Krizleri hafif atlatmada ”kayıt bilinci”nin önemi
Üretimin mutfa?ynda dola?yyorum: Bir gün do?alta? üreticilerinin sorunlary ve çözümleri üstüne ne dü?ündüklerine "anlamaya" çaly?yyorum; ertesi gün tu?la üreticilerinin kendine ayna tutan de?erlendirmeleri kar?ysynda engin bir saygyyla e?iliyorum. Bir ba?ka gün mobilya üreticilerinin arayy?larynyn heyecanyna kapylyp gidiyorum. Ertesi gün, geli?mekte olan organize tarym i?letmelerinde güne?in alnynda keyifle gevi? getiren sa?lykly hayvanlary seyrederken zamanyn syrtymdan nasyl geçti?ini fark edemiyorum. Bir ba?ka yerde örtülü taryma geçi? heyecanyny, modern seracylykta geli?meleri, yapylan yanly?lary ve do?ru yönde ilerlemeleri gözlemliyor; sorunlara aktarabilecek bilgiler derliyorum.
Kimi zaman uçakta yolculuk ederken, bazen üretim sevdasy pe?inde birlikte ko?u?tu?umuz arkada?larla tarty?yrken, evimde yata?yma uzanyp ba?ymy yasty?a koydu?umda yapty?ymyz i?in "anlamyny" sorguluyor; gözlediklerim, ö?rendiklerim ve anlayabildiklerim arasynda belirleyici olanlarynyn neler oldu?unu dü?ünüyorum.
Son günlerde ülkemizde üretimin mutfa?ynda olan insanlarla ya?anan sykyntylary da konu?uyor; çyky? yollaryny birlikte aryyoruz. Bu arayy? beni hep bir noktaya do?ru götürüyor: "Kayyt bilinci bizim temel sorunlarymyzyn en ba?ynda yer alyyor" yargysyna ula?yyorum.
Yasak savma aracy de?ildir
Geli?mekte olan ülkelerin büyük zaaflaryndan biri, kayyt sisteminin, i?leri yönlendirmenin bir "aracy" gibi de?il de "yasak savma" aracy olarak algylanmasy.
Vergi incelemesine gelenlere gösterebilmek için kayyt tutma dönemini kapatmamyz gerekiyor. Son derece açyk ki, kayytlaryn analiz için araç olarak tutulmasy gerekti?ini algylamayan bireyler, topluluklar, toplumlar, kurumlar ve kurulu?lar rekabet yary?ynda gerilerde kalyyor.
Kayytdy?ylyk ülkemizin de en büyük belasy. Serbest ve adil piyasa ko?ullaryny bozan, haksyz rekabet yaratan, son çözümlemede ülkemizin yatyrym ortamyny güvensiz hale getiren ve güçlü beklenti yaratylmasyny önleyen bir etken.
Kayyt bilincini geli?tirme iki somut olgu nedeniyle önemli hale geliyor: Biri kendi içimizde ya?ayaca?ymyz bir reform: Türk Ticaret Kanunu'nun de?i?mesinin getirece?i yeni anlayy?, sistem ve zorunluluklar nedeniyle kayyt bilincini geli?tirme ihtiyacy. Di?eri, banka sisteminin kendini iç yapysyny güçlendirmek için yürürlü?e koydu?u ve "e?de?erlilik ilkesini" hayata ta?ymamyn aracy olarak kullanylan "Basel Kurallary."
Her iki reform da i?imizi düzgün yapabilmek için "kayyt bilincini" geli?tirme temeline dayanyyor. Hem ülkenin kendi iç dinamiklerinin zorlady?y TTK reformunun etkileri hem de ertelenmesini do?ru bulmady?ymyz Basel II kurallary etkin bir kayyt sistemi olmadan i?lerimizi düzgün yapamayaca?ymyzy anymsatyyor bize. Anymsatmanyn da ötesinde, kayyt bilincini geli?tirmeden varly?ymyzy sürdürmenin imkansyzly?yny somut biçimde ortaya koyuyor.
Krizle ba? etmek istiyorsak
Bu ülkede çok sayyda kriz ya?adyk.Geçmi? dönemlerdeki gözlemlerimiz, olu?an zihni modellerimiz, ula?ty?ymyz yargylar bir ?eyi açykça kanytlyyor: Krizleri daha dü?ük maliyetle atlatanlar, "kendileri ile ba? etmesini" bilenler oluyor.
Kendimizle ba? etmenin "araçlaryny" yeterince kullanyp kullanmady?ymyzy test etmek istiyorsak, a?a?ydaki be? sorunun yanytlaryna bakmamyz gerekiyor:
" Kayyt sistemimiz, i?lerin gidi?atyny görmemizi sa?layacak bir altyapyya ve yeterlili?e sahip mi?
" Kayyt sistemimizin olu?turdu?u veriler, elimizin altyndaki insan ve sermaye kaynaklarynyn potansiyelini gösteren bütünselli?e sahip mi?
" Kayyt sistemimin olu?turdu?u verileri ihtiyacymyz olan enformasyona, kullanabilece?imiz bilgiye, yarar üretece?imiz anlamaya ve bizi gelece?e ta?yyacak yargylara ula?tyracak içeri?e sahip mi?
" Y?yerimizin bilgilerini, hem kendi içimizdeki "aykyry dü?ünenlerle" hem de i?i bilen dy?arydaki uzman ki?ilerle tarty?acak "demokratik sabry" gösterebiliyor muyuz?
" Kayyt sistemimizin olu?turdu?u "dinamik verileri", i?imizi geli?tirerek, uzun dönemli gelece?imizi güven altyna alacak bir "araç ola