Küresel İlkeler Sözleşmesi'nin şartlarına uymayan 66 şirketimiz pro

Birleşmiş Milletler şemsiyesi altında faaliyet gösteren Global Compact (Küresel İlkeler Sözleşmesi) programının yönetim merkezinden  20 Ocak'ta yapılan bir açıklamada daha önce program ilkelerine uyma sözü veren değişik ülkelerden 2048 şirketin 10 temel sürdürülebilirlik prensibine uymamaları nedeniyle sözleşmelerinin iptal edildiği, program kapsamından çıkartıldıkları belirtildi.

Listeden çıkarılan şirketler arasında, Türkiye'den de 66 şirket var. Ki, bunların hemen tamamı önde gelen şirketlerimiz.

Öğrendiğime göre, Küresel İlkeler Sözleşmesi programını Türkiye'de UNDP görevlilerinden  Hasım Doğan temsil ediyor. Küresel İlkeler sözleşmesini imzalayan şirketlerin 5 üyeli yönetim grubunun başkanlığını da Yılmaz Argüden yapıyor..

Bana verilen bilgiye göre bugüne kadar 206 şirketimiz sözleşmeyi imzalamış. Sözleşmesi iptal edilen 66 şirketten sonra, sözleşmesi yürürlükte 160 Türk şirketi kalmış.

Nedir bu "Küresel İlkeler Sözleşmesi" İngilizce adı ile Global Compact denilen örgüt?

Küresel İlkeler Sözleşmesi (Global Compact) insan hakları, iş gücü, çevre ve yolsuzluk konusunda evrensel olarak kabul edilen on ilkeyi sahiplenerek ortak vizyon, amaç ve değerler doğrultusunda çalışmalar yapmayı hedefleyen kurumların oluşturduğu bir girişim.

Birleşmiş Milletler'in önceki Genel Sekreteri Kofi Annan'ın 1999 yılındaki Davos Dünya Ekonomik Forumu'nda iş dünyasının liderlerinden Küresel İlkeler Sözleşmesi'ne destek olmalarını istemesi ile başlayan bu girişim resmi olarak 26 Temmuz 2000'de başladı. 

Merkezinde Birleşmiş Milletler'e bağlı altı kuruluş (BM Kalkınma Programı, BM Sanayi Kalkınma Örgütü, Uluslararası Çalışma Örgütü, İnsan Hakları Komisyonu Ofisi, BM Çevre Programı, BM Uyuşturucu ve Suç Ofisi) olan bu girişimde iş dünyasın, sivil toplum kuruluşları ve üniversiteler yer alıyor. 

Bugün dünyanın 132 ülkesinden  sözleşmeyi imzalayanlar ile dünyanın en geniş kapsamlı kurumsal sivil vatandaşlık girişimi olarak kabul ediliyor.

Küresel İlkeler Sözleşmesi'nin on ilkesi insan hakları konusunda Evrensel İnsan Hakları Bildirgesi'nden, iş gücü konusunda Uluslar arası Çalışma Örgütü'nün Çalışma Hakları ve Temelleri Bildirgesi'nden, çevre konusunda Çevre ve Gelişme Rio Bildirgesi'nden ve yolsuzluk konusunda Birleşmiş Milletler Yolsuzlukla Mücadele b-Bildirgesi'nden yararlanılarak belirlenmiş.

İnsan Hakları:

İlke 1: Tüm kuruluşlar evrensel insan haklarının korunmasına destek olmalı, saygı göstermeli ve

İlke 2: kendi kuruluşlarının insan hakları ihlaline karışmamasını sağlamalıdır.

Çalışma:

İlke 3: Tüm kuruluşlar çalışanların örgütlenme özgürlüğünü ve toplu sözleşme haklarının etkin bir şekilde tanınmasını desteklemelidir;

İlke 4: her türlü zorlayıcı ve baskı altında çalıştırmayı engellemelidir;

İlke 5: çocukların çalıştırılmasının etkin bir şekilde ortada kaldırılmasını sağlamalıdır; 

İlke 6: işe alma ve çalışma süreçlerinde ayrımcılığın önlenmesini sağlamalıdır.

Çevre:

İlke 7: Kuruluşlar çevre ile ilgili konularda önceden önlem alınmasını sağlayacak yaklaşımları desteklemelidir;

İlke 8: daha geniş çevre sorumluluğunun yaygınlaştırılması için girişimlerde bulunmalıdır;

İlke 9: çevre dostu teknolojilerin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılmasını desteklemelidir.

Yolsuzlukla Mücadele:

İlke 10: Tehdit ve rüşvet dahil her türlü yolsuzluğa karşı çıkılmalıdır.

Küresel İlkeler Sözleşmesi bu ilkelerin uygulanıp uygulanmadığını kontrol eden, uygulanmasını zorlayan veya ölçen bir denetim teşkilatına sahip değil. Sözleşmeyi imzalayanlar her 2 yılda bir rapor veriyordu.Şimdi yıllık rapor zorunluluğu var.Gönüllü olarak katılan kurum ve kuruluşların şeffaflık ve toplum önünde cevap verebilme özelliklerine dayanarak bu ilkeleri paylaşmaları ve bu doğrultudaki çalışmalara destek olmaları bekleniyor.

Üzücü olan gönüllü olarak sözleşmeyi imzalayan önde gelen Türk şirketlerinin verdikleri söze  uymamaları nedeniyle sözleşmelerinin iptal edilmesidir.