Kulüpleri bekleyen tehlike

 

 

 

UEFA Finansal Fair Play (FFP) komitesi kulüplerin gelirleri ile giderleri arasında denge olması koşulunu getirdi. Yani, gelir-gider dengesi kuramayan kulüpler, giderleri gelirlerinden fazlaysa zarar edecekleri için, bu zarar miktarını giderebilecek gelirlere ulaşmalarını kulüpler için bir zorunluluk olarak belirledi. Bu amaçla bir kulübün zarardan kara geçeceği nokta, başa baş noktası olarak adlandırılıyor.  

 

 

Başa baş noktası hesaplamalarına temel olabilecek gelirler, kulüplerin asli faaliyetlerinden oluşan gelirleri kapsıyor. Hangi gelirlerin ve hangi giderlerin başa baş noktası hesaplanmasında dikkate alınacağını FFP kuralları madde 58'te açıklanıyor. 

Buna göre kulüplerin asli faaliyetlerinden doğan her türlü gelir -maç günü gelirleri, naklen yayın gelirleri, sponsorluk gelirleri, reklam ve medya gelirleri, ticari faaliyetlerden doğmuş ve diğer işletme gelirlerinden oluşan toplam gelirleri ile oyuncu satımından elde olunan gelirler- Finansal Fair Play (FFP) başa baş hesaplamalarında dikkate alınacak gelirler olarak karşımıza çıkıyor. Yine bu gelirlerin elde edilmesi sürecinde kulübün yapmış olduğu faaliyet giderleri de aynı maddede açıklanıyor. 

 

Başa baş noktasının (Break Even) hesaplanmasında, kulüplerin asıl faaliyetlerinin dışında elde olunan gelirlerden bazıları başa baş noktası hesaplanırken dikkate alınmıyor. Örneğin bu kapsamda oyuncu satışından elde edilen değer, yani oyuncunun satış fiyatı, ayrılan amortismanlar düşüldükten sonra maliyet olarak defter değerinin üzerinde  ise "başa baş" hesaplamalarına kar olarak dahil ediliyor.  

 

Kulüplerin söz konusu gelir ve giderleri sadece bir yıl için değil, kümülatif olarak dikkate alınıyor. Örneğin, bir raporlama dönemi içinde 2012-13 sezonunda 50 milyon euro zarar eden kulübün, 2013 yılında minimum 45 milyon euro kar etme zorunluluğu bulunmaktadır ki, bu kulüp Finansal Fair Play testini geçebilsin. 

 

 

UEFA Finansal Fair Play uygulamaları kapsamında 2013-2017 sezonları arasında kulüpler için "Kabul Edilebilir Zarar" tutarları belirlendi. Buna göre kulüpler için Kabul Edilebilir Zarar kavramı, Bir izleme döneminde lisans sahibi kulübün gelir ve giderleri arasındaki maksimum fon açığını anlatıyor. Buna göre, 2011-12 ve 2012-13 sezonlarında profesyonel futbol kulüplerinin yapabilecekleri maksimum zarar 45 milyon euro, 2012-2017 sezonları arasında da bu tutar 30 milyon euro olarak belirlendi. 2017-18 sezonundan itibaren de kulüplerin kabul edilebilir zararları ise 30 milyon eurodan daha az olmak zorunda. 

 

 

Yukarıdaki örnekten de görülebileceği üzere, "Başa Baş Noktası"nın kabul edilebilir tolerans düzeyi 5 milyon euro oluyor. Kulüpler ilgili yılda zarar yapıyorlar ve bu zarar tutarı Kabul Edilebilir Zarar Tutarı'nın üzerindeyse, izleyen yıllarda bu zararın azalıp azalmadığına bakılıyor. İzleyen yıllarda da zararda bir azalma gözlemlenmiyor ya da öz kaynak açığı giderilemiyorsa, söz konusu kulüp Finansal Fair Play testini geçemeyeceğinden UEFA Lisansı alamıyor.   

 

Bu raporlama döneminde mali tablolar, Bağımsız Denetim Şirketi tarafından, UFRS (Uluslararası Finansal Raporlama Sistemi) esasına göre hazırlanmış Bilanço, Gelir Tablosu, Nakit Akım Tablosu ve Bütçeden oluşmak zorunda. 

 

Yıllık gelirlerinin  % 100'ünden fazla borcu olanlar ile çalışan ücretleri toplam gelirinin % 70'ini aşan kulüpler içinse UEFA ilave açıklama isteme hakkını saklı tutuyor.

FFP kuralları kapsamında bu konuda UEFA'nın oluşacak aşırılıklara hassasiyet göstereceği ve lisans vermeme nedeni sayabileceği ilgili kurallar talimatında belirtiliyor. 

 

UEFA Kulüp Lisanslama ve FFP Madde 72'ye göre, bu kurallara uymayanlar UEFA disiplin düzenlemelerine göre cezalandırılacaktır.

 

Başa Baş Noktası (Break Even Calculations) hesaplamasına Chelsea kulübü örneğinden hareketle somutlaştırmaya çalışalım. 

 

 

Chelsea'nin 2011/12 sezonu itibariyle geliri toplam 244.2 milyon sterlindir.  FFP (Finansal Fair Play) gereği, kulübün ortak olduğu şirketlerden elde ettiği kazançlar gelirlerden indiriliyor. Buna göre toplam gelirleri 240.9 milyon sterlin olarak gerçekleşen Chelsea'nin bu sezonda 186.5 milyon sterlin ücret ve maaşlar başta olmak üzere kulübün oyuncularına geçen sene ödediği bonservis bedelleri ile ücret ve maaşlar toplamı ve yine oyuncu transferlerinde kulübün kasasından çıkan her türlü komisyon ve masraf kalemleri, gelirlerden düşüldüğünde faaliyet karı -62.5 milyon sterlin zarar olarak gerçekleşmiştir.

 

Kulübün faaliyetlerinden doğan zarardan, oyuncu satımından elde olunan kazançlar ve diğer gelirler düşüldüğünde kulübün 2011-12 sezonu zararı 29.8 milyon sterlin olmuştur.  

 

 

FFP (Finansal Fair Play) kapsamında kulübün başa baş noktasını hesaplamaya çalışırsak, 29.8 milyon sterlin zarardan tesis harcamaları, altyapı harcamaları ve  sözleşmeleri devam eden oyuncuların transfer harcamalarının ait olduğu yıla ilişkin kısmını oluşturan toplam 25.6 milyon sterlinlik toplam FFP indirimleri düşüldükten sonra 73.9 milyon sterlin olan 'Toplam Başa Baş' noktasına ulaşılır. 

 

2014-15 sezonundan itibaren kulüplerin kabul edilebilir maksimum zararları 45 milyon euro olarak kabul edildiğinden, 45 milyon euro karşılığı olan 36 milyon sterlin söz konusu zarardan indirildiğinde, Chelsea Kulübünün başa baş noktası yani, FFP Gereğince kulübün kapatması/tazmin etmesi gereken zarar noktası -37.9 milyon sterlin oluyor.  

 

Bu hesaplamaya göre Chelsea başa baş noktasındaki zararı giderebilmek için özkaynaklarına 37.9 milyon sterlin para eklemek durumundadır. Aksi halde FFP testini geçemeyeceği için Chelsea UEFA lisansı alamayacaktır. 

 

 

FFP kriterleri, 2011 ve 2012 finansal dönemlerinde kulüplerin elde ettiği sonuçlara göre 2012-2013 sezonunda uygulanmaya başladı. Bu kurallara göre, ilk men cezası 2014-2015 sezonunda verilecek. Finansal Fair Play uygulaması Avrupa'ya gitmek isteyen tüm kulüplerimizi tehdit eden ciddi bir tehlike haline geldi. Eğer kulüplerimiz gerekli finansal önlemleri almazlarsa UEFA Şampiyonlar Ligi ve Avrupa Ligi organizasyonlarına katılamayacaklar. Bu olumsuzluk hem kulüplerimizi, hem de Türk Kulüp futbolunu yakından etkileyecek konumda.