticaret Sicili'nde tescil edildiği tarih, devir tarihidir. Münfesih kurum ile birleşilen kurum;

- Devir tarihi itibarıyla hazırlayacakları ve müştereken imzalayacakları münfesih kuruma ait kurumlar vergisi beyannamesi ile,

- Devir işleminin hesap döneminin kapandığı aydan kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği ayın sonuna kadar geçen süre içerisinde yapılması halinde, münfesih kurumun önceki hesap dönemine ilişkin olarak hazırlayacakları ve müştereken imzalayacakları münfesih kuruma ait kurumlar vergisi beyannamesini, birleşmenin Ticaret Sicili Gazetesinde ilan edildiği tarihten itibaren otuz gün içinde münfesih kurumun bağlı bulunduğu vergi dairesine verirler.

b) Birleşilen kurum, münfesih kurumun tahakkuk etmiş ve edecek vergi borçlarını ödeyeceğini ve diğer ödevlerini yerine getireceğini münfesih kurumun birleşme sebebiyle verilecek olan kurumlar vergisi beyannamesinin ekinde vereceği bir taahhütname ile taahhüt eder. Mahallin en büyük mal memuru, bu hususta birleşilen kurumdan ayrıca teminat isteyebilir.

Bölünme ve hisse değişimi durumunda beyan

- Tam bölünme

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 19'uncu maddesinin üçüncü fıkrasının (a) bendine göre gerçekleştirilen bölünmelerde, aşağıdaki şartlara uyulduğu takdirde bölünme suretiyle münfesih kurumun sadece bölünme tarihine kadar elde ettiği kazançlar vergilendirilir; bölünmeden doğan kârlar ise hesaplanmaz ve vergilendirilmez:

a) Şirket yetkili kurulunun bölünmeye ilişkin kararının Ticaret Sicili'nde tescil edildiği tarih, bölünme tarihidir. Bölünen kurum ile bu kurumun varlıklarını devralan kurumlar,

- Bölünme tarihi itibarıyla hazırlayacakları ve müştereken imzalayacakları bölünen kuruma ait kurumlar vergisi beyannamesi ile,

- Bölünme işleminin hesap döneminin kapandığı aydan kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği ayın sonuna kadar geçen süre içerisinde yapılması halinde, bölünen kurumun önceki hesap dönemine ilişkin olarak hazırlayacakları ve müştereken imzalayacakları bölünen kuruma ait kurumlar vergisi beyannamesini, bölünmenin Ticaret Sicili Gazetesi'nde ilan edildiği tarihten itibaren otuz gün içinde bölünen kurumun bağlı olduğu vergi dairesine verirler.

b) Bölünen kurumun varlıklarını devralan kurumlar, bölünen kurumun bölünme tarihine kadar tahakkuk etmiş ve edecek vergi borçlarından müteselsilen sorumlu olacaklarını ve diğer ödevlerini yerine getireceklerini, bölünen kurumun bölünme nedeniyle verilecek olan kurumlar vergisi beyannamesine ekleyecekleri bir taahhütname ile taahhüt ederler. Mahallin en büyük mal memuru, bu hususta bölünen kurum ile bu kurumun varlıklarını devralan kurumlardan teminat isteyebilir.

- Kısmi bölünme ve hisse değişimi halinde vergileme

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 19'uncu maddesinin üçüncü fıkrasının (b) ve (c) bentlerinde düzenlenmiş olan kısmi bölünme ve hisse değişimi işlemleri dolayısıyla, bu işlemlerden doğan kârlar hesaplanmayacak ve vergilendirilmeyecektir.

KVK 19'uncu madde hükmüne göre gerçekleştirilen kısmi bölünme işlemlerinde, bölünen kurumun bölünme tarihine kadar tahakkuk etmiş ve edecek vergi borçlarından bölünen kurumun varlıklarını devralan kurumlar da, devraldıkları varlıkların emsal bedeli ile sınırlı olarak müteselsilen sorumlu olurlar.

**********************

Tasfiye beyannameleri

Tasfiye dönemi, tasfiyeye giren kurumların vergilendirilmesinde hesap dönemi yerine tasfiye dönemi geçer. Bilindiği gibi, tasfiye şirket genel kurulu kararının tescil edildiği tarihte başlar ve tasfiye kararının tescil edildiği tarihte sona erer. Tasfiyenin başladığı tarihten takvim yılı sonuna kadar olan dönem ve sonraki her takvim yılı ve tasfiyenin sona erdiği takvim yılı başından tasfiyenin sona erdiği tarihe kadar olan dönem bağımsız birer tasfiye dönemi sayılır.

Tasfiye beyannameleri tasfiye memurları tarafından, tasfiyenin bittiği son dönem hariç, her bir tasfiye dönemini izleyen yılın nisan ayının 1-25'inci günlerinde (normal yıllık beyannameler gibi) verilir. Ancak, tasfiyenin bittiği son döneme ilişkin kurumlar vergisi beyannamesi tasfiyenin sonuçlandığı tarihten itibaren otuz gün içinde verilir.

Birleşmelerde beyanname

Bir veya daha fazla kurumun diğer bir kurumla birleşmesi durumunda, birleşme sebebiyle varlığı sona eren kurumların birleşme karının hesaplanması ve beyanı için Kurumlar Vergisi Kanunu’nun tasfiye hükümleri uygulanacaktır. Birleşmede tasfiye kârı yerine birleşme kârı kavramı geçecektir. Birleşme tarihine kadar birleşen kurumda ortaya çıkan faaliyet kârı ile birlikte değer artışlarının da vergiye tabidir.

Birleşme birden fazla yıl sürmüşse, tasfiyede olduğu gibi her bir birleşme dönemi (sonuncu dönem hariç) sonunu izleyen yılın nisan ayının 1-25'inci günlerinde kurumlar vergisi beyannamesi verilecektir. Birleşmenin gerçekleştiği sonuncu dönemin beyannamesi ise birleşmenin gerçekleştiği tarihten itibaren otuz gün içinde verilecektir.

Ayrıca, KVK’nın tasfiyeye ilişkin hükümlerine göre tasfiye memurlerına düşen sorumluluk ve ödevler birleşme halinde birleşilen kuruma ait olacaktır.