Kur aralıkta yatay seyretti, yıllık TÜFE yüzde 11.5'te kalabilir
Bizde fiyatlar temelde iki nedenle döviz kuruna çok bağlı seyrediyor.
Birincisi enerji ithalatımız çok yüksek. Petrolün, doğalgazın fiyatı değişmese bile döviz kurundaki dalgalanma yurtiçi fiyatları anında etkiliyor. Olumlu ya da olumsuz...
İkincisi sanayimiz ithalata bağımlı. Ara mal ve hammaddede dışa bağımlılığımız yüksek. Bu da aynı enerjide olduğu gibi döviz kurunun etkisini çok artırıyor.
2017’nin aralık ve yıllık enflasyonunu öğrenmemize bir gün kaldı. Türkiye İstatistik Kurumu yarın saat 10.00’da TÜFE ve Yİ-ÜFE’de aralık ve dolayısıyla yıllık gerçekleşmeyi açıklayacak.
Öyle görünüyor ki, yarın yapılacak açıklamada kasım sonunda dile getirilen tahminlerden daha iyi bir tablo görme olasılığımız güçlü.
Bunda en büyük etken, girişte vurguladığımız döviz kuru etkisi. Ay ortalaması olarak ekim ayında 3.66 düzeyinde gerçekleşen dolar kuru, kasımda 3.88’e fırlamış ve yüzde 6 artmıştı.
Aynı şekilde euro kuru da 4.31’den 4.55’e çıkarak yüzde 6’ya yakın artış göstermişti.
Ama kur artışı aralıkta durdu. Doların kasımda 3.88’e tırmanan ay ortalaması, az da olsa gerileyerek aralıkta 3.85’e indi. Euro ise aralıkta 4.55 ile kasımla aynı düzeyde gerçekleşti.
Bir dolar ve bir eurodan oluşan sepet ise ekimde 3.99 olarak gerçekleştikten sonra kasımda 4.21’e yükselmişti. Sepet kur, hemen hemen hiç değişmeyerek aralıkta 4.20 düzeyinde kaldı.
Etkisi hissedilecek
Döviz kurundaki artış ya da düşüşün tüm etkisini ilgili ayda göstermesi söz konusu değil elbette. Mal ve hizmetin niteliğine göre bu etki çok daha uzun vadede de yansıma gösterebiliyor. Ama özellikle akaryakıtta yansıma neredeyse anında gerçekleşiyor ve bu da biraz gecikmeli de olsa bir dizi mal ve hizmetin fiyatına yansıyor.
Dolayısıyla döviz kurunda kasım ve önceki aylarda gerçekleşen artışların etkisini aralıkta da görmeye devam edebiliriz. Ne var ki kurun aralıkta yatay seyretmesi de olumlu bir etki yapacak. İşte bu yüzden kasım verileri belli olduğunda aralık için yapılan tahminler biraz revize edilmiş görünüyor.
Aralık için yarım puan
Kasım sonundaki tablo, aralık ayındaki artışın yüzde 0.75-1.00 arasında oluşabileceği tahminini güçlendirmişti. Döviz kurunda yatay seyir oluşunca bu tahmin yarım puan kadar aşağı çekildi. Şimdi aralık ayı TÜFE artışı yüzde 0.25 ile yüzde 0.50 arasında bekleniyor.
Bu oranlar da yıllık gerçekleşmenin yüzde 11.50 düzeyinde kalabileceğini gösteriyor. Hatırlanacaktır, kasım sonu verilerinden hareketle yıllık tahmin yüzde 12 düzeyinde dile getirilmekteydi.
5 puanlık sapma
TÜFE’de 2017 gerçekleşmesi yüzde 11.50 olursa, bu başlangıçta öngörülen yüzde 6.5’e göre tam 5 puanlık bir sapma anlamına gelecek. Bu sapmayı yüzde ile ifade edersek, öngörülenin yüzde 77 üstüne çıkıldığının altını çizmemiz gerekiyor.
Hani “artı-eksi yüzde 5” gibi, “artı-eksi yüzde 10” gibi yaklaşımlar vardır ya, bizim enflasyondaki durumumuz “artı yüzde 77” oluyor.
2017’nin enflasyonu bir kesinleşsin, 2018’in nasıl seyredeceğine detaylı olarak değineceğiz.