Küçülme korkulan boyutta değil

2012 yılının ilk 3 ayında yüzde 3.2 oranında büyüdük. Tahminler büyümenin yüzde 1.5 dolayında kalacağı şeklinde idi. En iyimser tahminlerin bile üzerine çıkıldı.

- 2012 yılının ilk 3 ayında ithalatın büyümeye (milli gelire) katkısı 2011 yılının aynı döneminde yüzde 26.9 iken bu yılın ilk 3 ayında yüzde 5.0 azaldı.

- Buna karşılık imalat sanayii yüzde 2.7 büyüdü.
İmalat sanayiinin büyümesi diğer sektörleri de etkiledi.
Milli gelirin oluşumunda imalat sanayiinin ağırlığı yüzde 26.1'dir. Ticaretin payı yüzde 13.4, ulaştırmanın yüzde 15.3, bankacılık kesiminin yüzde 12.2'dir.

- İmalat sanayii beklenenin üzerinde (yüzde 1.3 dolayında beklenirken yüzde 2.7 oranında) büyüyünce, peşinde ticaret, ulaştırma ve bankacılık kesimlerinde de büyüme yukarıya çıktı.

- Açık anlatım ile ilk 3 ayda büyümenin arkasında verimlilik artışına dayalı olarak imalat sanayiinin beklenenin üzerinde büyüme göstermesi vardır.

- 2012 yılının ilk 3 ayında sanayi üretimi yüzde 1.8 oranında büyüdü.

- Buna karşı milli gelir hesabında imalat sanayiinin katma değer artışı yüzde 2.7 olarak kabul edilmiş.

- Üretim yüzde 1.8 artarken katma değerin 2.7 atması ilk 3 ayda imalat sanayiinde çok hem de çok büyük bir verimlilik artışını işaret etmektedir.
Üretici daha az insan çalıştırarak, daha az girdi kullanarak, daha çok çıktı sağlar ise bu mümkün olabilir.

Ekonominin büyümesi demek mal ve hizmet üretimindeki (katma değerindeki) artış demektir. Mal ve hizmet üretiminin artması için talebin artması gerekir. Talep yok ise üretim yapılamaz.
- 2012 yılının ilk 3 ayında hane halkının tüketim harcamalarındaki artış "sıfır" oldu. Halk tüketimi kıstı.

- Buna karşılık ihracat arttı. İhracatın milli gelire katkısı 2011 yılının aynı döneminde yüzde 8.7 iken bu yıl yüzde 13.2 oldu.

İthalat büyüyünce, içeride ticaret, ulaştırma ve bankacılık kesimi de büyür. 2012 yılının ilk 3 ayında ithalat artışında gerileme var iken ulaştırma ve bankacılık kesimlerinin imalat sanayiindeki büyümenin üzerinde büyüme göstermesi dikkat çekmektedir.

İnşaatın milli gelir oluşumundaki payı-katkısı yüzde 5.8 oranındadır. Geçen yılın ilk 3 ayında yüzde 15.3 büyüme gösteren inşaat kesiminde büyüme 2012 yılında yüzde 2.8'e düştü.
Milli gelirin yüzde 70'ini hane halkı tüketir. Bu yıl hane halkı tüketimini artıramadı. Nüfus artarken, ekonomi büyürken tüketim artışı "sıfır". İyi de milli gelirdeki yüzde 3.2 oranındaki artış nereye gitti?

- Devletin tüketim harcamaları yüzde 5.5 oranında arttı. Maaş ve ücretlere milli gelirden giden para yüzde 2.8 arttı. Devletin mal ve hizmetlerine milli gelirden ayrılan para yüzde 8.5 arttı.

- Buna karşı özel sektör harcamalarındaki artış yüzde 1.6 oranında gerçekleşti. Özel sektör inşaat harcamalarındaki artış yüzde 3.1 oranında, makine ve teçhizat harcamalarındaki artış yüzde 0.9 oranında.

Merkez Bankası'nın ekonomiyi soğutma politikaları etkili oldu.

- İç talep kısılınca, üretime ve tüketime dayalı ithalat yavaşladı
- İthalat yavaşlayınca döviz harcamaları azaldı.
- Döviz harcamaları azalınca cari açık (döviz açığı) küçüldü..
Geçen yılın ilk 3 ayında cari açığın milli gelire oranı yüzde 11.8 idi. Bu yılın ilk 3 ayında yüzde 8.9'a geriledi.

Eğer ilk 3 aylık büyüme yüze 1.5'larda kalsa idi, yıllık büyümede yüzde 4 hedefine ulaşmak zor olurdu. Ama bu gidiş ile yıllık büyüme yüzde 4'ün üzerine çıkabilir..
Bu tablo karşısında cevap aranacak sorular şunlardır:

- Ekonomiyi soğutma politikaları daha ne kadar devam edecek? Politikalarda gevşeme olacak mı? Yoksa parasal sıkılaştırma ile ekonomideki yavaşlama sürdürülecek mi?
- Uygulamaya konulan teşvik politikalarının meyve vermesi zaman alacağına göre, ekonomide tekrar büyümeye geçilir ise, ithalat bağımlılığının devamı nasıl önlenecek? Açık anlatım ile cari açık sorunu tekrar ortaya çıkmayacak mı?

Sevinilecek bir gelişme ekonomideki yavaşlamanın istihdamda henüz bir kötüleşmeye yol açmamasıdır. Merak edilen ise, ikinci 3 aylık dönemde ekonominin ne yönde geliştiğidir. Daralma devam mı etti, yoksa büyümeye mi geçildi? Bunu ancak 3 ay sonra öğrenebileceğiz.