Küresel ısınma; fırsatlar ve alternatifler
Yenilenebilir enerji ile ilgili yatırımlar, 2022'de, çoğu küresel sermaye piyasasını altüst eden önemli jeopolitik ve makroekonomik ters rüzgarlara rağmen sermaye piyasalarına meydan okuyarak önemli ölçüde artmaya devam ediyor.
ABD ve Avrupa'nın 2050 yılına kadar emisyonları sıfırlamayı amaçlayan politikaları ve küresel ekonomik bağlam zorlu olmaya devam etse de, büyüme bu yıl da devam edecek gibi görünüyor.
Hükümetler, şirketler ve yatırımcılar, enerji güvenliği, satın alınabilirlik ve sürdürülebilirlik hedeflerini destekleme potansiyeli sunan iklim teknolojilerine desteği giderek daha fazla artırdıkça, ivme 2023'te de devam edecek gibi görünüyor. Örneğin Avrupa ülkeleri, birçoğu kısa vadede gaz, kömür ve petrol arzını artırarak Rusya'nın enerji ithalatındaki kesintileri telafi etmeye çalışsa da, yerel yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelik uzun vadeli planlarını hızlandırıyorlar.
İklim teknolojisi, 2050 yılına kadar net sıfır emisyon taahhütlerine ulaşma zorluğunu karşılamak için sermaye akışını serbest bırakacak olan, Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa'daki benzeri görülmemiş hükümet programlarından daha fazla destek alıyor.
Geçen yıl kabul edilen ABD Enflasyon Azaltma Yasası (IRA), iklim değişikliğini azaltmak için 370 milyar dolardan fazla fon ayrılırken; AB Yeşil Mutabakatı, küresel ısınmayı engelleme mücadelesine potansiyel olarak 1 trilyon avrodan fazla kamu ve özel fon ayırıyor.
Bu bilgiler bağlamında, 2030 yılına kadar yıllık yatırımda 9 trilyon ile 12 trilyon dolara ulaşabileceği tahmin edilen bir pazarda yatırımcılar için daha fazla fırsat açılabilir. İklim yatırımı, son dört yılda sermaye oluşumunda patlama yaratan bir büyüme dönemi yaşadı.
Çevresel, sosyal yönetişim ve etki fonlarıyla beraber, 2019'dan 2022'nin sonuna kadar, özel piyasa sermaye yatırımcıları 330'dan fazla yeni sürdürülebilirlik projesi başlattı; Bu fonlarda yönetilen kümülatif varlıklar üç kat artarak 90 milyar dolardan 270 milyar doların üzerine çıktı.
Ayrıca, bu rakamlara kurumsal sermaye bütçelerinde, kamu sermayesi yatırım araçlarında ve kredi fonlarında iklim fırsatları için ayrılan önemli miktardaki sermaye dahil değildir. 2021 seviyelerine göre kabaca yüzde 24 azalan genel özel piyasa hisse senedi hacmine rağmen örneğin yenilenebilir enerjiye yapılan yatırımlar yüzde 7 oranında arttı.
Karşımızda duran en ilginç örnekler ise BP Amerika'nın yenilenebilir doğal gaz sağlayıcısı Archaea Energy'yi yaklaşık 4,1 milyar dolara ve Chevron’un, yine biyoyakıt üreticisi Renewable Energy Group'u 3,15 milyar dolara satın alması oldu. BP, ABD çöplüklerindeki yenilenebilir doğal gaz projelerinin önemli bir geliştiricisi diyebiliriz artık. Bir yandan fosil yakıt satarken öte yandan yenilenebilir enerji kaynaklarına uyumlanmak; yumurtaların tümünü aynı sepete koymamak bu olsa gerek.
Bugün bu ürüne arzdan daha fazla talep var. 2050 yılına kadar biyogaz sektörünün 25 kat büyümesi bekleniyor. Türkiye’nin de biyoyakıt kullanımında daha süratli bir gelişme izleme olanağı mevcut. Çünkü, biyogaza dönüştürülebilecek atık miktarı Avrupa’daki pek çok ülkeden fazla olan Türkiye’de bu potansiyele rağmen çok az sayıda biyogaz tesisi bulunuyor.
Biyogaza sadece hayvansal ve tarımsal atık olarak bakılıyor; ancak ülkemizde sadece yılda 35 milyar TL’lik gıda atığı oluştuğu biliniyor. Hayvansal ve organik atıklardan elde edilen biyogaz, ekonomik ve çevreci özellikleri ile olduğu kadar bölgesel kalkınmaya doğrudan etki eden bir çözüm olarak gösteriliyor.
Biyogaz sağladığı elektriğin yanında yüksek verimli gübre olarak da tarımsal üretime katkı sunuyor. 2021 yılsonu itibarıyla 1.87 milyar dolar olan Avrupa biyogaz pazarının 2025 itibarıyla 6 milyar dolara ulaşacağı öngörülüyor. Avrupa’da halihazırda 17 binden fazla biyogaz tesisi varken, Türkiye’de bu rakam sadece 95. En kısa süreçte ülkemizde fosil yakıtlardan yeni ve sürdürülebilir enerji yatırımlarına dönüşüm fırsatlarına odaklanılması kaçınılmazdır.