Küresel ekonomi neden halen ayak sürüyor?
Sözler, tutulmak içindir. 11 yıl önce ABD’nin önünde dev gibi duran bir konut finansman sistemi (mortgage) bilmecesi vardı. Çözüm kısa vadeli faizleri yeterli bir süre çok düşük seviyede tutup, uzun vadeli faizlerin cazibesi korundu. Yatırım ortamını harekete geçmesi istendi. Bugün için, çok şeyin başarıldığını söyleyebiliyoruz.
Önce sistemik ölçekli küresel krizden çıkış için başarılabildiklerimize bakalım. Büyüme 2018 yılı için dünya genelinde yüzde 3.0-yüzde 3.5 seviyesine geldi. ABD yüzde .2.25-yüzde 2.75, Euro Bölgesi yüzde 2.0-yüzde 2.5, Japonya yüzde 1.0-yüzde 1.5, İngiltere yüzde 1.25-yüzde 1.75, Çin yüzde 5.75-yüzde 6.5. Ayrıca Brezilya, Hindistan, Rusya, Meksika gelişmekte olan ülkeler grubu ortalaması yüzde 4 ve Türkiye yüzde 4 büyüme öngörülerine sahip oldular. Sistemik etkinlikteki bir kriz, dünya ekonomisi için bir kör düğümdür. Çözüm de küresel bir takım çalışmasıyla olmalıdır. Nitekim öyle de olmuştur. Her zamanki gibi, kriz merkezi FED yakından izlendi. BOJ, ECB ve Çin Merkez Bankası gevşek para politikası uyguladılar. Çünkü kriz, güven olgusunu tarumar etmişti. Bunu geri kazanabilmek de merkez bankalarına düşüyordu elbette. Bankalar eş zamanlı ve eş zamansız miktarsal gevşetmeler de yapmış olsalar, enflasyonu yeterli bir düzeye yükseltip orada istikrara kavuşturamamışlardır. Mesela bizim için enflasyon istikrarsızlık içinde yürüyor. yüzde 8.85 Türkiye enflasyon tahminini ayrı bir yere koyarsak, 2018 için çekirdek enflasyon; ABD’de yüzde 2’nin üzerinde, Euro bölgesinde yüzde 1, İngiltere’de yüzde 2, Japonya’da yüzde 1, Çin’de yüzde 2.5, Brezilya, Hindistan, Rusya, Meksika ortalamasında yüzde 4.1 olarak şekilleniyor.
Son 11 yılın dünya ekonomisinde güven bunalımı kısmen aşıldı. Tamamen ortadan kalkamadı. FED’in 2018 faiz artışı öngörüsüne, 3 artış girmiş durumda. Ancak küresel ölçekli dünya ekonomisinde büyüme, istenen düzeyli değildir. Düşük enflasyon desflasyonist baskıları gizleyemiyor. Tüketim ve yatırım ortamı iyileşti. ABD (2Y-10Y) hazine bonosu devlet tahvili spreadı/farkı hızla daralmakta. Yani faizler kısa vadede artarken uzun vade halen düşüyor. Ekonominin mevcut dinamizmi korunmak isteniyor. Peki küresel ekonomi neden halen ayak sürüyor?
1. Küresel güven ortamı tam olarak sağlanmak istenmiyor.
2. Bölgeler arası ticaret savaşları, kur savaşları, enerji savaşları kazananı olmayan bir kör döğüşüne dönüşüyor.
3. Çin Denizi ve Ortadoğu Bölgesi, jeopolitik gerginliği yüksek düzeyli tutuyor.
Para politikalarında küresel eş zamanlık her stratejinin üstüne yerleşiyor. Her bölge kendi zamanlamasına öneme verdikçe, “örs olanlar sabit duramıyor, çekiç olanlar da zamanında vuramıyor. Konjonktürel başkalaşım dönüşümü; dönüşüm, evrilmeyi getiriyor...