Küresel riskler artıyor
ABD'de yaşanan afaki borç tartışması sona erdi. Obama, anlaşma sağlandıktan sonra yaptığı açıklamada; "Amerika temerrüde düşmekten kurtuldu" ifadesini kullandı. Bir ABD Başkanı bu kadar yanlış konuşamaz. ABD Baskanı'nın popülaritesi giderek düşüyor. Obama'dan büyük beklentileri olan Amerikalı arkadaşlarım, tam bir hayal kırıklığı yaşadıklarını söylüyorlar. 2012'deki başkanlık seçimlerinde, Obama'nın işi zor gözüküyor.
Geçen hafta da belirttiğim gibi; ABD, borçlarını ödeyememe durumuna düşmez. Borçları, istediği zaman basabileceği Dolar cinsinden olduğu için, temerrüt olayı yaşanmaz. ABD; bir şahıs, bir işletme, bir AB ülkesi değil. Şahıslar, işletmeler, AB ülkeleri para basamazlar. Sadece kullanırlar. Bu nedenle temerrüde düşebilirler. Aslında; rezerv paranın sahibi olan ABD'ye, bence kredi notu bile verilmemesi gerekir.
Yakın geleceğe ışık tutmaya çalışırsak; borç tavanı anlaşmasının ABD ekonomisine bir katkısı olmaz. Son üç yıldır yaşanan bilanço resesyonu, önümüzdeki 12 ayda da sürer. Özel sektör, son on yılda biriktirdiği borçları ödemeye devam eder. Özel sektörün, ekonomik büyümenin lokomotifi olması düşük bir olasılık gibi duruyor. ABD ekonomisi cari açık veriyor. Özel sektör harcamaları düşük seyrediyor. Devlet yeterli miktarda harcama yapmıyor. Ekonomik büyüme için, birilerinin harcama yapması gerekiyor. Bilanço resesyonu yaşanırken cari açık devlet tarafından dengelenmezse, ekonomi zorlanır. ABD ekonomisini parlak günler beklemiyor. Son dönemde açıklanan makro veriler de bunu gösteriyor.
Ekonomik verilerdeki bozulma sadece ABD'de yaşanmıyor. Euro bölgesi ve Çin'den gelen veriler de iyi sinyaller vermiyor. Küresel ekonomilerde riskler devam ediyor. Lehman Brothers 2008'de battıktan sonra, büyük ekonomiler beraber hareket etmişlerdi. İşler yine kötüleşmeye başlarsa, eş güdüm bu kez daha zor olabilir.
Küresel risklerin arttığı bir ortamda, piyasalarda para kazanmak da güçleşiyor. İsviçre Frangı(CHF) ve Japon Yeni(JPY) son iki yıldır; altın ve gümüş çok daha uzun süredir favori yatırım araçlarım. Bu finansal varlıkların portföyde bulunması gerektiğini vurguluyorum. Son dönemdeki en iyi performanslar da bu para birimlerinden geldi. Bu noktada; kullandığım "para birimi" ifadesi sadece gümüş icin tartışılabilir. Teorik olarak; dünyada 1 milyar onsluk gümüş var. Bunun değeri 40 milyar Dolar. Bu kadar az miktarda olan bir varlığı, para birimi olarak kabul etmek kolay değil. Altın ise, piyasalar tarafından kabul görmüş bir paradır.
CHF ve JPY'nin durumları oldukça ilginç gözüküyor. İsviçre Merkez Bankası(İMB), geçen sene EUR/CHF'de 1.50 seviyesini korumak için çok mücadele etti. Başarılı olamadı. 21 milyar Dolar kaybetti. EUR/CHF bu hafta 1.10 seviyesinin de altına sarktı. Büyük merkez bankaları ile ortak bir müdahale gerçeklestirmedikçe, İMB'nin tek başına başarılı olma şansı az. CHF'deki müthiş yükseliş, İsviçre ekonomisine zarar vermeye başladı. İMB ne kadar süre daha tepkisiz kalabilir? Kura müdahaleyi tekrar deneyebilir, ancak başarı şansının düşük olduğu tecrübe ile sabit. Sermaye kontrolleri daha etkili bir yol olabilir. Aynı durum JPY için de geçerli. Deprem sonrasında, G-8 ülkelerinin merkez bankaları ortak bir hareketle JPY'ye müdahale etmişti. Rakam çok düşük olmasına rağmen, adı bile yetti. Spekülatörler geri çekildiler. Kısaca; İsviçre ve Japonya'dan her an bir müdahale gelebilir, fakat koordinasyon olmadıkça bu aksiyonların hedefe ulaşma şansı az.