Küçükbaş hayvancılık destekleri
Türkiye’de hayvancılık denildiğinde akla büyükbaş hayvancılık, daha çok da sığır gelir. Hükümetler hayvancılık politikasını hep sığır odaklı belirler ve uygular. Bunda dünya sığır lobisinin etkili olduğu biliniyor. Kendi hayvanlarını bizim gibi ülkelere pazarlamak için büyük çaba gösteriyorlar.
Bu nedenle yıllarca hep hayvan ithal edilir, buna rağmen et ve sütte sorunlar çözülemez. Çünkü et ve süt üretimi de ağırlıklı olarak büyükbaş hayvanlardan elde ediliyor.
Kırmızı et ve sütte yaşanan sorunlar nedeniyle büyükbaş hayvancılık hep gündemde. Devlet destekleri büyükbaş hayvan odaklı veriliyor. İthalat yine büyükbaş hayvan odaklı yapılıyor. Büyükbaş hayvancılık bu kadar öne çıkınca, küçükbaş hayvancılık ikinci planda kalıyor. Her ne kadar devlet yetkilileri ya da sektör temsilcileri
“Türkiye coğrafyası küçükbaş hayvancılığa uygun” deseler de politikalar hep büyükbaşa göre oluşturuluyor. Türkiye’nin bu bakış açısından vazgeçmesi, sığır odaklı hayvancılık politikasından koyun-keçi odaklı bir politikaya yönelmesi gerekiyor. Ülkenin aldığı yağış miktarı ve buna bağlı olarak ot verimi, iklim bunu gerektiriyor.
Geçtiğimiz günlerde Türkiye Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Merkez Birliği’nin organizasyonu ile Adana’da yapılan “Küçükbaş Hayvancılık Sektör Toplantısı” bu açıdan umut vericiydi.
Toplantı ve sonrasında sektör açısından önemli gelişmeler yaşandı. Öyle görünüyor ki, küçükbaş hayvancılığa bakış değişecek. Yeni bir destek paketi açıklanacak. Küçükbaş hayvancılığa hak ettiği değer ve önem verilecek.
Küçükbaş hayvancılık konusundaki gelişmeler ve atılacak adımlar özetle şöyle:
1- Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik’in verdiği bilgilere göre, kırmızı et üretiminin artırılması ve ithalat bağımlılığının azaltılması için küçükbaş hayvan varlığının 42 milyon baştan 80 milyon başa çıkarılması hedefleniyor.
2- Küçükbaş hayvanların yüzde 30’u kayıtlı değil. Kayıtlı olmamasının iki önemli nedeni var. Birincisi, özellikle az sayıda hayvanı olan ve devletin verdiği desteği yetersiz bulan küçük ve yoksul çiftçi,” yeşil kart” ve benzeri sosyal yardımları almak için hayvanını kaydettirmiyor. Hayvana küpe taktırmıyor. İkincisi, bakanlıktan kaynaklanıyor. Yani, sorun sadece üreticide değil. Başta da belirttiğimiz gibi küçükbaş hayvancılık önemsenmediği için, üretici hayvanlarını kaydettirmek için Gıda,Tarım ve Hayvancılık il veya İlçe müdürlüğüne başvurduğunda görevli gelip hayvanların küpelenmesi için gerekli işlemi yapmıyor. Sonra da “hayvanını kaydettirmedin” diye cezayı kesiyor. Yüzde 30’a varan kayıtdışılıkta sadece üreticinin değil, bakanlığın da sorumluluğu var.
3- Hayvanlara küpe takılmaması nedeniyle bugüne kadar kesilmiş ve ödenmemiş yüklü miktarda para cezaları var. Gıda,Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik’in verdiği bilgiye göre, küpe taktırmadığı için kesilen cezanın toplamı 6 milyar lira. Bu çok büyük bir rakam. Hayvancılığa bir yılda verilen toplam desteğin 2 katı. Bakanlık, bununla ilgili yasal bir düzenleme yaparak 6 milyar liralık cezayı siliyor. Ceza silinirken bir yandan da hayvanlar hızla küpelenerek gerçek sayı belirlenecek. Küçükbaş hayvancılık politikası buna göre belirlenecek.
4- Damızlık Koyun Keçi Birlikleri üye çiftçilerden verdikleri hizmet karşılığı hayvan başına belli miktarda para alıyor. Bazı birlikler hayvan başına 3 lira, bazıları 7 lira alıyor. Bu parayı da üreticiye ödenen devlet desteğinden alıyordu. Destekler üreticiye doğrudan ödenince bu paranın alınması sorun oldu. Şimdi bu konuda da bir düzenleme yapılıyor. Hayvancılık destekleri kararnamesine standart bir ücret konulacak. Edindiğimiz bilgilere göre hayvan başına 2.5 ile 3 lira gibi bir hizmet bedeli belirlenecek ve birliklere doğrudan ödenecek.Üreticiden kesinti yapılmayacak. Bu uygulama, 2017 yılı destekleme kararnamesinde yer alacak, ödeme 2018 yılında olacak.
5- Küçükbaş hayvancılık organik hayvancılık kapsamına alınarak daha çok destek verilecek. Özellikle meralarda, yaylalarda serbest dolaşarak beslenen küçükbaş hayvanların organik hayvancılık kapsamına alınması için bir çalışma yapılacak. Bu hayvanların etinin ve sütünün sertifikalandırılması sağlanacak.
6- Genç Çiftçi Hibe Projesi kapsamında bu yılda çiftçilere küçükbaş hayvan dağıtımı yapılacak. Geçen yıl 107 bin baş küçükbaş hayvan dağıtıldı. Bu sene 80 bin baş dağıtılması öngörülüyor.
Özetle, devlet küçükbaş hayvancılığa gerekli önemi ve desteği verirse kırmızı et sorununu da büyük oranda çözmüş olur. İthalat bağımlılığını da sona erdirir. Bu amaçla küçükbaş hayvan eti tüketiminin artırılması için ülke bazında bir kampanya başlatılmalı.