Kurban bağışı vergi matrahından indirilebilir mi?
Dr. Numan Emre ERGİN - YMM
Paranın olduğu yerde verginin olmaması beklenemez ve vergi hayatın birçok yerinde olduğu gibi dini vazifelerin yerine getirilmesinde de hayatımızın içinde. Kurumların (şirketlerin) kurban kesip kesemeyeceği tartışmasını ilahiyatçılara bırakıp, açıklamalarımı gerçek kişiler açısından yapacağım. Ancak aşağıda aktaracağım düzenlemelerin kurumlar vergisi mükellefleri için de mevcut olduğunu belirtmek isterim (bkz. Kurumlar Vergisi Kanunu md. 10).
Gelir Vergisi Kanunu’nun Diğer İndirimler başlıklı 89. maddesinde, gelir vergisi mükelleflerinin gelir vergisi beyannamelerinde matrahtan indirim yapabilecekleri unsurlar sayılmıştır. Bu indirimlerden bir kısmı yapılan kurban bağışlarının matrahtan indirilmesine imkan vermektedir. Bu kapsamda; kurban bağışlarının aşağıda belirtilen şartlarda yapılması durumunda, bu bağışların vergi matrahından indirimi mümkündür.
a) Kamu yararına çalışan dernekler Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıflara yıllık toplamı beyan edilecek gelirin %5'ini (kalkınmada öncelikli yöreler için %10'unu) aşmamak üzere, makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımlar;
b) Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere bağışlanan okul, sağlık tesisi ve yüz yatak (kalkınmada öncelikli yörelerde elli yatak) kapasitesinden az olmamak üzere öğrenci yurdu ile çocuk yuvası, yetiştirme yurdu, huzurevi, bakım ve rehabilitasyon merkezi ile mülki idare amirlerinin izni ve denetimine tabi olarak yaptırılacak ibadethaneler ve Diyanet İşleri Başkanlığı denetiminde yaygın din eğitimi verilen tesislerin ve Gençlik ve Spor Bakanlığı’na ait gençlik merkezleri ile gençlik ve izcilik kamplarının inşası dolayısıyla yapılan harcamalar veya bu tesislerin inşası için bu kuruluşlara yapılan her türlü bağış ve yardımlar ile mevcut tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yapılan her türlü nakdî ve aynî bağış ve yardımların tamamı;
c) Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığı’nca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin maliyet bedelinin tamamı;
d) Cumhurbaşkanı’nca başlatılan yardım kampanyalarına makbuz karşılığı yapılan ayni ve nakdî bağışların tamamı;
e) İktisadi işletmeleri hariç, Türkiye Kızılay ve Türkiye Yeşilay Cemiyeti’ne makbuz karşılığı yapılan nakdi bağış ve yardımların tamamı.
Bağış ve yardımın nakden yapılmaması halinde, bağışlanan veya yardımın konusunu teşkil eden malın kayıtlı değeri, yoksa Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre Takdir Komisyonu’nca tespit edilecek değeri esas alınır. Bu durumda, kurban bağışı nakdi olarak değil de kurbanın satın alınıp bağışlanması şeklinde yapılacaksa, kurbanı satan kişiden bir belge (fatura, gider pusulası vb.) alınması bağışın değerini tespit etmek açısından önemli olacaktır.