Kuru yemiş toptan teslimlerinde KDV sorunu çözüldü

Bilindiği üzere; mal ve hizmetlere uygulanacak KDV oranları, KDV Kanunu’nun 28’inci maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak Bakanlar Kurulu tarafından belirlenmektedir. Bu yetkiye dayanılarak yayımlanan 2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesi ile yapılan belirlemeye göre, kararname eki I sayılı listede yer alan teslim ve hizmetler için %1, II sayılı listede yer alan teslim ve hizmetler için %8, bu listelerde yer almayan vergiye tabi işlemler için %18 oranında KDV uygulanmaktadır.

2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’na ekli I Sayılı Listede “Kuru üzüm, kuru incir, kuru kayısı, ceviz, fındık, antep fıstığı, çam fıstığı, yer fıstığı, kestane, leblebi, ayçiçeği çekirdeği, kabak çekirdeği” olarak ismen sayılan ürünler, 25 ve 60 Seri Nolu KDV Sirkülerlerinde belirtildiği gibi “kuruyemiş” olarak tabir edilen ürünlerdir.

Kuruyemişlerin bir kısmı, KDV oranlarının belirlendiği 2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’na ekli I Sayılı Listede “Kuru üzüm, kuru incir, kuru kayısı, ceviz, fındık, antep fıstığı, çam fıstığı, yer fıstığı, kestane, leblebi, ayçiçeği çekirdeği, kabak çekirdeği” olarak ismen sayılmakta, keza aynı kuruyemişler, atıf yapılan Gümrük Giriş Tarife cetvellerindeki istatistik pozisyonları kapsamına girmesi nedeniyle II Sayılı Liste’de de yer almaktadır.

Söz konusu kararnamede I Sayılı Liste’deki ürünlerin toptan satışları için %1 KDV oranı, perakende satışları için de %8 KDV oranı uygulanacağı belirtilmiştir. II Sayılı Liste’nin altında yapılan açıklamada ise; “Bu bölümdeki malların I Sayılı Liste’de de yer alması halinde, I Sayılı Liste’de belirlenen oranlar uygulanır “ ifadesi yer almıştır.

60 Seri Nolu KDV sirkülerlerinde belirtildiği üzere; Kararname eki I Sayılı Liste’nin 1’inci sırasında yer alan kuruyemişlerin şeker, soya veya benzeri maddelerle “kaplanarak” satışa sunulması halinde %8 oranında KDV uygulanacaktır. Çeşitli kuruyemişlerin karıştırılarak satışa sunulması halinde ise, bu karışım içinde yer alan en yüksek orana tabi olan kuruyemişin oranının uygulanması gerekmektedir.
Kuruyemiş ve kuru meyveler her hangi bir işlemden geçirilmeden satılabildiği gibi, kuruyemişler ağırlıklı olarak, bozulmalarını önlemek, tazeliğini korumak ve raf ömrünü uzatmak için cinsine göre kuru kavurma (fırınlama), fritöz ile yağlı kavurma, tuz ile salamura etme, soslama gibi ürün niteliğinde değişikliğe neden olmayacak işlemlerden geçirilerek de satılmaktadır. Kuruyemişlerin gördükleri bu işlemler aşağıdaki gibi özetlenebilir:

1. Kuru kavurma (Fırınlama): Ürünlerin nem oranını azaltarak raf ömrünü uzatmak ve lezzet katmak amacıyla kuruyemiş sektörüne özel üretilmiş fırınlarda yüksek ısıyla kavurma yapma. Bu işlem sırasında müşteri taleplerine göre tuz, sos (baharat) ve bitkisel yağ da kullanılabilir. Ürün niteliğini değiştirmeyen bir işlemdir.

2. Fritöz ile yağlı kavurma: Ürünlerin kuruyemiş sektörüne özel üretilmiş fritöz ya da kızartma ünitelerinde bandı adı verilen makinelerde yüksek ısıda yağda kavrulması veya bant üzerinden geçirilmesi suretiyle kavrulması. Ürün niteliğini değiştirmeyen bir işlemdir.

3. Tuz ile salamura etme: Kuru veya yağlı kavurma öncesi ürünlerin tuzlu suda belli bir süre dinlendirilmesi. Ürün niteliğini değiştirmeyen bir işlemdir.

4. Soslama: Ürünlerin kuru veya yağlı kavurma öncesinde veya kavurma bitiş esnasında, üstlerine çeşitli baharat karışımlarının püskürtülerek karıştırılması. Bu işlem sırasında herhangi bir kaplama işlemi uygulanmamaktadır. Ürün niteliğini değiştirmeyen bir işlemdir.

Yukarıda belirtilen işlemlerden geçen kuruyemişlerin niteliklerinde değişiklik olmadığı gibi, içinde bulunan yağ, tuz, sos (baharat) oranları da yok denebilecek seviyelerde (%1ila %3 arasında) olmaktadır.

Öte yandan, kuruyemişler kaplanarak da satışa sunulabilmekte olup, bu işlem de aşağıdaki gibi tanımlanabilir:

Kaplama: Ürünlerin üretim süreçlerinde hem şekilleri hem de tat ve niteliklerini değiştirecek şekilde müşterinin tercihine göre çeşitli kaplama malzemeleriyle kaplanması. ‘Kaplamalı ürünler’ üzerlerinin kaplandığı kaplama malzemesinin adıyla anılmaktadır (çikolata kaplamalı, soya kaplamalı, susam kaplamalı, şeker kaplamalı, ballı, cips kaplamalı yer fıstığı ve leblebi vb.). Bu ürünlerin üretim süreçlerinde hem şekilleri hem de tat ve nitelikleri değişmektedir.

60 nolu KDV sirkülerinde; kararname eki I Sayılı Liste’nin 1’inci sırasında yer alan kuruyemişlerin şeker, soya veya benzeri maddelerle “kaplanarak” satışa sunulması halinde %8 oranında KDV uygulanacağı ifadesi; daha sonraki tarihlerde konuyla ilgili olarak verilen kuruyemişlere ilişkin muktezalarda farklı yorumlanmış ve “katkı maddesi içeren” ya da “çiğ olmayan” kavrulma işlemine tabi tutulmuş kuruyemişlerin toptan teslimlerinde de %8 oranının uygulanması gerektiği belirtilmiştir.

Bu türdeki muktezalarda yer alan görüşlerin de etkisiyle, kuruyemiş sektöründe toptan teslimlerde ve ithalatta uygulanması gereken KDV oranları konusunda farklı uygulamalar gözlenmeye başlamıştır.

Konuyu ilettiğimiz başta Gelir İdaresi Başkanlığı Daire Başkanı Sayın Mehmet Arabacı ve diğer Gelir İdaresi yetkilileri konuya ciddiyetle yaklaşmış ve sektör temsilcilerini de dinleyerek, daha önce verilmiş muktezalardaki yanlış anlamalara meydan veren görüşleri düzelterek, verdikleri yeni muktezalarla soruna çözüm getirmişlerdir.

Verilen yeni muktezalara göre; kuruyemişlerin çikolata, şeker, soya veya benzeri maddelerle “kaplanarak” satışa sunulması halinde toptan teslimlerinde %8 KDV oranı uygulanacak olmasına rağmen, kuruyemişlerin, kuruyemiş olma vasfını değiştirmeyecek nitelikteki “kavurma” ve “zarının soyulması” işleminde olduğu gibi, “tuzlanması” işleminde de kuruyemişin niteliğinde bir değişme olmaması kaydıyla, bu kuruyemişler 2007/13033 sayılı BKK eki I Sayılı Liste’nin 1’nci sırası kapsamında değerlendirilecek ve bunların ithal veya toptan tesliminde %1 oranında, perakende teslimlerinde ise %8 oranında KDV’ye tabi tutulması gerekecektir. Bunların paketlenerek satılması da uygulanması gereken KDV oranını etkilemeyecek, değiştirmeyecektir.

Bu vesileyle, Sayın Mehmet Arabacı nezdinde Gelir İdaresi Başkanlığı’nı, konuyu açıklığa kavuşturarak, sektörde yaşanan karmaşaya son vermeleri nedeniyle yürekten kutlar, sektör temsilcilerinin teşekkürlerini iletirim.