Kurtarma paketleri;

Barış SÖZEN/ Ak Yatırım

2007 yılının ortasında kendisini iyice hissettirmeye başlayan ayı piyasası bütün bu süre boyunca bizlere zaman zaman olumlu beklentiler yarattı. Her seferinde acaba piyasadaki olumsuz havanın sonu bu mu dedik. Bu beklentiler başlangıçta piyasanın kendi dinamikleri içerisinde oluşan piyasa içi çözümler idi. Örneğin Bear Stearns veya Lehman Brothers iflasları gibi. Ama zaman ilerledikçe çözüm beklentileri daha fazlasıyla devletlerden veya hükümetlerden beklenilmeye başlandı. Aslında bu algılamadaki farklılaşma durumun ne kadar kritik ve tatsız olduğunun da bir nevi göstergesi idi. Artık piyasa kendi dinamiklerinin içerisinde çözüm üretilmesi daha büyük ekonomik problem doğurabilme tehlikesi ile daha devletçi ve müdahaleci çözümlere yönelindi. Problemin büyüklüğünün kavranılması konusunda Amerika'da özellikle üst düzeyde bir zafiyet yaşanmasına rağmen ilerleyen zamanlarda Avrupa'ya oranla daha hızlı davranıldı. Fakat artık piyasanın eski neşesi kaçmıştı. Artık kredi tıkanmasının önüne geçmek için her türlü önlemin alınacağına dair açıklamalar gelse bile piyasalar artık bütün işlemlerde kuşkucu ve tedirgin davranıyor ve belli küçük bir oranın üstünde risk almaktan kaçınıyor. Para kazanmaktan çok parayı koruma amaçlı işlemler yapıyor. Peki bu isteksizlik ve ürkekliğin bir anda herhangi bir paketle atlatılması söz konusu olabilir mi?

Öncelikle şu konunun altının çizilmesi önemli; Amerika hükümeti tarafından yapılan toplam "kriz harcamaları" şu ana kadar 2.7 trilyon dolara ulaşmış durumda. Toplam ekonomisi 13-14 trilyon arasında olan bir ekonomi için büyük bir rakam. Fakat diğer yanda, bu krizin toplam servet üstünde yarattığı net servet etkisinin 30 trilyon civarında olduğunu düşünürsek, paketin büyüklüğü ve önemi görece olarak azalmakta. Kredi mekanizmasının aynı işlekliğe kavuşması halinde bile bu paket ile verilecek olan kaynak ancak eski servet seviyesine ulaşılabilir. Bununla beraber özellikle türev enstrümanlardan doğan net zarar rakamı konusunda bir rakam elimizde yok, bilinen 600 trilyon civarında türev enstrümanın piyasada dolaşımda olduğu. Obama hükümeti ile beraber gelmesi beklenen 800 milyarlık paket ile ayı piyasasının sonuna geldiğimiz konusunda iyimserlik oluştuğu şu dönemde belki de en iyisi paketlere bel bağlayarak risk almak yerine gerçekten ayı piyasasının bittiğini gördüğümüz güne kadar daha defansif pozisyonlarda kalmak, çünkü ayı piyasalarına veya boğa piyasalarına dışardan müdahaleler, ancak nihai sonucu geciktirir.